چرا اکثر زنان 15 تا 35 ساله تهران تنها یک فرزند دارند؟

عدم علاقه زوجین به فرزندآوری و نزدیک شدن جمعیت ایران به پیری باعث شده است که هشدارها در مرحله خطر قرار بگیرند.تا جایی‌که جامعه‌شناسان و جمعیت‌شناسان خطر پیری را در کمین جامعه ایران می‌دانند.چندی پیش دکتر امیر عرفانی،جمعیت‌شناس از دانشگاه نیپسینگ کانادا، در نشستی که به مناسبت روز جهانی جمعیت در موسسه مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه برگزار شد،اعلام کرد: «امروزه افرادی که درآمد بالاتری دارند و ساکن مناطق بالای تهران هستند تمایل بیشتری برای داشتن تک فرزند از خود نشان می‌دهند و حتی شمار قابل‌توجهی از آنها در مواجهه با اینکه فرزندی نداشته باشند،بیمی ندارند و حتی از آن استقبال می‌کنند.»

در همین زمینه دکتر محمدجواد محمودی،رئیس موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور، شهرنشینی، باسوادی، اشتغال زنان، تغییر نگرش‌ها و فردگرایی، را از عوامل تاثیرگذار در کاهش باروری جامعه ایرانی می‌داند و می‌گوید: البته که برخی عوامل دیگر مانند افزایش سن ازدواج دختران از 21سال به 24سال و برای پسران از 23به 27 در کاهش باروری جامعه تاثیر مستقیم گذاشته است. چرا که همین موضوع به تنهایی 10 سال از دوران باروری را کم کرده است. از سویی دیگر،«استفاده از سیاست‌های تنظیم خانواده باعث کاهش باروری شده است. نازایی بعد از زایمان نیز در ایران به اوج خود رسیده است، چون استفاده بیش از حد از سزارین باعث شده است تا خطر نازایی به‌وجود بیاید. چرا که پزشکان معمولا توصیه می‌کنند بعد از سزارین، داشتن بیش از دو فرزند برای مادر خطرناک است و به صلاح نیست آنها برای بار سوم باردار شوند.»

دکتر محمودی در ادامه یکی دیگر از معضلات کاهش باروری را «فردگرایی»عنوان می‌کند: فردگرایی باعث می‌شود مردم فرزندان کمتری داشته باشند؛چون به‌دنبال رشد و توسعه فردی هستند و می‌خواهند از لحاظ اقتصادی و شغلی فقط خودشان پیشرفت کنند و ابراز وجود داشته باشند. به همین دلیل بچه را مزاحم می‌دانند و در نهایت باروری کاهش پیدا می‌کند.»

محمودی،تاکید می‌کند: «طبق آماری که از زنان تهرانی 15 تا 35 ساله گرفته شده است،به‌طور متوسط تنها یک فرزند دارند،بنابراین با داشتن تعداد کمتر از دو فرزند قابلیت جایگزینی جمعیت را هم از دست خوهیم داد و در نهایت امید به زندگی بالا می‌رود و پیری جمعیت افزایش می‌یابد برای همین انتظار می‌رود بعد از 30 سال نرخ رشد جمعیت هم پایین بیاید و جمعیت به صورت منفی رشد کند.»

رئیس موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور در ادامه تاکید می‌کند: «یک تحلیلی هم‌‌اکنون وجود دارد که هر خانواده حتی اگر دو فرزند هم داشته باشند بعد از یک نسل، رشد جمعیت ما صفر خواهد شد، مانند کشورهای اروپایی که در حال تجربه جمعیت منفی هستند.»

عوامل تاثیرگذار بر عدم باروری زوجین تهرانی

به گفته امیر عرفانی، استاد دانشگاه نیپسینگ کانادا نظرسنجی نشان داده است، علاقه زوج‌های تهرانی به فرزندآوری کم است و 40 درصد پاسخگویان قصد دارند که در آینده هیچ فرزند (دیگری) نداشته باشند. از میان دلایل اظهار شده، مهم‌ترین آن‌ها که بر فرزندآوریشان تاثیرگذاشته است، عدم توانایی برای تامین هزینه‌های فرزند دیگر با 27 درصد بوده است.

اما در میان این افراد زوج‌هایی هم بودند که تحت هیچ شرایطی علاقه به داشتن فرزند یا فرزند دیگر نداشتند و 34 درصد تک‌فرزندها و 81 درصد دارندگان دو فرزند، دیگر هیچ فرزندی نمی‌خواهند.