۲۹ سال پیش در چنین روزی

29 سال پیش در چنین روزی (۱۲ تیر ۱۳۶۷)، درحالی‌که هواپیمای مسافربری ۶۵۵ ایران ایر از بندرعباس به مقصد دوبی در حرکت بود، ناو یو‌اس‌اس وینسنس که در آب‌‌های کشور ایران حضور داشت با موشک هدایت‌شونده این هواپیمای مسافربری را هدف قرار داد که در این واقعه متأسفانه تمام ۲۹۰ سرنشین آن شامل ۴۶ خارجی و ۶۶ کودک جان باختند.

بعد از این اقدام دولت آمریکا اعلام کرد که یک فروند هواپیمای اف-14 ایران در خلیج فارس مورد اصابت موشک ناو وینسنس قرار گرفته است؛ ولی به‌سرعت نوع هواپیما مشخص شد. حتی آمریکایی‌ها در گزارشات رسمی اولیه خود به هواپیمای اف-14 اشاره کردند؛ ولی بعد از این واقعه با گزارش کمیته حقیقت‌یاب ایکائو این مورد نیز مردود اعلام شد.

در گزارش کمیته حقیقت‌یاب ایکائو آمده است: «هفت دقیقه بعد از بلند شدن هواپیما از فرودگاه بندرعباس، ۱۱ مورد اخطار از سوی کشتی‌های جنگی آمریکا به هواپیمای ایرانی اعلام شد. ۷ مورد توسط ناو وینسنس روی فرکانس ۲۴۳ مگاهرتز، یک اخطار توسط ناو سایدز روی همین فرکانس و ۳ اخطار روی فرکانس اضطراری ۱۲۱.۵ مگاهرتز به هواپیمای ایرباس داده شد. طول موج ۲۴۳ مگاهرتز مخصوص هواپیماهای نظامی است و هواپیمای ایرباس قادر به دریافت آن‌ها نبود. همچنین طبق دستور ایران ایر در آن زمان کلیه هواپیماها در طول پرواز باید در منطقه خلیج فارس روی فرکانس ۱۲۱.۵ مگاهرتز به گوش می‌بودند.»

در این هنگام بحث زیادی میان ناوهای وینسنس، مونتگومری و سایدز درگرفت. گزارش تخصصی تیم ایکائو مشخص می‌کند که در دقایق آخر حمله به هواپیما، عده‌ای آن را هواپیمای مسافری و عده‌ای هواپیما را یک جنگنده مهاجم تلقی کردند. دو دقیقه بعد کارکنان مرکز گزارشی مبنی بر اینکه هواپیمای مزبور اف-14 است دریافت کردند. در همین حال کارکنان ناو سایدز فریاد زدند « هواپیما تجاری است، صبر کنید.» یکی از افسران ناو وینسنس نیز گفته است که هواپیما احتمالا تجاری است. در این وضعیت که گفتگوها میان سه ناو ادامه داشته است، ویل راجرز ناخدای ناو وینسنس دستور پرتاب موشک را صادر می‌کند. دولت آمریکا هیچ‌گاه مسئولیت وقوع حادثه را بر عهده نگرفت. آمریکایی‌ها حتی زمانی که در دادگاه محکوم به پرداخت غرامت قربانیان حادثه شدند، دولت این کشور مبلغی بسیار کمتر از مبلغ استاندارد را تحت عنوان کمک بلاعوض و نه غرامت، به ایران پرداخت کرد.

لس آسپین نماینده دموکرات ایالت ویسکانسین و رئیس کمیته نیروهای مسلح کنگره‌‌ی ایالات متحده آمریکا در نوامبر ۱۹۸۸ بر اساس اطلاعات ذخیره‌شده ناو جنگی مستقر در خلیج فارس، در مصاحبه‌ای با روزنامه نیویورک تایمز می‌گوید:

هیچ‌کدام از ۹ مانیتور کشتی، هواپیمایی را در حالت حمله نشان نمی‌دهند. در هیچ‌کدام از نوارها اثری از سیگنال مود ۲، مورد استفاده هواپیماهای نظامی و غیرنظامی، وجود ندارد. همه دستگاه‌ها در حال نشان دادن یک فروند هواپیمای ایرباس در حال اوج‌گیری هستند.

دریادار بازنشسته یوجین لاروک از مرکز اطلاعات دفاعی نیز با اظهار نظری مشابه می‌گوید: «ناو وینسنس اصولاً نباید برای عملیات به خلیج فارس اعزام می‌شد. ما در حال جنگ با ایران نبودیم و هیچ اعلان جنگی میان دو کشور وجود نداشت. هواپیمای ایرانی در یک محدوده هوافضای بین‌المللی بر فراز آب‌های بین‌المللی بود و آمریکا حق نداشت آن را به‌عنوان هر هواپیمای مشکوک یا غیر مشکوک منطقه جنگی اعلام کند؛ زیرا رسماً با ایران در حال جنگ نبود. دلیلی هم وجود نداشت که ایرباس ایرانی به پیام‌های هشدار ما پاسخ دهد.»

دولت آمریکا مبلغ ۵۵ میلیون دلار به خانواده قربانیان و مبلغ ۴۰ میلیون دلار برای غرامت ناشی از سقوط هواپیمای مسافربری پرداخت؛ ولی هیچ‌گاه مسئولیت این اقدام را نپذیرفت. همچنین هیچ‌یک از خدمه ناو وینسنس مورد پیگرد قانونی قرار نگرفتند و حتی فرمانده ناو در پایان خدمت خود مدال افتخار دریافت کرد، بدون اینکه هیچ‌گونه اشاره‌ای به این حادثه شود.

دیگر رویدادهای مهم ۱۲ تیر (۳ جولای)

۱۸۸۶ - کارل بنز از اولین اتومبیل جهان در خیابان‌های مانهایم آلمان، به‌صورت عمومی رونمایی کرد.

۱۹۰۳ - اجرای اولین کابل‌کشی بین‌ قاره‌ای در بستر اقیانوس آرام

۱۹۳۸ - معرفی سریع‌ترین لوکوموتیو بخار جهان با حداکثر سرعت ۲۰۲ کیلومتر در ساعت

۱۹۶۱ - انفجار رآکتور هسته‌ای در آمریکا و اولین تلفات آزمایشات اتمی در این کشور