برای آنهایی که از رفتن امثال اصغر فرهادی خوشحال می شوند

در خبرها آمده بود که اصغر فرهادی همراه خانواده اش ایران را ترک و در فرانسه اقامت کرده است...

خبر رفتن اصغر فرهادی، کارگردان فیلم جدایی نادر از سیمین از ایران، با استقبال برخی از سایت ها روبرو شده است. یکی از این سایت ها خبر این رفتن را با چندین طعنه و حمله بدرقه کرده و به اعتبار این که بی بی سی از وی و فیلم او تقدیر کرده او را مورد حمله قرار داده است. در این خبر آمده است: گفتنی است فرهادی در آخرین فیلم خود "جدایی نادر از سیمین" با ارائه یک چهره سیاه و غیرواقعی از جامعه ایرانی، توانست نظر کشورها و جشنواره‌های غربی را به خود جلب کند و جوایز فراوانی را به دست آورد.

بنده مثل بسیاری از ایرانیان که به فراوانی از این فیلم استقبال کرده و آن را دیدند، به تماشای آن نشستم اما به هیچ روی تصویر سیاهی از ایران یا تصویری غیر واقعی در آن ندیدم. در این باره خیلی به ذهنم فشار آوردم، اما باز عقلم به جایی نرسید. البته احتمال می دهم که نتوانسته ام چنین سیاه نمایی را از آن درک کنم. با این همه، اگر بنا باشد سیاه نمایی از ایران در این فیلم آن قدر دور از ذهن باشد که به این سادگی نتوان به آن رسید، باید به درک افرادی که نایل به درک آن شده اند آفرین گفت که این قدر قدرت سوراخ کردن فیلم را دارند. بنده البته به این فیلم ـ صرف نظر از ویژگی های شخصی کارگردان که چیزی از آن نمی دانم ـ آفرین می گویم. آفرین گفتن من به خاطر واقع گرایی و موضع انسانی است که در این فیلم وجود دارد، عشق پسری به پدر که این چنین شیفته اوست. زنی وفادار به شریعت و انسانیت و صداقت که وسوسه به دروغگویی می شود، اما تسلیم نمی شود. رفتار انسانی آن زن و خانواده اش با شوهرش و بسیاری نکات دیگر.

اما این که جایزه دادن غربی‌ها همه اش برای اهداف خاصی باشد، این هم به طور مطلق قابل قبول نیست. به هر حال این ادعا شاید در باره همه نهادهای غربی که در بسیاری از آنها ایران هم عضویت دارد، صادق باشد، اما به دو دلیل نباید به طور مطلق در این باره حکم کرد. اولا به دلیل این که آنها هم دست کم گاهی درست تصمیم می گیرند. بارها شاهد بوده ایم که اقدام سازمان عفو بین الملل در محکومیت رفتار غیر انسانی برخی دولتها مانند دولت بحرین مورد تأیید رسانه های ما قرار گرفته و با آب و تاب نقل شده است. دوم آن که می دانیم و می گوییم که آن نهادها یا برخی از شبکه های خبری شان گاهی درست عمل می کنند تاکارها و حرفهای بدشان هم در نظر دیگران درست به نظر آید.

اکنون می گویند فرهادی ایران را ترک کرده و در فرانسه اقامت کرده است. بنده از این که یک ایرانی یا یک مسلمان شرقی به اروپا برود از این بابت خوشحالم که بالاخره یک مسلمان به مسلمانان آن دیار اضافه شده است. همین که اسم مسلمان روی اوست کافی است. اما از این که کسی در اینجا نگران این نباشد که کارگردانی کارآزموده که در دامان سینمای پرافتخار پس از انقلاب تربیت شده و اندکی هم ممکن است شورشی باشد، از ایران برود، ناراحت هستم.

مگر ما بر این باوریم که همه رفتارهایمان در جمهوری اسلامی درست است؟ مگر ادعای عصمت داریم؟ تازه مگر دو سه آدمی که در یک فیلم نمایش داده می شوند نمونه ای از تمام مردم ایران هستند؟ ایا اتفاق بد در جامعه نمی افتد؟ آیا فساد اقتصادی وجود ندارد؟ آیا آدم بد در جامعه وجود ندارد؟‌ پس این همه زندانی برای چیست؟ صد البته انسان های پاک هم فراوان هستند. انسان های ایثارگر و پاک هم فراوان هستند. بسیجیان غیرتمند و حافظ مرزهای ایران اسلامی هم بسیارند. در عالم فیلم سازی، یکی ممکن است فیلم خوبان را بسازد دیگری فیلم بدان را. خداوند هم در قرآن گاهی اخبار خوبان را می گوید گاهی اخبار بدها را. آیا داستان یوسف باید به این معنا باشد که قرآن تصویر بسیاری بدی از مردم کنعان می دهد؟ به هر حال وظیفه یک فیلم ساز این است که عیب و مشکل جامعه خود را بگوید، وظیفه دیگری آن است که حسن آن را بگوید.

بنده به نوبه خود مطمئن هستم که این قبیل مهاجرت ها برای کشور ما زیانبار است و افزون بر آن که ما امکانی و ظرفیتی را از دست می دهیم، راه را برای بیراهه رفتن آنان فراهم می سازیم، به ویژه که اگر این چنین بدرقه شان کنیم. این احتمال را می دهم که فردای این روزها او فیلم های دیگری بسازد که برای ما ناخوشایند باشد، اما بدانیم و توجه داشته باشیم که ما هم مقصر بوده ایم. البته رفتن از ایران گو این که گاه باعث شهرت بیشتر و جهانی تر شدن می شود اما بسا آدمی را در معرض دوری از هویت ملی ـ دینی و احیانا غربت بگرداند. این به اصالت شخص بر می گردد.

خداوند همه ما را عاقبت بخیر گرداند.