سامانه‌‌ پالایش محتوای اینترنت جایگزین فیلترینگ سراسری

مركز تحقيقات ارتباطات و فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات، به جاي اعمال فيلترينگ در دروازه‌هاي ورودي اينترنت كشور به دنبال ايجاد سامانه‌هاي‌ بومي جامع پالايش اينترنت است كه بر پايه تحليل محتواي وب، صفحات را پالايش كند. موسسه تحقيقات ارتباطات و فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، به تازگي پروژه‌اي را با موضوع ارايه طرح‌هاي كاربردي و عملياتي با هدف سالم‌سازي و پالايش اينترنت براي انجام، برون‌سپاري كرده است. اين اقدام در راستاي ايجاد فيلترينگ يكپارچه در كشور است كه از سوي شركت ارتباطات زيرساخت قرار است اجرا شود. همچنين براساس ماده 21 قانون جرايم رايانه‌اي، فيلترينگ يكپارچه براي تمامي شركت‌هاي اينترنتي تعريف شده و شركت‌هاي اينترنتي اين اجازه را ندارند كه به دلخواه براي سايتي محدوديت يا عدم محدوديت اعمال كنند. به گزارش ايسنا از زماني كه صفحه فيلترينگ در كشور با ظاهر جديد و طرح آن بر اساس مصوبه كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه از سوي شركت ارتباطات زيرساخت تغيير كرد، بحثي مبني بر اجراي طرح فيلترينگ هوشمند در ايران مطرح شد. صفحه فيلترينگ در برخي كشورها به صورت هوشمند است، يعني اگر كاربري به سايتي مراجعه كند كه فيلتر شده باشد، صفحه به‌صورت هوشمند نياز كاربر و عبارت و موضوع مورد جست‌وجوي كاربر را تشخيص داده و لينك‌هاي مجاز مرتبط را در اختيارش قرار مي‌دهد. با اين حال موسسه تحقيقات ارتباطات و فناوري اطلاعات از شركت‌ها، موسسات و دانشگاه‌هاي فعال در زمينه ارايه طرح‌هاي كاربردي و عملياتي با هدف سالم‌سازي و پالايش اينترنت، خواسته تا پيشنهادهاي خود را در قالب اطلاعات (RFI) تا تاريخ 31 فروردين 91، به اين موسسه ارسال كنند. بر اساس اين نوع فيلترينگ اگر كاربري به سايتي مراجعه كند كه فيلتر شده باشد، صفحه به‌صورت هوشمند نياز كاربر و عبارت و موضوع مورد جست‌وجوي كاربر را تشخيص داده و لينك‌هاي مجاز مرتبط را در اختيارش قرار مي‌دهد. پيشتر شركت ارتباطات زيرساخت با برگزاري مزايده‌اي اقدام به انتخاب شركت پيمانكار براي پياده‌سازي فيلترينگ در شبكه اينترنت كرده بود.

فيلترينگ محتوا؛ فيلترينگ هوشمند

بنا بر اظهارات دست‌اندركاران حوزه فيلترينگ با اجراي فيلترينگ هوشمند يا يكپارچه مساله برخوردهاي افراطي با وب‌سايت‌ها كه به چالشي براي وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات تبديل شده بود، برطرف مي‌شود.

به گفته محمدرضا آقاميري عضو كارگروه تعيين محتواي مجرمانه اينترنتي در برخي موارد در فيلترينگ سايت‌هاي اينترنتي افراط صورت مي‌گيرد به همين دليل در فيلترينگ سايت‌هاي اينترنتي چنانچه وزارت ارتباطات، اطلاعات شفاف را در اختيار كاربران قرار دهد، مشكلات حل خواهد شد و فيلترينگ يكپارچه و بومي كه به همت وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات در حال ايجاد است به زودي تمام اين مشكلات را حل خواهد كرد. او در ادامه به تشريح نوع و انجام فيلترينگ در كشور پرداخته و بيان كرده است اينترنتي كه از طريق «گيت وي» وارد كشور مي‌شود با وجود سيستم فيلترينگ در موارد ارسال و دريافت و نقل و انتقال داده پالايش شده و موارد خلاف قوانين در آن حذف خواهد شد. در عين حال بايد درصد خطاي سامانه فيلترينگ هوشمند را به حداقل برسانيم. او ادامه مي‌دهد: علاوه بر فيلترينگي كه از طريق سامانه فيلترينگ روي سايت‌هاي اينترنتي از مجراي ورودي صورت مي‌گيرد، يك بخش ديگر هم توسط كارگروه تعيين محتواي مجرمانه اينترنتي بررسي مي‌شود كه برمبناي سايت‌هاي خلاف امنيت اجتماعي و عفت عمومي صورت مي‌گيرد به اين ترتيب گروه‌هاي كارشناسي اين كارگروه تارنماهايي را پيدا مي‌كنند كه اقدام به درج محتواي مجرمانه اينترنتي كرده‌اند كه اين سامانه‌ها پس از تذكر به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات معرفي مي‌شوند و اين وزارتخانه آنها را مسدود مي‌كند.

فيلترينگ محتوا در خدمت سالم‌سازي اينترنت

بر اساس اطلاعاتي كه موسسه تحقيقاتي ارتباطات و فناوري اطلاعات براي فيلترينگ بر پايه محتوا منتشر كرده، آمده است اگرچه اينترنت داراي فوايد فراواني است، اما آلودگي فضاي اينترنت به سايت‌هاي غيراخلاقي، مي‌تواند سلامت اخلاقي جامعه را به خطر اندازد؛ محتواي اين سايت‌ها شامل متن، تصاوير و فايل‌هاي ويديويي هستند كه عموما با موازين اخلاقي كشور اسلامي ما مغايرت شديد دارند. در ادامه متن اين فراخوان آمده است: در كشور ما بحث سالم‌سازي اينترنت به صورت اعمال فيلترينگ در دروازه‌هاي ورودي اينترنت كشور انجام مي‌شود، كه خود مشكلات زيادي را به همراه داشته است؛ در اين خصوص فعاليت‌هاي بسياري را براي سامان بخشيدن به امر سالم‌سازي اينترنت مي‌توان انجام داد كه فعاليت‌هاي هر سازمان در نظام‌نامه پالايش كشور به تفكيك مشخص شده است. مطابق با نظام‌نامه مذكور كه مصوب ستاد پالايش كشور به عنوان عالي‌ترين مرجع درخصوص رسيدگي به امر پالايش است، پالايش بايد در سطح عرضه‌كنندگان خدمات دسترسي انجام پذيرد و يكي از وظايف تعريف‌شده براي موسسه تحقيقات ارتباطات و فناوري اطلاعات، بومي‌سازي محصولات پالايش است. بنابراين اين موسسه، با انگيزه ايجاد سامانه‌هاي پالايش بومي در كشور، قصد دارد با فراهم آوردن شرايط مناسب براي متخصصان داخلي گامي موثر درخصوص سالم‌سازي فضاي وب و سامان‌بخشي به وضعيت كنوني پالايش كشور بردارد. ايجاد يك سامانه بومي جامع پالايش اينترنت كه بر پايه تحليل محتواي وب، اقدام به پالايش صفحات كند، از جمله اهداف اين پروژه است. اين موسسه در فايل توضيحي پروژه برون‌سپاري شده خود، از ستاد پالايش كشور به عنوان عالي‌ترين مرجع در رسيدگي به امر پالايش و تفكيك وظايف هر سازمان در نظام‌نامه پالايش صحبت مي‌كند و اين پروژه را در راستاي وظايف موسسه تحقيقات ICT در زمينه بومي‌سازي محصولات پالايش عنوان كرد. در همين حال فارس گزارش مي‌دهد كه پيگيري‌ها درخصوص چيستي و اصل وجودي ستاد و نظام‌نامه پالايش كشور از برخي مديران اين موسسه و مسوولان دستگاه‌هاي دولتي مرتبط با اينترنت به جايي نرسيده و اين در حالي است كه يكي از مديران اين موسسه با تاكيد بر وجود اين ستاد، از ارايه توضيح بيشتر درخصوص زمان تشكيل اين ستاد يا نهاد‌هاي تشكيل‌دهنده آن، امتناع كرد. با اين حال فيلترينگ محتوا در حالي صورت مي‌گيرد كه پيش از اين مسوولان وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات _ اينترنت ملي _ را در راستاي ايجاد اينترنت پاك دانسته و معتقد بودند با اجراي اين پروژه نيازي به فيلتر كردن شبكه نيست.