احتمال تکرار انتخابات سال ۲۰۰۰ در آمریکا وجود دارد

ا پیش از مناظرۀ اول تلویزیونی رامنی و اوباما، حداقل از نتایج نظرسنجی اینگونه بر آمد که احتمالاً اوباما دوباره به ریاست جمهوری آمریکا برگزیده خواهد شد. اما نظرسنجی هایی که پس از مناظره اول این دو کاندیدا منتشر شد، ناباورانه رامنی را چند امتیاز جلوتر از اوباما قرار داد. دیری نپائید که جو بایدن، معاون اوباما، نیز در مناظرۀ معاونین نامزدها، با ژست هایی که انتقاد بسیاری به همراه داشت، نتوانست هم بر لکنت زبان دمکرات ها پیروز شود و هم پل رایان جوان را خاک کند. با این حال بسیاری از ناظران و کارشناسان مسائل آمریکا بر این باورند که باید تا مناظرۀ بعدی دو نامزد دمکرات و جمهوریخواه صبر کرد. کافه خبر هفتۀ گذشته میزبان فرهاد کلینی، کارشناس ارشد مسائل استراتژیک بود و آخرین تحولات تبلیغات انتخاباتی آمریکا را مورد بررسی قرار داد. کلینی معتقد است مناظرۀ اول نمی تواند تعیین کننده باشد و باید منتظر مناظره های بعدی میان رامنی و اوباما بود. کلینی معتقد است این احتمال وجود دارد که همانند انتخابات در سالیان گذشته آراء دو نامزد به هم نزدیک باشد و تنها چند رأی سرنوشت برنده را معلوم کند. مشروح گفتگوی خبرآنلاین با فرهاد کلینی را در ذیل می خوانید.
در ابتدا کمی دربارۀ شعارها و مواضع دو حزب جمهوریخواه و دمکرات در جریان تبلیغات انتخاباتی برایمان بگویید.
کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در چندین حوزه (اقتصاد و سیاست خارجی آمریکا و ..) برنامۀ مناظره خواهند داشت. در 22 اکتبر مناظرۀ دو کاندیدا در حوزۀ سیاست خارجی برگزار خواهد شد که موضوع بسیار مهمی است. البته تا قبل از این تاریخ نیز شاهد مناظره ایی میان معاونین کاندیداها(جو بایدن و پل رایان) نیز هستیم . تجربۀ جمهوریخواهان در زمان ریگان با وضعیت فعلی قابل قیاس است. در آن زمان جمهوریخواهان از کارتر دمکرات جلوتر بودند، ولی در چهارچوب استراتژیهای انتخابی خود تصمیم گرفتند با مکانیسم مناظره موقعیت خود را در افکار عمومی آمریکا تغییر دهند و با آن استراتژی موفق شدند که فضای افکار عمومی را تحت تأثیر قرار داده و به پیروزی دست یابند. هم اکنون شرایط فعلی بسیار شبیه به فضای زمان جیمی کارتر و ریگان است. مناظرۀ اول میان رامنی و اوباما سبب افزایش جایگاه رامنی در نظرسنجی ها شد.
بازی جمهوریخواهان را چگونه ارزیابی می کنید؟
رامنی طی روزهای اخیر فعالیت هایی جدیدی را آغاز کرده است. وی در حال انجام یکسری بسترسازی و ظرفیت های جدیدی است که قدرت استدلال خود را در مناظره های خود با اوباما بالا ببرد. به همین دلیل روی موضوعات سیاست خارجی دست گذاشته است. جمهوریخواهان امروز تلاش می کنند تا بتوانند با بهره گیری از تکرار مواضع در زمان های مختلف، سیاست خارجی آمریکا به خصوص در حوزۀ خاورمیانه را به چالش و تبدیل به باور در میان مردم امریکا کنند. در گذشته تمرکز آنها بیشتر بر روی روسیه، چین و سپر موشکی بود و سعی می کردند در این حوزه با استفاده از ضعف دولت دمکرات بازخیزی روسیه را بیشتر بزرگنمایی کنند. لیکن در چهارچوب تحولات اخیر و یا کشته شدن سفیر آمریکا در لیبی، جمهوریخواهان تلاش می کنند تا موضوع خاورمیانه را در برنامه های تبلیغاتی خود پررنگ تر کنند. در واقع آنها روی این سه مسئله دست گذاشته اند. افول جایگاه امریکا در هژمون منطقه ای ، تحولات سوریه و موضوع هسته ای ایران در این راستا است .
جمهوریخواهان با طرح عدم موفقیت آمریکا در پیشبرد سیاست ها در مقابل دولت سوریه و شخص بشار اسد، خواهان تغییر موضع تسلیحاتی در صحنۀ داخلی سوریه هستند و از همین روست که رامنی امروز از تانک، جنگنده و هلیکوپتر برای معارضین سوریه حرف می زند.
از سویی دیگر با توجه به سیاست خارجی که مرسی در پیش گرفته است و دیالوگ های جدیدی را با چین و سایر کشورهای منطقه باز کرده است، این مسئله چندان مورد خوشایند آمریکا نیست. رامنی تلاش می کند از این مسئله به عنوان برگ تبلیغاتی استفاده کند و سیاست های اوباما را در حورۀ مصر به چالش بکشد و این مسئله را مطرح کند که سیاست خارجی آمریکا در مقابل مصر باید براساس مکانیسم کمک ها تغییر کند تا بتواند دولت مصر را مطیع سیاست خارجی آمریکا کند.
موضع جمهوریخواهان در مورد پرونده هسته ای ایران چه فرقی با هم دارد؟
مسئله دیگر جمهوریخواهان، ایران و پرونده هسته ای است. تیم رامنی وامداری خاصی به اسراییل دارد وسعی می کند تا لابی آیپک را بسوی خود بیشتر متمایل سازد. وی تلاش دارد تا این وامداری را به شکلی جبران کند به همین خاطر موضوع معتبرسازی تهدید نظامی به ایران را در دستور گفتمان سیاست خارجی خود قرار داده است و امروز نیز مجدداً موضوع تغییر مکانیسم تغییر و تشدید تحریم را نیز پیشنهاد می کند و سعی می کند سیاست دولت اوباما را به مختصات جمهوریخواهان(در زمان بوش دوم) بازگرداند تا بدین وسیلۀ قدرت انتقادی اوباما نسبت به سیاست جمهورخواهان در گذشته را بگیرد و به اوباما اجازه ندهد تا خودش و دمکرات ها را وارث ویرانۀ سیاست جمهوریخواهان در گذشته معرفی کند و نهایتا اوباما را در یک لاک دفاعی و انفعالی قرار دهد و دورۀ زمانی اول ریاست جمهوری اوباما را آنچنان فشرده مطرح می کند تا تمام مشکلات سیاست خارجی آمریکا ناشی از دورۀ اوباما در اذهان منسجم شود.
همچنین جمهوریخواهان تلاش می کنند خود را حامی طبقۀ ثروتمند نشان دهند و از این منظر بتوانند لابی قدرت در آمریکا را بیشتر با خود همراه کند. آنها تلاش می کنند که اوباما را یک سوسیالیست زده معرفی کنند و یا نقدی که در چهارچوب برنامۀ مالیات و بهداشت درمانی اوباما دارد، همگی موید همین مسئله است. آنچه که امروز شاهدیم اینست که اوباما تلاش می کند با فیگوری از منافع ملی آمریکا صحبت کند و کمتر نقطه نظرات حزبی را معرفی کند و سعی می کند در این خصوص خود را به عنوان نمایندۀ تمام جامعۀ آمریکا معرفی کند. به همین خاطر اوباما به ادبیاتی که جمهوریخواهان در مناظره به کار می برند به شدت انتقاد دارد و معتقد است که برخی از روشهایی که جمهوریخواهان در مناظره استفاده می کنند، خارج از کلاس سیاسی آمریکاست.
از این رو اوباما سعی می کند با ادبیاتی صادقانه، ارزشمند خود را معرفی کند، در حالیکه جمهوریخواهان سعی می کنند این مسئله را با شلیک انتقادات ریز و فراوان و به مواضع دولت اوباما را دمکرات ها را محاصره تا بتوانند در انتخابات شرایط خود را بهبود ببخشند.
چه عواملی باعث شد که اوباما مناظرۀ اول را واگذار کند؟
مسائل اقتصادی در آمریکا مسائل زنده و فعالی است و شاید امروزه با توجه به بحران بانکی و ارزش دلار و کسری بودجه و سایر مسائلی که با زندگی مردم ارتباط نزدیکی دارد، اهمیت زیادی دارد. جامعۀ آمریکا جامعه ای سیاسی زده نیست و در بدنۀ اجتماعی بیشتر مولفه های اقتصادی اثرگذار هستند. از این منظر مسائل اقتصادی برای آمریکایی ها بسیار مهم است. مردم عادی در شرایطی که با آن روبرو می شوند سعی می کنند نه در چهارچوب یک بسته راه حل بلکه در چهارچوب راه حل های انفرادی نگاه کنند. از این رو این نوع انتقادات به نفع رامنی تمام شد. اما این موفقیت در دور اول مناظره است و آنچنان نیست که بتواند کماکان نقش مناظره های بعدی را نادیده گرفت. رامنی به جلو آمده است و هنوز باید به انتظار نتایج بعدی نیز بود. جدا از این موضوع رأی نخبگان نیز وجود دارد.
این احتمال چقدر جدی است که اگر در مناظره های بعدی رامنی موفق ظاهر شود و بتواند به ریاست جمهوری دست پیدا کند؟
این احتمال وجود دارد. اما بستگی به میزان تغییر تاکتیک مناظره های بعدی دارد. اگر اوباما در دو مناظره باقیمانده شکست بخورد و رامنی بتواند موفق از صحنه خارج شود، از این رو باید منتظر انتخاباتی بسیار بسیار حساس و نزدیک و پنجاه پنجاه باشیم. همانند آنچه که در گذشته رخ داد و در نهایت تعداد کمی رأی تعیین کنندۀ سرنوشت انتخابات شد. در صورت موفقیت رامنی در مناظره در دو دور بعدی و همچنین موفقیت رایان در مقابل بایدن می تواند معادله را تغییر دهد. الیته بنا بر برخی از ارزیابی ها بایدن قصد شکست در مناظره با رایان را ندارد و با سیاست متفاوت ظاهر خواهد شد تا گذشته را جبران کند.
نقش لابی معروف صهیونیست ها در امریکا، آیپک در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چقدر است؟
به طور سنتی لابی یهودیان در آمریکا در کنار دمکراتها بوده اند. تقریباً می توان گفت که 75% از فضای عمومی لابی آیپک در اختیار دمکراتهاست. در کل اقلیت ها در آمریکا بیشتر در کنار دمکراتها بوده اند، یعنی حتی لابی ارمنی ها نیز به طور سنتی در کنار دمکراتها بوده است. به هر حال آنچه که شاهد آنیم اینست که مواضعی که امروزه اسراییل درخواست می کند با شرایط موجود منطبق نیست. لابی آیپک و از سوی دیگر جامعۀ یهودیان آمریکا با توجه به نوع موقعیت خود در اقتصاد کاپیتالیستی و بازارهای مالی آمریکا و نقشی که در مدیریت رسانه ها و همچنین در حوزۀ صنعتی دارند، منطبق بر اهداف کاملِ اسراییلِ نتانیاهو نمی تواند عمل کند. اسراییلِ نتانیاهو امروزه دارد انتخاب خود را با رامنی تعریف می کند. برخی از جامعۀ یهودیان آمریکا بر این باورند که او دارد بر روی یک اسب بازنده سرمایه گذاری می کند و در موضوع نحوۀ تعامل جامعۀ یهودی آمریکا با اسراییل در این باره مناقشه های پنهانی وجود دارد که معتقد هستند نباید در این شرایط این مسئله باعث رویارویی آمریک و اسراییل شود. چون بالاخره این مسائل پیشتر اتفاق افتاده بود. همانطور که می دانید خانم سوزان رایس در حین سخنرانی نتانیاهو در مجموع عمومی سازمان ملل برای صرف ناهار صحن را ترک می کند و یا عدم ملاقات بین نتانیاهو و یا مشاجره هایی که اتفاق افتاده بود.
در واقع آیپک هنوز اوباما را ترجیح می دهد، علیرغم اینکه اسراییل آن را نمی خواهند؟
بله. تا به این لحظه همین طور است. تقریباً اکثریت جامعۀ لابی های یهودی آمریکا نظرشان بر اوباماست. اگر چه جایگاه اوباما در جامعۀ یهودی تا اندازه ای کاسته شده است اما این به معنای گسست نیست.
انتقاداتی که به اوباما پیرامون ایجاد تنش بین اسراییل و آمریکا می شود، از کجا ریشه می گیرد؟
اصولاً مولفه های اختلاف تل آویو-واشنگتن ارتباط چندانی به اشخاص ندارد. اختلافات واشنگتن با تل آویو فراتر از موضوع هسته ای است و شاخصه های خاص خود را دارد. در گذشته یکی از اولویت های آمریکا موضوع پروسۀ صلح خاورمیانه بوده است که اسراییل در این زمینه همراهی نکرد و یا نگاهی که آمریکایی ها نسبت به موضوع شهرک سازی داشتند و یا اصولاً تعریفی که پیرامون دو دولت مطرح می شود و یا نوع تعریفی که در چهارچوب محیط جدید خاورمیانه مطرح می شود، می بینید که نگاه و اولویت آمریکا امروزه تغییر پیدا کرده است.
زمانی بود که سیاست خارجی آمریکا، کربن-پایه بود به این دلیل نیز خاورمیانه- پایه بود یعنی اقتصاد انرژی نقش اول و آخر را در حوزۀ آمریکا می زد اما امروزه زمانی که آمریکا تهدیدات خود را تعریف می کند و اژدهای چینی را کاغذی تلقی نمی کند، بلکه واقعی می بیند، تغییرات را مشاهده می کنیم. برخلاف نقطه نظرات مائو که می گفت امپریالیسم، ببر کاغذی است، امروزه واشنگتن، چین را اژدهای کاغذی نمی بیند بلکه آن را واقعی می بیند. به همین خاطر آمریکا یک اسباب کشی استراتژیک انجام می دهد و موضوع شرق آسیا و کلاً سیاست آسیایی خود را ترمیم و تعریف می کند و دوباره حضور مجدد و سیستمی خود را در این منطقه در دستور کار قرار می دهد. از معادلات حوزۀ ویتنام، تایوان و چین- ژاپن گرفته تا تغییر موقعیت خود در آسه آن، اعزام جدید نیرو به استرالیا و نیوزیلند. آمریکا نقشۀ جدیدی از قدرت در ذهن خود دارد. از این رو اسراییل نیاز دارد آمریکا را به خاورمیانه بازگرداند و قدرت امتیازگیری از آمریکا را افزایش دهد، به همین خاطر نیاز دارد که اهداف سیاست خارجی آمریکا را بر مبنای تهدیدات وفرصت های خود تعریف کند. در این مورد شک نکنید که از موضوع ایران به عنوان سوژه ای مناسب استفاده می کند.
نگاه جمهوریخواهان با نگاه دمکراتها به اسراییل چه تفاوتی با هم دارد؟
در میان جمهوریخواهان یک نگاه تنها وجود ندارد. به یاد داشته باشید که بوش حاضر نشد تا از رامنی دفاع کند. این چه پیامی دارد؟ و یا مثلاً رامنی چندان نیازی به دفاع بوش ندارد. اینها بیانگر آنست که در جمهوریخواهان تفاوت های زیادی وجود دارد.  نکتۀ دیگر اینکه درمیان دمکراتها، لیبرال و میانه ها روها نیز همین مسئله را شاهدیم. اما دقت داشته باشیم که آیا روابط رژیم صهیونیستی و آمریکا تحت مولفۀ نگاه است و یا تحت مولفۀ قدرت و یا تابع منافع مشترک و یا ملاحظات ویژه است. هریک از اینها متفاوت است. در واقع می توان گفت که مسئله نوع نگاه تنها بخشی از مسائل را دربر می گیرد که به نظام فکری و بینشی آنها نسبت به اسراییل بازمی گردد. خیلی از مولفه ها تابع قدرت است. مثلاً امروزه کلاس قدرتی که جامعۀ ثروتمند آمریکا با جامعۀ یهودیان این کشور بسیار تأثیرگذار است. و همزمان نیز نمی توان گفت که قدرت اسراییل در آمریکا افسانه ای است اما باید به این مسئله توجه داشت که جناح منافع ملی در امریکا بسیار قدرتمندتر ازلابی اسراییل است.
جمهوریخواهان و خصوصا در زمان بوش پسر فرقه اونجلیست ها با توجه به نگاه مذهبی که نسبت به اسراییل داشتند، نزدیکی معنوی بیشتری با جریانهای یهودی و متعاقباً صهیونی و تقویت رژیم اسرائیل داشتند، در حالیکه این مسئله در میان دمکراتها دست کم از نظر مذهبی دیده نمی شود.
 جمهوریخواهان غالباً اساس سیاست خارجی خود را اسراییل قرار می دهند، در حالیکه دمکراتها در ابعاد ژئوپلتیک و بخشی از سیاست خارجی به اسراییل توجه دارند و پذیرش این مسئله برای اسراییل سخت است. شما این تحلیل را قبول دارید؟
در نظر بگیرید که از کدام اسراییل و کدام آمریکا صحبت می کنید. اسراییلِ نتانیاهو یا آمریکای اوباما. این نکتۀ بسیار مهمی است. باید فرض خودمان را مشخص کنیم. در آمریکا امروزه نقشی که کنگره و دستگاههای ذینفوذ و حرفه ای آمریکا در ساخت سیاسی دارند و همچنین انتظاراتی که کلاس قدرت، سرمایه داری، بانکها، تراست و کارتل ها و احزاب دارند نیز بسیار مهم است و این مسئله ناشی از نگاه حزبی نیست و باید برای هریک از اینها جایگاهی در نظر گرفت. آنچه که می توان گفت اینست که آمریکا در حال تولید تغییر شیفت استراتژیک است. اسناد بسیار زیادی پیرامون تغییر استراتژیک آمریکا شاهدیم. آمریکا استراتژی سایبر و تهدیدات خود را بازتعریف می کند و به عنوان یک قوه در حوزۀ دفاعی خود از آن نام می برد. آمریکا وارد مسئلۀ تغییر استراتژی دفاعی می شود و دنبال ارتش چابک می گردد و بعد در نقاط حساس ژئوپولیتیک جابجایی هایی را انجام می دهد و یا اسناد جدیدی پیرامون نگاه هسته ای آمریکا در جهان در دوران اوباما تولید می کند، به نظر من در میان همۀ این موارد مواضعی که اوباما و یا دولت اوباما دارد با اسراییل متفاوت است. مثلاً خیلی از طرفداران اسراییل در حوزۀ جمهوریخواهان وقتی می خواهند به اوباما حمله کنند، می گویند مردم آمریکا باید متوجه تهدیدات اخیر باشند تهدیداتی مثل روسیه، چین، ایران و اوباما. این مسئله را جان بولتون مطرح می کند. در واقع آنها اوباما را هم نوعی تهدید تلقی می کنند. از این رو به اعتقاد من شاید از لحاظ شکلی میزان تعاملات جمهوریخواهان با سیاست های فعلی دولت نتانیاهو به مراتب نزدیکتر است تا سیاست هایی که دولت فعلی اسراییل با اوباما دارد.