یک جایزه ۹۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومانی با مغز آدم چه می‌کند ؟

بهنوش خرم‌روز: شاید این چند روز، ‌اخبار مربوط به برنده‌های بلیط‌های بخت‌آزمایی آمریکا را شنیده باشید. مارک هیل، مکانیک اهل میسوری و همسرش سیندی، بعد از برنده شدن نزدیک به 300 میلیون دلار، رو به دوربین‌ها لبخند می‌زنند و احتمالا نگاه‌های پر از حسرتی را به دنبال خود دارند. اما دانشمندان از زاویه دیگری به موضوع نگاه می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند بدانند این پول،‌ چه تاثیری روی مغز خانواده هیل خواهد گذاشت.
به گزارش دیسکاوری، متخصصین بر این باورند که مغز خانواده هیل، در حال تجربه تغییراتی مانند آزاد شدن برخی هورمون‌ها از جمله دوپامین است. این تغییرات می‌توانند تا زمانی طولانی ادامه داشته باشند و اگر اوضاع به خوبی پیش نرود حتی ممکن است در درازمدت، ترکیب زیست‌شیمیایی مغز به نحوی تغییر کند که به سمت اختلالاتی چون اضطراب و افسردگی برود.
در حال حاضر، خانواده هیل رسما به عنوان برنده نیمی از 588 میلیون دلار معرفی شده‌اند و همه منتظرند ببینند نفر دومی که بلیطی با همین شماره را خریداری کرده و در نتیجه، ‌حالا برنده نزدیک به 300 میلیون دلار دیگر است، چه کسی است. این جایزه باعث شده بلیط‌های جدید این بخت‌آزمایی بسیار مورد استقبال قرار گیرند و به طور متوسط، در هر دقیقه، 130.000 بلیط فروخته می‌شود.
در حالی که بسیاری از افراد به احتمال زیاد به موقعیت این خانواده غبطه می‌خورند، برخی مطالعات نشان می‌‌دهند که زندگی آن‌ها، به حدی که همه فکر می‌کنند،‌ عالی نخواهد شد.
فرانک فرلی، از روانشناسان دانشگاه تمپل و متخصص رفتارهای پرخطر در این‌باره می‌گوید: «در چنین شرایطی، مردم نمی‌توانند با پول، شادمانی بخرند، در حالی که با آن، توجه زیادی به دست می‌آورند. بدین ترتیب، شما برای برخی افراد به یک هدف مالی تبدیل می‌شوید. این امر می‌تواند زندگی روزمره شما را به روش‌هایی تغییر دهد که پیش از این هرگز تجربه نکرده‌اید. مگر چند نفر ممکن است از یک درآمد ماهانه معمولی،‌ ناگهان به چنین پولی دست یابند؟ به همین نسبت هم احتمال شکست در آن‌چه می‌خواهید با آن انجام دهید، بالا می‌رود. از این به بعد، همه با انبوهی از پیشنهاد به سراغ شما می‌آیند و ممکن است زندگی‌تان ناگهان از هم بپاشد.»
مطالعات دانشگاهی که تا به حال بر روی شادمانی برندگان بلیط‌های بخت‌آزمایی انجام شده، نتایج متفاوتی دارند. برای مثال، مطالعه‌ای که در نشریه روانشناسی فردی و اجتماعی در سال 1978/1357 منتشر شده و خود بر پایه مطالعات زیادی نوشته شده، گزارش می‌دهدکه 22 نفر از افرادی که بیشترین پول را در بخت‌آزمایی‌ها برنده شده‌اند، بعد از برد، زندگی شادتری نداشته‌اند.
اما مطالعه دیگری که در نشریه اقتصاد سلامت در مورد برندگان بخت‌آزمایی بریتانیا به چاپ رسیده، گزارش می‌دهد که این افراد، در نهایت، سلامت روان بهتری را در خود نشان می‌دهند. همچنین این مطالعه نشان می‌دهد که سلامت ذهنی این افراد،‌ بعد از برنده شدن ارتقا می‌یابد.
البته افرادی که در مطالعه بریتانیایی مورد بررسی قرار گرفته بودند،‌ همه 200,000 دلار یا کم‌تر برده بودند و هیچ‌کدام، به مبلغ چندصدمیلیون دلاری،‌ مانند خانواده هیل، دست نیافته بودند. به نظر می‌رسد که حکایت چندین میلیون دلاری‌ها متفاوت باشد. برای مثال، جک ویتاکر از ویرجینیای غربی در سال 2002/ 1381، 315 میلیون دلار برنده شد. اما بعد، چنان که نشریه وال استریت می‌نویسد، از او دزدی شد، نوه‌اش در شرایطی عجیب و غریب جان خود را از دست داد و تنها 5 سال بعد یعنی در سال 2007/ 1386، اعلام کرد که حساب‌های بانکی‌اش خالی هستند.
اولین فرد عادی از نیوجرسی هم در اواسط دهه 1980/1360، برنده 5 میلیون دلار شد و از آن به بعد همیشه در محاصره دزدها و افرادی بود که می‌خواستند پول او را از او بگیرند. خودش در این‌باره گفته است: «همه، پول مرا می‌خواستند. دست همه به طرف من دراز بود».
البته هنوز زمان زیادی برای داستان خانواده هیل وجود دارد، اما دانشمندان از یک چیز مطمئنند، این که انتظار کشیدن برای چنین پولی از شادمانی ناشی از به دست آوردن آن خیلی قوی‌تر است،‌ چنان که استاد روانشناسی و عصب‌شناسی دانشگاه دوک، اسکات هویتل می‌گوید. وی می‌افزاید: «زمانی که شما پاداشی بالقوه را پیش‌بینی می‌کنید و انتظار آن را می‌کشید، سلول‌های عصبی مغز، ماده شیمیایی دوپامین بیشتری را ترشح می‌کنند. البته نکته ماجرا این است که این تغییر، گذرا است و برای مدت زمان طولانی باقی نمی‌‌ماند.»
احتمالا دلیل این که بسیاری به خرید بلیط‌های بخت‌آزمایی دست می‌زنند هم، همین بالا رفتن دوپامین در مغز در اثر انتظار یک پاداش زیاد است.
به گفته هویتل، سیستم پاداش مغز ما به دنبال شرایط گذرا است و یک حالت ثابت و ماندگار را نمی‌خواهد. به همین دلیل هم هست که وی، به خانواده هیل و سایر برنده‌های مبالغ کلان پیشنهاد می‌کند که به جای این که همه پولی که برنده شده‌اند را یک‌جا دریافت کنند، آن را در طول زمان بگیرند. بدین ترتیب، انتظار یک چک با مبلغ کلان در هر سال،‌ باعث می‌‌شود که سیستم پاداش مغز فعال بماند. هرچند خودش هم می‌گوید: «مدیریت کردن این موضوع به این روش، کار سختی است.»
اگر شما جای خانواده هیل بودید، با این اطلاعات،‌ حاضر می‌شدید جایزه خود را تقسیم‌بندی‌شده دریافت کنید یا می‌خواستید همه را یک‌جا بگیرید؟