ممنوعیت خروج زنان مجرد زیر ۴۰ سال ؛مشکلات را به گره کور تبدیل می کند

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی طرحی را تصویب کرده است که به موجب آن زنان مجرد زیر 40 سال باید با اجازه "ولی قهری" خود یا حکم شرعی " حاکم شرع" از کشور خارج شوند. طرحی که با واکنش برخی مسئولان و فعالان حقوق زنان طی چند هفته اخیر مواجه شده است، جزئیات طرح به این شرح است که از این پس در صورت تصویب کلی این طرح زنان مجرد زیر 40 سال برای دریافت گذرنامه باید از پدر، پدر جد یا کسی که قانون گذار او را ولی زن مجرد مشخص می کند، اجازه داشته باشد.
اما حقوقدانان و فعالان حقوق زن این طرح را مغایر با قانون و در تضاد با روح حاکم بر قانون اساسی می دانند.
همچنین عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی معتقد است این طرح برای حفظ سلامت زنان است و از طرف دیگر لاله افتخاری عضو فراکسیون زنان مجلس نهم از ارائه راهکاری سخن به میان می آورد و می گوید: فراکسیون زنان پیشنهاد کرده در لایحه گذرنامه، زنان زیر 40 سال در صورتی که رشیده باشند اجازه خروج از کشور پیدا کنند.
در همین رابطه الهه کولایی نماینده سابق مجلس و استاد دانشگاه، فریده غیرت حقوقدان و وکیل دادگستری و شهلا لاهیجی فعال حقوق زنان در نسشتی به بررسی طرح ممنوعیت خروج زنان زیر 40 سال از کشور پرداختند که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
قانون جدید فشار کاری دادگاه های کشور را دو چندان می کند
فریده غیرت وکیل دادگستری و حقوق دان با اشاره به تبعات حقوقی و قانونی ای که طرح ممنوعیت خروج زنان مجرد زیر 40 سال در کشور می تواند به دادگاه های کشور تحمیل کند می گوید: بر اساس طرحی که در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برای زنان مجرد به تصویب رسیده است، زن مجرد باید با اجازه ولی قهری یا پدر و مادر خود از کشور خارج شود، اما یکی از نمایندگان خانم مجلس شورای اسلامی عنوان کرده است، که زنان در صورت رشیده بودن می توانند بدون اجازه ولی قهری از کشور خارج شوند، حالا این سوال پیش می آید که ملاک رشیده بودن یا نبودن چیست و تشخیص آن بر عهده کیست؟.
این فعال حقوق زنان ادامه می دهد: این مسئله به طور قطع می تواند بار حقوقی و فشار کاری مضاعفی را به دادگاه های کشور تحمیل کند، چرا که عده ای زنان برای اثبات رشیده بودن خود باید به دادگاه های کشور مراجعه کنند و این دادگاه ها در صورت تشخیص درست یا غلط خود در مرحله اول با تعداد زیادی از مراجعه کنندگان مواجه می شوند و در مرحله دوم درگیر این مسایل می شوند که به درست یا غلط اثبات کنند این زن رشیده است ویا نیست.
برخی زنان به مسایل خود بی توجهند
فریده غیرت در ادامه با بیان اینکه برخی از این طرح ها به دلیل اینکه برخی از زنان از حقوق خود نا آگاهند مطرح می شود و به سادگی به تصویب می رسد، می گوید: متاسفتم که به این مسئله اعتراف کنم که زنان ما معمولا توجهی به این مسایل و حقوق خود ندارند، واکنشی به طرح های این چنینی نشان نمی دهند، تا زمانی که برای آنها مشکلی پیش آید و بخواهند اعتراضی به این طرح ها داشته باشند.
او می افزاید: دامنه ی این مشکل به حدی است که هم اکنون اگر از زنان وکیل در دادگستری نیز در سوال شود که آیا از طرح جدید مجلس برای خروج زنان مجرد از کشور سوال شود، متاسفانه عده ای هستند که از این مسئله بی خبر باشند.
فریده غیرت خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی می گوید: متاسفانه یکی دیگر از مشکلات در این حوزه این است که مسئولان اجازه هم صحبت شدن با آنها در این رابطه را نمی دهند و قطعا برای مطرح شدن طرح های این چنین از کارشناسان و فعالان مسایل زنان نظر خواهی نمی کنند.او می افزاید: از طرف دیگر ما به عنوان یک شهروند هم نمی توانیم این مسایل را به نمایندگان بازگو کنیم . 
این طرح بخشی از تفکر غلط نسبت به زنان است
الهه کولایی استاد دانشگاه تهران و نماینده سابق مردم در مجلس ششم، با اشاره به ایرادات قانونی و تبعات اجرای طرح ممنوعیت خروج زنان مجرد زیر 40 سال از کشور می گوید: به نظر من این مسایل جزی از یک تفکر غلط و حاکم نسبت به زنان است که متاسفانه طی سال های اخیر فرصتی برای آنها ایجاد شده است و سعی در تغییر سیاست هایی دارند که در سال های پس انقلاب با تکیه بر نظر امام خمینی (ره ) و تلاش دلسوزان ایجاد شده است.
او می افزاید: این تفکر حاکم می پندارد زن موجودی است که تمامی وظایف و نقش های اجتماعی آن در خانه خلاصه شده است و تنها متعلق به خانه و دارای حقوق انسانی درجه دو است و در همه حال نیازمند سرپرستی ولی قهری یا نسبت هایی است که اعلام می شود.
کولایی ادامه می دهد: به زعم این تفکر زنان در هر شرایطی نیازمند به حضور مردان هستند و سرپرستی مردان است که می تواند خیر و شر را برای زنان تمییز دهد و زن ذاتا موجودی مهجور است.
او تاکید می کند: متاسفانه این نگاه در حال قابل شدن است در حالی که قطعا برخلاف نگاه های مقام معظم رهبری و حضرت امام در خصوص زنان است. چرا که در این نگاه به اسم دین محدودیت هایی برای زنان قایل می شود که با آزادی هایی که دین به زنان داده است، در تضاد است.
نگاه کنونی به زنان ظرفیت دینی و قانون اساسی برای کرامت زنان را زیر سوال می برد
نماینده سابق مردم در مجلس ششم، در ادامه با اشاره به اینکه قانون اساسی ایران و ظرفیت هایی که دین برای آزادی عمل و کرامت زنان ایجاد کرده است، با طرح هایی مانند ممنوعیت خروج زنان زیر 40 سال از کشور زیر سوال می رود می گوید: نباید با طرح های این چنین زنان را به نام دین با آزادی در تقابل قرار داد. این نگاه که عنوان می شود زنان باید تحت نظارت ولی قهری و سرپرستان خود باشند تنها محدود به کشور ما نیست و یک بحث جهانی و واکنشی نسبت به هجوم فرهنگی به ارزش های دینی کشور است.
او تاکید می کند: متاسفانه هم اکنون برخی تصمیم گیران بدون توجه به روح قالب در جامعه، زنان را آسیب پذیر ترین قشر در برابر هجوم فرهنگی به ارزش های دینی در کشور می دانند و با طرح های این چنینی سعی دارند زنان را از آسیب های احتمالی مصون دارند در صورتی که این روش و روند نتیجه معکوس دارند و جامعه مارا به شدت بی دفاع می کند.
عضو هیات علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران تاکید می کند: از طرف دیگر طرح ممنوعیت خروج زنان مجرد زیر 40 سال از کشور تا حد زیادی می تواند ظرفیت های دینی و حقوقی در قانون اساسی برای تامین آزادی عمل و کرامت زنان را تا حدی زیادی زیر سوال ببرد و به اهداف آن خط بطلان بکشد.
او در پاسخ به این سوال که آیا شما با توجه به سابقه حضور در مجلس شورای اسلامی پیش بینی می کنید این طرح در کمیسیون های فرعی و صحن علنی مجلس رای بیارد، عنوان کرد: به نظر من با توجه به اجرایی شدن طرح هایی مانند تفکیک جنسیتی و محدود شدن دختران از تحصیل در برخی رشته های خاص احتمال اجرایی شدن این قانون وجود دارد، اما مسئولان و نمایندگان باید نسبت به تبعات این طرح آگاه باشند و نمایندگان تنها یک روی سکه را نبینند.
مشکل از دید برخی از مسئولان است
فریده غیرت حقوقدان و وکیل دادگستردی در ادامه این نشست می افزاید: خاطر من هست که سال گذشته در رادیو گفت و گو با آقای علی مطهری نماینده مجلس شورای اسلامی درباره بحث ازدواج مجدد مناظره ای داشتم که کلیه دیدگاه های من با ایشان متفاوت بود که در نوع خود طبیعی است اما مسئله اختلاف دو دیدگاه بود. از نظر ایشان باید گروهی از زنان در جامعه به دلیل مسایلی که دارند باید باشند تا به صیغه برخی از افراد جامعه در بیایند، من به ایشان گفتم این نگاه غلط است .او می افزاید: حتی ما در رابطه با بحث های مربوط به ازدواج موقت عنوان کردیم حتی اگر گروهی از زنان باشند که به ازدواج موقت برخی مردان در بیایند بعد از سنی توان خود را از دست می دهند و به گروهی بی پناه و بی خانواده تبدیل می شوند و آن وقت نمایندگان مجلس می خواهند چه طرحی برای حمایت اجتماعی از آنها ارائه کنند.
غیرت ادامه می دهد: بر همین اساس است که ما می گوییم نمایندگان مجلس باید عاقبت طرح های اینچنینی را بسنجند و یک شبه به تصویب طرحی اقدام نکنند که تبعات زیادی را از نظر حقوقی به زنان و جامعه تحمیل می کند.
شهلا لاهیجی: قانون باید با رشد اجتماعی زنان مطابقت داشته باشد
شهلا لاهیجی مدیر انتشارات مطالعات زنان و از فعلان حقوق زنان در ادامه این نشست با اشاره به اینکه قوانینی که باید برای جامعه وضع شود، باید بتواند همسو با رشد اجتماعی کشور باشد، می گوید: معمولا این یک قاعده اجتماعی پذیرفته شده در بسیاری از کشور های جهان است که قانون را متناسب با میزان رشد اجتماعی وضع می کنند چرا که اگر قانونی وضعیتی بالاتر از میزان رشد اجتماعی داشته جامعه توان اجرای آن را ندارد و اگر قانون پایین تر از سطح رشد اجتماعی باشد، جامعه میلی به اجرای آن ندارد و آشفتگی اجتماعی اتفاق می افتد.
او می افزاید: این قاعده اجتماعی در رابطه با طرح ممنوعیت خروج زنان مجرد زیر 40 سال نیز مطرح است و با توجه به رشد اجتماعی ای که زنان طی سال های اخیر از نظر آموزشی و حضور در مسایل اجتماعی داشته اند به نظر می رسد، روح حاکم بر جامعه زنان در کشور را دچار مشکل کند.
اگر پیامد ها بررسی نشود، مشکلات به گره کور تبدیل می شود
الهه کولایی نماینده سابق مردم در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ششم در پایان با تاکید بر اینکه پیامد های تصویب و اجرای طرح های این چنینی باید از سوی نمایندگان مجلس و مسئولان بررسی شود، می گوید: تجربه سال ها کار پژوهشی، تدریس در دانشگاه و حضور در قوه قانونی گذاری در کشور به من ثابت کرده است اگر مشکلات یک طرح بررسی نشود و به صورت خام به جامعه تزریق شود، مشکلات تبدیل به گره های کوری می شود که دیگر نمی توان راه حلی برای رفع آنها در نظر گرفت.