مدیرعامل شاپرک در روز تولد این طرح: توقف واریز آنی وجه ربطی به طرح شاپرک ندارد/گلایه ها کاهش یافت

ساختمانی5 طبقه در یکی از خیابان های فرعی میرداماد که در بدو ورود هیچ نشانی از فعالیتشاپرک ندارد، درنهایت محلی است که قرار است در آن ما مقابل مدیراجرایی طرحیبنشینیم که این روزها گرد و خاک زیادی به پا کرده است.
تنهانشانه ای که ثابت می کند این ساختمان نوساز متعلق به شرکت شاپرک است تابلوئی کوچکاست که در بدو ورود به داخل ساختمان به چشم می خورد. امضاء بهمنی مدیرکل بانکمرکزی زیر این تابلو جا خوش کرده است و متن آن متعلق به تبریکات مرسوم زمانی استکه طرح شاپرک افتتاح شد.
سامانقطبی مدیرعامل شاپرک در روز تولد یکسالگی این طرح به سوالاتی جواب داد که نشان میدهد که شاپرک در این یکسال عمر خود چندان هم خوش شناس نبوده که عمده ترین اینبدشانسی ها را می توان در همزمان شدن دستور بانک مرکزی برای توقف واریز آنی وجه بهحساب فروشندگان با جدی شدن این طرح، جستجو کرد.
البتهدر این گفت وگو دوساعته به موارد دیگری هم اشاره شد که مشروح آن را در ادامه میخوانید:

آقای قطبی امروز سالروز تاسیس موسسه شاپرکاست. چه ضرورتی در سال گذشته باعث تاسیس موسسه شاپرک شد؟
دراصل شاپرک در اسفند سال 89 براساس مصوبه شورای پول و اعتبار شکل گرفت اما مقدماتاجرایی آن از آذرماه سال 90 آغاز شد که در نهایت این شرکت در 10 دی سال گذشته بامشارکت بانک مرکزی و شبکه بانکی تاسیس شدتا نظام پرداخت یکپارچه مبنی بر کارت رادر کشور سروسامان دهد.
فکرنمی کنید به جای بزرگتر کردن دولت با تاسیس یک شرکت نظارتی دیگر، بانک مرکزی میتوانست به این هدف برسد؟
بایدتاکیدکنم که ما دولتی نیستیم. ما یک شرکتی هستیم که بانک ها و بانک مرکزی سهامدار آنهستند.
وقتیشبکه شتاب به کار خودش ادامه می داد بهتر نبود به فکر ارتقای این سیستم باشید تاآوردن طرحی که به نظر می رسد تکنولوژی انتقال وجه را علاوه بر اینکه به روز رسانینکرده بلکه یک پله هم عقب رفته است؟
موضوعفعالیت شاپرک مدیریت یکپارچه شبکه پرداخت کارتی کشور است. این فعالیت متفاوت ازنقش سوئیچ ملی شتاب است و موضوع انتقال کارت به کارت از طریق دستگاه های ATM یا شعب بانک و بستر شتاب کماکان وجود دارد.
سهامبانک مرکزی در این شرکت چقدراست؟
بانکمرکزی مستقیم سهامدار نیست. این بانک از موضع قانون و رگولاتوری باید برما حاکمیتداشته باشد.

تمام بانک هادر این شرکت سهامدار هستند؟
بله این شرکت هم همانند دیگر شرکت هایخصوصی مجمع برگزار می کند و اعضای هیات مدیره در این مجمع انتخاب و در نهایتمدیرعامل توسط اعضای هیات مدیره انتخاب می شود. بر اساس مجمع برگزار شده جهتانتخاب اعضای هیئت مدیره در مهرماه 91 این شرکت دو تن از اعضای هیئت مدیره از بانکملت و بانک پارسیان می باشند.
چه تعداد نیروی انسانی در شرکت شاپرکفعال هستند؟
حدودا 65 نفر هستند.
هزینه های این شرکت چگونه تامین میشود؟
در واقع شاپرک خدمات بانکی را برایمشتریان در فروشگاه ها تسهیل می کند. ما کمک می کنیم اعتماد به استفاده از اینابزارها زیاد شود.درعین حال بر روی نحوه عملکرد شرکت هایی که این خدمت رسانی راانجام می دهند نظارت می کنیم بنابراین هزینه های شاپرک را براساس یک مدل اجرایی کههست شبکه بانکی پرداخت می کند.
دراین شرایط نقش شرکت های عرضه کنندهخدمات پرداخت چیست؟
این شرکت ها با شاپرک یکی نیستند وماموریت ها و وظایف متفاوتی دارند. درواقع شاپرک ایجاد شد تا نظام یکپارچه راسروسامان بدهد. دراین نظام در پرداخت کارتی، شرکت های عرضه کننده خدمات پرداختواسط بین شبکه بانکی و یا پذیرندگان هستند. تا امکان استفاده از کارت های بانکی درامر خرید و فروش تسهیل گردد و کارشاپرک هم نظارت بر عملکرد این شرکت هاست. اینشرکت ها در واقع با حضور شاپرک، شرکت ها در چارچوب الزام آوری به فعالیت پرداخته وپاسخگوی کامل عملیات اجرایی خود خواهند بود.
این الزامات را چه کسی ابلاغ می کند؟
این الزامات ناشی از الزامات بانکمرکزی در شبکه پرداخت است. با شرکت های عرضه کننده خدمات پرداخت توافق نامه هایمختلفی امضاء شده است تا خدمات آنها مطمئن و امن باشد و با وقوف به مسوولیت هایخود عملیات اجرایی روزانه با دقت به انجام می رسد.
مگر در گذشته نظارتی بر این شرکت هاصورت نمی گرفت؟
مقررات این الزام را داشت اما نظارتیوجود نداشت. به هرحال وسعت کار هم به حدی بود که یک یا چند نفر واقعاً نمیتوانستند این نظارت را برعهده بگیرد چراکه این نظارت به یک تیم و سازوکار در یکسازمان یکپارچه نیاز داشت.
از مدل های خارجی در طرح شاپرکاستفاده شده است؟
اتفاقا پیش از تاسیس شاپرک مدل هایخارجی مورد ارزیابی قرار گرفت و در دنیا هم نظام پرداخت مبتنی بر کارت توسط یکسازمان که تابع رگولاتور پولی کشور است اجرا می شود. در تمام دنیا عمدتا بانک هاسهامداران این چنین شرکت های نظارتی هستند و شرکت های عرضه کننده خدمات پرداخت همملزم به فعالیت تحت این ضوابط می باشند.
اگر به هردلیلی یکی از شرکت های عرضهکننده خدمات پرداخت از اجرای قوانین خودداری کند. چه راهکار قانونی برای برخورد باآن وجود دارد؟
قطعا مجوز فعالیت آن شرکت لغو خواهدشد.
در حال حاضر چند شرکت عرضه کنندهخدمات پرداخت در کشورفعال هستند؟
12 شرکت فعال متصل به شاپرک داریم. از موسساتی که سنوات قبل مجوزداشتند و فعال بودند فقط انیاک بود که نتوانست به خاطر مشکلات امنیتی که برای آنپیش آمد به مجموعه شاپرک وصل شود.
به دلیل هک شدن اطلاعات 3 میلیون کارتبانکی به این شرکت دیگر مجوز داده نشد؟
اگر مشکلی در خدمت رسانی نداشتند بانکمرکزی مجوز ادامه فعالیت را به آنها می دهد! البته از این پس ما عملکرد این شرکتها را کنترل می کنیم تا براساس توافقات کارکنند و امیدواریم با پیاده سازی رویه هاو چارچوب ها و نظارت مستمر انشاء ا... شاهد اتفاقات ناگواری چون هک شدن اطلاعات 3میلیون کارت بانکی نباشیم.
درست است که یکی از کارمندان این شرکتاطلاعات را به بیرون انتقال داده بود؟
بله، به نظرم بروز مشکلات فی ما بینمدیریت شرکت و یکی از کارکنان موجب چنین اتفاقی شد. در هر حال مدیریت این شرکتکنترل دقیقی برعملکرد اجرایی نداشته است.
درست است که شاپرک برای مبارزه باپولشویی اجرایی شده است؟
همانطور که تاکید کردم اصل ایجادشاپرک کنترل ونظارت بر شرکت های عرضه کننده خدمات پرداخت بوده است.

پس اگرماهیت شاپرک نظارتی است چرا با آمدن این طرح واریز آنی در شبکه شتاب متوقف شد؟
در شبکه شتاب تبادل و انتقال وجه بین کارتی همانطور که عرضکردم وجود دارد؛ لیکن واریز آنی فعالیتی خارج از شتاب بوده است و اصلا توسط شتابانجام نمی گرفته است. همچنین سامانه شاپرک از ماه ها قبل فعال بود. در شهریورماه100 هزار پایانه به شاپرک متصل شدند این رقم در مهرماه به 500 هزار پایانه رسبد ودر آبانماه 1.5 میلیون پایانه به شاپرک وصل شدند و بر اساس بخشنامه بانک مرکزیواریز آنی در شبکه پرداخت متوقف شد؛ موضوعی که هیچگاه مجاز نیز نشده بود.
پسدر واقع این مساله هیچ ربطی به طرح شاپرک ندارد؟
بله دقیقا؛ اما با توجه به اجرای همزمان این دو با یکدیگر عدهای تصور می کنند که شاپرک باعث این اتفاق بوده است.
باتوجه به اینکه شما بر تحقیقات بین المللی برای اجرای چنین طرحی تاکید کردید، درکشورهای دیگر انتقال وجه پرداختی در ازای کالا به چه صورت است؟
در کشورهای دیگر عمدتاً وجه پرداخت کارتی 48 ساعت بعد به حسابفروشنده واریز می شود. اما در کشورما با توجه به اینکه در یکی دو سال گذشته روالپرداخت به صورت آنی بوده؛ جهت جلوگیری از بروز مشکلات در طی همان روز ظرف دو تا چندساعت تسویه صورت می گیرد.
پسبا این حساب زمان واریز وجه از حساب خریدار به حساب فروشنده افزایش هم خواهد یافت؟
این استانداردی است که در دنیا اجرا می شود. ولی همانطور کهعرض کردم جهت رضایت پذیرندگان محترم نسبت به تسویه آنها طی چند مرحله در روز اقداممی شود.
درحال حاضر بسیاری از مغازه داران معتقدند وقتی مشتری به ازای وجه خرید خود کارت میکشد نمی توان مطمئن شد که پول به حساب واریز شده و نظارت مشخصی برروی این امر صورتنمی گیرد.
صدور رسید تعهدی است که واریز وجه به حساب فروشنده را گارانتیمی کند و کماکان فروشندگان می توانند اطلاعات تکمیلی تراکنش ها و وجوه واریز شدهرا از موسساتی که دستگاه ها را نصب کرده اند و یا بانکهای مربوطه اخذ کنند.

 یعنی این طرح توان به صفر رساندن تراکنش هایناموفق را ندارد؟
تراکنش ناموفق ذات این سیستم هاست. صفرشدن این تراکنش ها معنیندارد. ما می توانیم با ابزارها و مدیریت رخدادها آن را تا حدودی کاهش دهیم.بنابراین سعی شده تا شرکت های عرضه کننده خدمات پرداخت را به سمتی سوق دهیم که در تلاشباشند تا با ارتقای ساز و کارعملیاتی خود تراکنش های ناموفق را کاهش دهند.
اگربه هردلیلی تراکنش های ناموفق شرکتی از یک حدی بالاتر رود. چه راهکار قانونی برایمقابله با آن وجود دارد؟
اگر تراکنش ناموفق زیاد باشد ما باید تصمیم بگیریم هر مشکلیهست باید رفع کنیم. به هرحال روابط ما با شرکت های عرضه کننده خدمات پرداخت برمبنای سطح ارائه سرویس آنهاست. ما علاوه براینکه تلاش داریم خودمان در مقابل خدمتیکه به این شرکت ها می دهیم بایستی پاسخگوی انتظاراتشان باشیم. برعکس آن هم بایدشرکت های عرضه کننده خدمات پرداخت پاسخگو باشند.
درحال حاضر تراکنش های ناموفق به چه میزان رسیده است؟
میزان تراکنش های ناموفق تقریبا زیریک درصد است. به هرحال هرچقدر سیستم رشد کند قطعا خدمات دهی آن نیز ارتقا پیدا می کند تا رضایت مردم وکاربران را تامین نماید.
دستگاههای کارتخوان موجود در مغازه ها تغییر خواهند کرد؟
تغییرات ظاهری کارتخوان ها در مغازه ها توسط شرکت های عرضهکننده خدمات پرداخت در چند ماه آینده که نمایانگر مجاز بودن به فعالیت در شبکهشاپرک است، صورت خواهد گرفت؛ شایان ذکر است نقطه تماس با پذیرندگان کما فی سابقفقط شرکت های PSPمی باشند.

به نظرشماشاپرک تا چه اندازه توانسته مورد استقبال عمومی قرار بگیرد؟
به هرحال گلایه هایی نیز بوده است. بیشتر این گلایه ها ازصنفی بوده که واریز آنی در کسب و کارشان نقش داشت اما در بیشتر صنوف پیگیری پیشنیامده است و کماکان دستگاه ها مورد استفاده و استقبال است.
ظاهراًمثل اینکه به فکر ارتقای شاپرک هستید. برنامه بعدی شاپرک چیست؟
در بخش بهینه سازی عملکرد شرکت های عرضه کننده خدمات پرداختچارچوب هایی در نظر گرفته شده که این چارچوب ها در بهمن ماه به آنها ابلاغ خواهدشد و مسوولان این شرکت ها فرصت دارند ظرف مدت سه ماه یعنی تا اردیبهشت ماه نسبت بهتحقق و ارتقا سازمان خود اقدام نمایند.
اینقوانین شامل چه چیزی های می شود؟
مربوط به مدیریت پرسنل، دیتا سنتر و نحوه تبادل داده و موارداجرایی شرکت ها می شود.