شهرام ناظری از داریوش صفوت می‌گوید/ نامداران امروز، همه شاگردان استاد هستند / مرا تشویق کرد لحن حماسی صدایم را پرورش دهم

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، استاد داریوش صفوت که شبانگاه دوشنبه 26 فروردین پس از چند سال بیماری در سن 85 سالگی درگذشت، در نوزایی موسیقی ایرانی در نیم قرن گذشته، نقش اصلی و اساسی را بر عهده داشته است.

او در اواخر دهه 40 خورشیدی، با راه اندازی مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، استادان پیشکسوت موسیقی ردیف دستگاهی را دعوت به همکاری کرد و زمینه انتقال هنر، فن، تجربه و دانش آنان را به نسل جوان و تحصیل کرده فراهم ساخت. شناخت ریشه‌های تاریخی موسیقی ایرانی در دوره پیش از قاجار و احترام به سنت‌ها به همراه خون تازه‌ای که هنرمندان جوان به این عرصه دمیدند، موجی بلند را پدید آورد که ادامه آن تا امروز نیز کشیده شده است.

بیشتر نامداران و چهره‌های سر‌شناس امروز موسیقی ایرانی، یا دانش آموخته مرکز حفظ و اشاعه موسیقی بوده‌اند یا به نوعی وامدار موجی هستند که 45 سال پیش از سوی استاد صفوت شکل گرفت و در سطح جامعه گسترش یافت.

شهرام ناظری که یکی از آن جوانان دهه 50 و استادان امروز موسیقی کشورمان است، در باره نقش داریوش صفوت در رشد و احیای موسیقی ایرانی می‌گوید: «آن سال‌ها موسیقی ردیف دستگاهی ما از دست رفته بود و بیشتر کار‌ها حال و هوای مجلسی و تفننی داشتند. از یک سو قطعات پاپ و مردم پسند تمام رسانه‌های دیداری و شنیداری را اشغال کرده و از طرف دیگر موسیقی ردیف دستگاهی ایران در حال از دست دادن آخرین استادان کهنسال خود بود. در چنین شرایطی، استاد صفوت با راه اندازی و سرپرستی مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، جان تازه‌ای در این هنر دمید.»

این استاد آواز ایرانی با اشاره به بینش عمیق دکتر صفوت به فرهنگ، اندیشه، ادبیات، هنر و تاریخ ایران ادامه می‌دهد: «او کار‌شناس و استاد واقعی موسیقی ایرانی بود و راه را برای نوآوری در این عرصه باز کرد. داریوش صفوت بر خلاف دیگران، تنها به میراث موسیقایی به جا مانده از دوره قاجار اکتفا نکرد و گذشته‌های دور‌تر را نیز کاوید؛ همین هم باعث شد که بتواند این تحول عمده را در موسیقی به وجود آورد.»

ناظری با بیان اینکه استاد صفوت را باید پایه گذار رنسانس موسیقی ایرانی دانست، می‌افزاید: «تا پیش از تشکیل مرکز حفظ و اشاعه‌، اصولاً این دیدگاه عمیق امروزی راجع به موسیقی دستگاهی و ردیف‌های آن وجود نداشت. ایشان بود که با کوشش‌های خود، این نوع موسیقی را از چارچوب‌های تنگ و فضاهای بسته بیرون آورد و به مدد جوانانی که تربیت کرده بود، در سطح جامعه گسترش داد. البته دیگرانی هم در کنارش در این نوزایی نقش داشتند که از آن میان باید به هوشنگ ابتهاج در مدیریت تولید موسیقی رادیو در دهه 50 خورشیدی اشاره کرد.»

این آهنگساز، خواننده و نوازنده تاکید می‌کند: «اگر دقت کنید، می‌بینید که تمام ستون‌ها و نامداران موسیقی امروز ایران از سرچشمه هنر و فرهنگ استاد صفوت سیراب شده‌اند و به نوعی شاگرد او بوده‌اند. او برای هم نسلان من، حکم سرچشمه معرفت، اخلاق و هنر را داشت.»

او در باره تاثیر پذیری خود از راهنماهایی داریوش صفوت می‌گوید: «سال‌های 1352 و 53 که از محضر ایشان کسب فیض می‌کردم، دکتر صفوت بر لحن حماسی صدای من انگشت نهاد و تاکید کرد باید این راه را ادامه دهم و از نوحه خوانی دوری کنم. او می‌گفت به دلیل مشکلات اجتماعی، تاریخ و سیاسی، چهار قرن است لحن حماسی از آواز ایران گم شده که باید دوباره زنده شود. در واقع به خاطر راهنمایی‌های استاد بود که فهمیدم چگونه باید مولانا را اجرا کنم و چطور به سمت فردوسی بروم.»

خواننده آلبوم‌های ماندگاری چون «گل صد برگ»، «آتش در نیستان»، «یادگار دوست»، «آواز اساطیر»، «لیلی و مجنون» و «سفر عسرت» ادامه می‌دهد: «استاد صفوت برای من پرده‌های موسیقی ایرانی را بالا زد و دنیایی دیگر را پیش چشمم آورد. او وجه حماسی موسیقی ایرانی و رنگ در دستگاه‌ها و ردیف‌های آن را جوری برایم توضیح داد که تا پیش از آن از هیچ کس نشنیده بود.»

شهرام ناظری با اشاره به اینکه یک سال و نیم پیش برای آخرین بار به دیدار داریوش صفوت نائل شده است، با ابراز تاسف از بیماری طولانی و درگذشت این موسیقی‌دان بزرگ می‌گوید: «میراث این استاد بلند مرتبه تنها در حوزه موسیقی محدود نمی‌شود و جنبه‌های فرهنگی گسترده دیگری هم دارد. دیدگاه عرفانی و زندگی اخلاقی او از زمره این یادگار‌ها به شمار می‌آیند که برای موفقیت هر هنرمندی لازم و واجب هستند.»

پیکر زنده‌یاد داریوش صفوت، ساعت 9 صبح روز جمعه 30 فروردین‌ در بهشت سکینه نرسیده به سه راهی کردان در اتوبان کرج-قزوین به خاک سپرده می شود. همچنین عصر روز شنبه 31 فروردین، مسجد جامع شهرک غرب شاهد برپایی مراسم یادبود این استاد و پژوهشگر موسیقی و نوازنده بزرگ سه تار و سنتور خواهد بود.