توهم توطئه در بازار ارز / بدبینانه ترین دلیل کاهش قیمت ارز چیست؟

کاهش حدود 700 تومانی قیمت دلار طی دو هفته ای که از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری می گذرد، این سئوال را پیش روی کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار قرار داده است که دلیل اصلی این سقوط قیمت چیست؟ طی دو هفته گذشته قیمت دلار از 3640 توان به 2980 تومان کاهش یافته است؛ آنهم بدون آنکه هیچ اتفاق جدی که بتوان آنرا دلیل کاهش قیمت دلار برشمرد در فضای اقتصادی کشور واقع شده باشد. یعنی نه عرضه ارز توسط نهادهای رسمی مانند بانک مرکزی افزایش پیدا کرده است و نه نقل و انتقال ارز از خارج از کشور که به دلیل تحریم ها محدود شده بود افزایش پیدا کرده است.
حتی محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی هم که مدعی مدیریت بازار ارز است هیچ دلیل موجهی برای کاهش قیمت ارز آنهم بعد از برگزاری انتخابات ارایه نکرده و مدعی است که بانک مرکزی توانسته است نقدینگی را مدیریت کرده به سمت فضای تولیدی ببرد. این درحالی است که هنوز هیچ تحرکی در فضای تولیدی کشور اتفاق نیفتاده و اگر هم بهبودی در این فضا به نظر می رسد ناشی از امید فعالان بازار به چشم انداز پیش رو با تحولات دولت است، ولاغیر.
همین عوامل باعث شکل گیری این فرضیه شده است که فضای بازار ارز تحت تاثیر عوامل روانی به کاهش قیمت تن داده است. فضای روانی که با وعده کاهش فشارهای خارجی بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور شکل گرفته و ریشه در عکس العمل سران کشورهای غربی در انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور دارد، کشورهایی مانند فرانسه، انگلستان و آمریکا.
اما این پیامها در عمل هیچ بازتاب عملی در بحث تحریم ها نداشته است. البته برداشته شدن تحریم بانک ملت را نمی توانیم به تغییر رویه کلی تحریم ها تعبیر کنیم ولی همزمانی این اتفاق به خودی خود می تواند به مثبت شدن جو روانی بازار کمک کرده باشد.

وضعیت بازار طی دو هفته گذشته

به هر شکل آنچه در حال حاضر بر بازار حاکم است نشان می دهد روز یک شنبه قیمت دلار بدون هیچ دلیل واضحی بعد از یک دوره هفت ماهه به زیر 300 هزار تومان سقوط کرده است. پیش از این آخرین باری که دلار قیمت زیر 3000 تومان را لمس کرد، 25 آذرماه سال 91 بود که قیمت دلار به 2990 تومان رسید و تا دوم تیرماه سال 92 قیمت این ارز به زیر 3000 تومان بازنگشت بود.

متوسط قیمت هر دلار در بازار آزاد طی 23 روز نخست خردادماه 92 معادل 3539 تومان بوده است که در دوره 12 روزه بعد از برگزارای انتخابات به ناگاه این متوسط قیمت به 3333تومان کاهش پیدا کرده است بدون انکه دلیلی منطقی برای این وضعیت وجود داشته باشد. البته روند نزولی و چشم انداز نزولی قیمت که بین عامه مردم شایع شده به خودی خود می تواند به موتور محرکی حداقل موقتی برای کاهش قیمت تبدیل شود. یعنی انتظار کاهش بیشتر دارندگان پس اندازهای کوچک ارزی را به فروش تشویق می کند، فروش برای فرار از زیان بیشتر، اما تنها در صورتی این وضعیت می تواند به روندی مانا تبدیل شود که طی دو ماه آینده تغییری جدی در گفتمان مدیریت اقتصادی دولت حاکم شود و در فضای بین المللی نیز نوع گفتمان بین ایران و غرب شکلی امیدوار کننده تر پیدا کند.