آثار سیمین دانشور از آثار جلال آل‌ احمد ماندگارتر است

به گزارش خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری ، در آغاز این مراسم که عصر جمعه 14 تیرماه در خانه‌ی سیمین دانشور و جلال آل احمد برگزار شد، غلامرضا امامی با اشاره به فرارسیدن روز قلم گفت: این روز مناسبت خوبی است تا از سیمین آل‌ قلم یاد شود. کتاب یادنامه این نویسنده بزرگ با عنوان «بی سرو سیمین» تألیف و تدوین سیدجواد میرهاشمی رونمایی می‌شود. این کتاب را خانم منصوره مرآت‌نیا چاپ کرده است. سیمین برای من همواره مظهر جمال بوده است و از 46 سال پیش که در این خانه پا گذاشتم و با او و همسرش آشنا شدم، همواره او را انسانی وارسته و نویسنده‌ای خلاق می‌دانم. سیمین دانشور به بهاران زاده شد و در زمستان از دنیا رفت. حرکت زندگی‌اش بی‌وقفه بود، مانند چهار فصل که توفقی ندارد. او زیبا زیست و‌ زیبا نوشت، همچنین زیبایی‌ها را به دیگران نشان داد. در عنفوان جوانی با جلال پیوند محبت بست و تا پایان عمر حلقه جلال نیز در دستش بود. در تابستان عمرش رمان مهم «سووشون» را خلق کرد و از پی آن آثار متعدد دیگری را تألیف و ترجمه کرد.

این نویسنده و مترجم در ادامه متذکر شد: جلال و سیمین همراه یکدیگر بودند و در عین حال هیچ‌کدام به لحاظ ادبی بر دیگری تأثیر نگذاشتند و هر کدام سیاق داستان‌نویسی خود را پیش گرفتند. سیمین هیچ‌وقت تحت تأثیر نام جلال قرار نگرفت و در آغاز زندگی و ازدواج هم شرطش این بود که سیمین دانشور بماند نه این‌که سیمین آل ‌احمد شود.

امامی گفت: امیدوارم با همکاری خانواده زنده‌یاد دانشور و همچنین کارگزاران فرهنگی، زمینه راه‌اندازی موزه دانشور و آل ‌احمد فراهم شود تا مردم به راحتی امکان بازدید از این مکان را داشته باشند. سیمین دانشور از من خواست یادداشت‌ها و نامه‌های پراکنده‌اش را جمع‌آوری کنم. همین‌جا از تمام دوست‌داران خانم دانشور می‌خواهم چنان‌چه نامه و اثری از ایشان دارند، در اختیار ما بگذارند تا تدوین و چاپ شود. آثاری از ایشان نایاب بود که برای تجدید چاپش اقدام کردیم؛ کتاب «سرباز شکلاتی» اثر برنارد شاو، همچنین «رمز موفق زیستن» دیل کارنگی دست نشر روزنه است و به زودی تجدید چاپ می‌شود.

همچنین در این مراسم ویکتوریا دانشور، خواهر سیمین دانشور، ابراز امیدواری کرد، خانه جلال و سیمین پا برجا باشد تا شاگردهای بی‌شماری که سیمین تربیت کرده است،‌ به این‌جا رفت و ‌آمد داشته باشند.

او افزود: باید بگویم خواهرم بسیار فرهیخته و باسواد بود.

سیدجواد میرهاشمی، گردآورنده کتاب «بی‌ سرو سیمین»، نیز شعری را تقدیم به سیمین دانشور خواند.

همچنین جواد مجابی به دو موضوع روز قلم و خاطره‌ای از سیمین و جلال پرداخت و گفت: جشن تیرگان یا سیزدهم تیر براساس آموزه‌های ایران باستان، روز قلم بوده است و به تیرروز معروف است. در ایران باستان هر روزی نامی داشت و هنگامی که نام روز و ماه یکی می‌شد، آن روز را جشن می‌گرفتند. تیرگان دو وجه تسمیه دارد؛ یکی درباره قلم است و دیگری آزادی ایرانیان. وقتی منوچهر به محاصره درآمد و در نهایت با افراسیاب بر سر این مسأله توافق کرد هر ‌جا که تیر بنشیند، آن مرز ایران خواهد بود،‌ از آرش که حکیم ایرانی بود، خواست این کار را انجام دهد. ابوریحان نقل می‌کند آن روز آرش نیمه تنش را برهنه کرد و گفت، اکنون سالم هستم، اما هنگامی که تیر پرتاب می‌شود، بدن من تکه تکه خواهد شد و من جانم را فدای ایران می‌کنم. یکی از وجه تسمیه‌های تیرگان همین است. دیگر آن‌که براساس آموزه‌های ایران باستان، هوشنگ پیشدادی دستور می‌دهد روز تیر به نام کشاورزی و قلم باشد و در این روز دبیران و نویسندگان مورد تکریم و احترام قرار بگیرند. در این روز ملوک، موبدان و تمام مردم لباس اهل قلم را می‌پوشیدند و این نشانه‌ی احترام و تکریم آن‌ها بود.

این شاعر و نویسنده با بیان انتقادی و طنزآمیز گفت: درست مثل الآن که اهالی قلم و نویسندگان صاحب اعتبار منزلت هستند. ما باید بدانیم در کشوری زندگی می‌کنیم که سال‌ها هر ساله مردم برای تکریم و احترام اهالی قلم لباس آن‌ها را می‌پوشیدند و این موضوع برای‌شان اهمیت داشت.امیدوارم روزی برسد که از مسأله تکراری خسته‌کننده سانسور در ایران دست بردارند.

مجابی در بخش دیگری از سخنانش به همراهی جلال آل ‌احمد و سیمین دانشور در مجامع فرهنگی و هنری اشاره کرد و گفت: آن‌ها در برنامه‌های مختلف اعم از کانون فیلم‌، کانون نویسندگان‌ و روزهای دوشنبه‌ی کافه فیروز همواره با هم بودند. کم‌تر جایی را می‌توان سراغ گرفت که این دو نویسنده با هم نباشند و این موضوع نشان‌دهنده روحیه و منش مدرن آن‌ها بود.

او در پایان با مرور خاطره‌ای از سیمین دانشور و جلال آل ‌احمد در کافه فیروز، از آل ‌احمد به عنوان روشنفکر شجاع طبقه متوسط یاد کرد و گفت: آل‌ احمد همواره به همه چیز این مملکت کار داشت. اما به نظر من، آثارسیمین دانشور بیش از آثار آل ‌احمد ارزش ادبی‌اش ماندگار شده است و تا کنون صدها هزار نسخه از آثارش فروش رفته است.

در ادامه، فرخنده حاجی‌زاده به مرور خاطره‌ای از سیمین دانشور پرداخت.

محمد بقایی ماکان هم با اشاره به آشنایی‌اش با سیمین دانشور از سال 40 در دانشگاه تهران، از این نویسنده به عنوان چهره‌ای فرهیخته، خلاق، صاحب سبک و نام یاد کرد و گفت: امیدوارم روح آل‌ احمد با بیان این سخن نرنجد. به اعتقاد من، آثار سیمین دانشور همیشه می‌ماند و ماندگار است؛ در حالی که این موضوع در مورد آل‌ احمد صادق نیست، زیرا هرچه بیش‌تر می‌گذرد، دستگاه فکر او بیش‌تر مورد چون و چرا قرار می‌گیرد.

این پژوهشگر و مترجم در پایان پیشنهاد کرد: برای راه‌اندازی خانه موزه سیمین دانشور و جلال آل‌ احمد حسابی باز شود تا علاقه‌مندان خودشان کار راه‌اندازی آن را دنبال کنند.

او تاکید کرد: در واگذار کردن این کار به کارگزاران فرهنگ نمی‌توان امیدی بست و تجربه نشان داده است آن‌ها کاری نمی‌کنند؛ اگرنه خانه هدایت را به تاراج بچه‌های مهدکودک نمی‌گذاشتند تا آن‌جا پوشک بچه‌ها را باز کنند که دیگر کسی سراغ نوشتن «مازیار» نرود.

احمدرضا احمدی هم که در مراسم حضور نداشت، در صحبت‌های کوتاه تلفنی به آشنایی‌اش با سیمین دانشور از سال 1357 به واسطه محمدعلی سپانلو اشاره کرد و گفت: از پی آن نخستین دیدار ما در روزهای بعد هم غروب‌ها به دیدار سیمین دانشور می‌رفتیم و او برای ما سنجیده و دقیق در مورد موضوع‌های مختلف سخن می‌گفت و از حرف‌هایش استفاده می‌کردیم. به اعتقاد من، سیمین دانشور انسانی باذکاوت‌، شجاع و خلاق بود. در سال‌های پس از انشعاب خلیل ملکی و آل‌ احمد، توهین‌ها و بی‌احترامی‌ها و تهمت‌های بسیاری از طرف حزب توده به آل‌ احمد و همسرش وارد شد، اما آن‌ها خم به ابرو نمی‌آوردند.

در این مراسم، یادنامه سیمین دانشور با عنوان «بی‌ سرو سیمین» رونمایی شد. همچنین قسمتی از صحبت‌های این نویسنده فقید در شب‌های شعر انستیتو گوته برای حاضران پخش شد.

جمال میرصادقی دیگر نویسنده‌ی پیشکسوت جمع بود که از او برای ایراد سخن دعوت نشد. همچنین در این مراسم شیوا ارسطویی‌، اسد‌الله امرایی‌، احمد پورنجاتی و برخی دیگر از فعالان حوزه فرهنگ و ادب حضور داشتند.