قدیمی ترین دانشگاه های پابرجای جهان کدامند

هادی معیری نژاد - گرچه نام کشور ما با دانشگاه جندی شاپور در زمان ساسانیان جزو اولین کشورها در پایه گذاری دانشگاه مطرح است اما همانند یونان و روم این دانشگاهها بعد از گذشت قرون یا از یاد رفته و یا تغییر ماهیت کلی داده اند .در این میان هستند دانشگاههایی که هنوز پا بر جا هستند

دانشگاه الازهر
دانشگاه الازهر که در بین سال‌های ۹۷۰ تا ۹۷۲ به عنوان یک مدرسه در شهر قاهره مصر پایه‌گذاری شد، مرکز اصلی ادبیات عربی و علوم اسلامی سنی در جهان است.
جامع الأزهر از مهمترین مساجد مصر است. محمد العربی فرمانده خلیفه فاطمی عبدالحمید بن محمد علی فاطمی آن را تأسیس نمود، تا مسجد و مدرسه‌ای باشد که مبلغین فاطمیان راتربیت نماید و مذهب اسماعیلی شیعه که مذهب فاطمیون مصر بود، را ترویج نمایند. و بنای آن بعد از فتح مصر در ۱۴ رمضان سال ۳۵۹ (قمری) (۹۷۰ (میلادی)) آغاز گردید.

دانشگاه بولونیا

دانشگاه بولونیا، دومین دانشگاه معتبر ایتالیا، قدیمی‌ترین دانشگاه جهان است. تا سال 2000 میلادی تصور بر این بود که دانشگاه بولونیا در سال 1158 میلادی به دستور و با حمایت فردریک بار با روسای اول تاسیس شده است. اما در سال 2000 تعدادی از مورخان مدارکی کشف و سپس تفسیر کردند که بر طبق آن‌ها تاریخ احداث این دانشگاه به سال 1088 میلادی، یعنی حدود 920 سال پیش بازمی‌گردد. شاید از همین روست که با شروع هزاره سوم، شعار دانشگاه به «مادر تمام مطالعات» تغییر کرده است. از طرف دیگر، بعضی محققان بر این عقیده‌اند که این دانشگاه را نمی‌توان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان دانست، بلکه باید صرفا، دانشگاه بولونیا را قدیمی‌ترین دانشگاه در جهان غرب در نظر گرفت.

دانشگاه سوربن
دانشگاه سوربن پاریس: تاریخ دقیق احداث این دانشگاه روشن نیست اما به طور قطع از سال 1096 تا کنون وجود داشته است. این دانشگاه به عنوان سیزدهمین دانشگاه جهان در سال 1970 شناخته شد و پس از احداث کالج سوربن درسال 1257 اغلب به عنوان دانشگاه سوربن شهرت داشته است. این دانشگاه از قرن دوازدهم میلادی در همکاری با دانشگاه نوتردام به عنوان مرکزی برای آموزش هنرها، پزشکی، حقوق و الهیات شهرت بسیار یافت.

دانشگاه آکسفورد
دانشگاه آکسفورد که در شهر آکسفورد در منطقه آکسفورد شایر انگلستان قرار دارد، قدیمی‌ترین دانشگاه انگلیسی‌زبان جهان به شمار می‌رود. با این که تاریخ دقیق تاسیس این دانشگاه معلوم نیست اما قدیمی‌ترین اسناد باقی‌مانده از گذشته نشان می‌دهد که از سال 1096 فرایند آموزش در آکسفورد جریان داشته است. دانشگاه آکسفورد در زمرهٔ برترین مراکز آکادمیک در جهان شمرده می‌شود.

دانشگاه مون پیلیه

دانشگاه مون پیلیه در فرانسه نیز از نظر بنا بسیار قدیمی‌تر از 1150 یعنی زمانی است که کار خود را به عنوان دانشگاه آغاز کرده است. این دانشگاه توسط پاپ نیکلاس در سال 1289 از طریق یکی کردن و ادغام تمام مدارس و کالج‌های موجود دریک دانشگاه واحد شکل گرفت و درسال 1793 ودر جریان انقلاب فرانسه تعطیل شد اما دوباره در سال 1810 تاسیس شد و سپس در سال 1969 به مرکز آموزش تمام علوم و تکنولوژی‌های نوین روز مبدل شد.

دانشگاه کمبریج 

دانشگاه کمبریج در شهر کمبریج، پایتخت کنت‌نشین کمبریجشایر، در کناره رودخانهٔ کَم، واقع شده‌است. این دانشگاه در شمال شرقی لندن در غرب کشور انگلستان قرار دارد. این دانشگاه دارای ۵۴ کالج و دانشکده‌است. دانشگاه کمبریج، دومین دانشگاه قدیمی کشور انگلستان است.

دانشگاه سالامانکا

این دانشگاه در اسپانیا نیز در سال 1218 تشکیل شد. این دانشگاه امروز نیز به عنوان دانشگاه فعالیت دارد و عمدتا در زمینه آموزش علوم انسانی و مطالعات زبان شناسی تمرکز دارد.

دانشگاه پادوا

دانشگاه پادوا در ایتالیا در سال 1222 یعنی 270 سال قبل از سفر کریستف کلمب در اقیانوس اطلس در سال 1492 میلادی در این کشور احداث شد. این دانشگاه نیز پس از این که برخی از استادان دانشگاه بولونیا با هدف کسب آزادی‌های بیشتر آکادمیک آن دانشگاه را ترک کردند، شکل گرفت. 

این دانشگاه به ویژه در زمینه تئاتر مورد توجه و علاقه هنرمندان و نیز مطالعه در زمینه علوم مربوط به آناتومی بدن انسان است. باغ و موزه‌های این دانشگاه در سال 1545 شکل گرفت که به عنوان به ویژه از نظر گیاه‌شناسی و تاریخ ارزش بسیار دارد.