آخرین توضیحات ناسا در مورد دورترین جسم ساخته دست بشر

محمود حاج‌زمان: هفته گذشته ناسا اعلام کرد فضاپیمای وویجر 1 که 36 سال پیش به فضا پرتاب شد، رسما از منظومه شمسی خارج شده و پا به فضای میان ستاره‌ای گذاشته است. این خبر اگرچه در ذات خود خبر بسیار مهیجی است؛ اما در عین حال، سوالات زیادی را ایجاد کرده است: چه اطلاعاتی را می‌توان از وویجر 1 دریافت کرد؟ چطور با گذشت این همه سال وویجر 1 هنوز نیروی مورد نیاز خود را تامین می‌کند؟ چه زمانی وویجر 1 با آدم فضایی‌ها مواجه خواهد شد؟

خوشبختانه، دانشمندان و مهندسان پشت سر این پروژه به بسیاری از این سوالات پاسخ داده‌اند که گزیده آنها را با هم مرور می‌کنیم.

با توجه به اینکه وویجر 1 هم اکنون بسیار دورتر از آنچه انتظار می‌رفت قرار دارد، چطور هنوز می‌توان اطلاعات ارسالی آن را دریافت کرد؟
بخش اعظم آن مرهون پیشرفت چشمگیر فناوری روی زمین طی دهه گذشته است که ما را قادر ساخته سیگنال‌های بسیار ضعیف رادیویی را از فاصله‌ای بسیار دور دریافت کنیم.

آیا وویجر 1 هنوز قادر به گرفتن عکس و ارسال آن به زمین است؟
پس از گرفتن عکس معروف «نقطه آبی کم‌فروغ» در سال 1990 / بهمن 1368، دوربین‌های وویجر 1 خاموش شدند تا در انرژی مصرفی و حافظه رایانه‌ای آن صرفه‌جویی شود.

تمایز میان فضای میان ستاره‌ای و فضایی که به عنوان منظومه شمسی شناخته می‌شود چیست؟
در اصل هنوز هم تفاوت کاملا واضحی میان این دو وجود ندارد. هم اکنون تفاوت این دو بر مبنای تعریف پلاسما و ذرات است. در حال حاضر، وویجر 1 توسط ذراتی احاطه شده که از سایر ستارگان، و نه از خورشید آمده‌اند. اما پیش از این، وویجر در احاطه ذراتی با منشاء خورشید بود. سایر تعاریف نیز در بر گیرنده الزامات تغییرات جهت میدان مغناطیسی است.

چه مدت طول می‌کشد تا سیگنالی از وویجر 1 به زمین برسد؟
سیگنال‌های ارسالی توسط وویجر با سرعت نور حرکت می‌کنند، 17 ساعت طول می‌کشد تا به زمین برسد.

وویجر 1 چه نوع اطلاعاتی را به زمین ارسال می‌کند؟
اطلاعات علمی که در حال حاضر توسط وویجر 1 به زمین ارسال می‌شود عبارتند از: اندازه‌گیری‌های ذرات پر انرژی، داده‌های مغناطیس‌سنجی، داده‌های امواج رادیو پلاسما، اندازه‌گیری‌های طیف فرابنفش (که در حال حاضر به نفوذ ذرات میان ستاره‌ای واکنش می‌دهد).

چه مدت طول می‌کشد تا انرژی وویجر 1 تمام شود؟
انرژی کافی برای کار کردن فضاپیما و همه ابزارهای علمی آن تا سال 2020 / 1399 وجود دارد. در آن زمان، ما شروع به خاموش کردن تدریجی ابزارهای علمی آن می‌کنیم که تا سال 2025 / 1404 طول خواهد کشید. در نهایت، ماموریت صرفا مهندسی وویجر 1 تا سال 2036 / 1415 امکان‌پذیر است.

پس از آنکه وویجرها خاموش شدند، آیا ما کماکان قادر به ردیابی آنها خواهیم بود؟
متاسفانه خیر. بدون وجود سیگنال ارسالی از فضاپیما نمی‌توان موقعیت آن را در فضا شناسایی کرد.

آیا وویجر تا ابد به راه خود ادامه خواهد داد؟
سرعت فعلی ویجر 60 هزار کیلومتر بر ساعت است و تغییری در آن ایجاد نخواهد شد. بنابراین ویجر تا ابد به حرکت خود ادامه می‌دهد.

در مقایسه با گوشی‌های همراه هوشمند امروزی، پردازشگر و حافظه وویجر 1 چه وضعیتی دارد؟
حافظه آن 270 هزار بار ضعیف‌تر است، و عملا هیچ پردازنده واقعی به معنای امروزی در آن وجود ندارد.

در صورتی‌که وویجر 1 با نشانه‌ای تردیدناپذیر از حیات بیگانه روبه‌رو شود، آیا پروسه عملیاتی خاص یا رسمی برای مواجهه با آن وجود دارد؟
متاسفانه در دفترچه راهنمای علمی ماموریت، هیچ اشاره‌ای به این نکته نشده است!