تاک‌شوهای خبرساز ایرانی / از شب‌های شیشه‌ای رشیدپور تا صندلی داغ کاردان

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران طی سه دهه گذشته فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است. گاهی حاشیه‌هایش آن چنان قد کشیده‌اند که با تبر هم امکان قطع شدن‌شان فراهم نبود و گاهی انفعالش در برابر اتفاقات و مسائل روز جامعه صدای فریاد مخاطبان خود را درآورده است.

اما در میان برنامه‌هایی که همیشه برای این سازمان صدا و سیما و مدیرانش حاشیه درست کرده‌اند، برنامه‌های گفت‌وگو محور یا تاک شو سهم و جایگاه ویژه خود را دارند. برنامه‌هایی که پی در پی ناتمام ماندند و هیچ کس درباره دلایل متوقف‌ شدن‌شان توضیحی نداد.

صندلی داغ

یکی از نخستین تاک‌شوهای تلویزیون ایران بود که در سه سری پخش شد. داریوش کاردان نخستین مجری آن بود و شخصیت‌های زیادی را روی آن صندلی معروف نشاند. از محمدباقر قالیباف که با لباس نظامی به آن برنامه رفت گرفته تا روح‌الله داداشی، احمد پورمخبر، معصومه ابتکار، زنده‌یاد ناصر عبداللهی و حسین رضا‌زاده.

مثلث

تاک‌شویی بود که رضا رشیدپور تنها یک شب توانست آن را به روی آنتن ببرد. تاک شویی که در آن تهمینه میلانی درباره مسعود ده‌نمکی حرف زد و به مسعود ده‌نمکی گفت بهتر است فیلم «عقده‌ای‌ها» را بسازد.

بعدها خود رشیدپور درباره آن برنامه و توقیفش گفت:‌«باور کنید خودم هم نمی‌فهمم چرا. ما در برنامه یک ارتباط تلفنی داشتیم با مسعود ده‌نمکی که با ادبیات همیشگی خودش حرف زد. یک ارتباط تلفنی هم داشتیم با تهمینه میلانی که ایشان هم با ادبیات همیشگی‌اش حرف زد. یک ارتباط تلفنی هم با سردار رادان داشتیم با این سوال که آیا طرح مبارزه با بدحجابی در فصل زمستان هم با همان شدت ادامه پیدا خواهد کرد یا نه و ایشان هم فرمودند که بله ادامه دارد. بعد هم ما نظرسنجی کردیم. ۵۲ درصد بینندگان برنامه مخالف اجرای طرح بودند و ۴۸ درصد موافق که آن را عینا اعلام کردیم. تازه به سردار هم کارت سبز دادیم. درباره آقای ده‌نمکی هم خانم میلانی گفتند ایشن حق دارند فیلم «عقده‌ای‌ها» را بسازند چون امکاناتی که ایشان در سینما دارند و دیالوگ‌هایی که ایشان در فیلم‌های‌شان می‌توانند ضبط کنند من هم اگر می‌توانستم داشته باشم «عقده‌ای» نمی‌شدم...»

در این برنامه همچنین نظرسنجی درباره یک خواننده زیرزمینی انجام شد که بعدها علت توقیف این برنامه را همین نظرسنجی دانستند.

مثلث شیشه‌ای

اما «مثلث» همه ماجرای رضا رشیدپور با تلویزیون نبود. او سه گانه تاک شوهای مثلث شیشه‌ای، عبور شیشه‌ای و شب شیشه‌ای را هم تهیه و اجرا کرد که آنها هر کدام حاشیه‌های خود را داشتند.

در این میان ماجرای «مثلث شیشه‌ای» جالب بود. برنامه‌ای که گفته شد در دکور خود از نشانه‌های شیطان‌پرستی و فراماسونری استفاده شده است.

یکی دیگر از حاشیه‌های این برنامه نیامدن اسفندیار رحیم مشایی به این برنامه بود در حالی که قرار بود در این تاک شو حضور پیدا کند. رشیدپور بعدها درباره این اتفاق گفت:‌ «قرار بود آقای رحیم مشایی به مثلث شیشه‌ای بیایند، اما شب قبل از حضور او، هنگامه قاضیانی مهمان ما بود که از بازسازی بی‌حساب و کتاب آثار باستانی شکایت داشت و می‌گفت کجای دنیا با آجر سه سانتی، بناهای تاریخی را مرمت می‌کنند. این سوال را یکی از خبرنگاران فردای آن روز از آقای مشایی پرسیده بود و آقای مشایی گفته بود کی این حرف را زده؟ گفته بودند خانم قاضیانی در برنامه «مثلث شیشه‌ای» آقای مشایی هم گفته بوند که قرار آن شب‌شان برای حضور در برنامه را لغو کنند.»

این برنامه هم ناگهان متوقف شد و رشیدپور در آخرین قسمت آن به کنایه گفت:‌ «این برنامه داغ در شب‌های بدون برق تابستان امسال پخش نخواهد شد تا مردم بیش از حد گرم‌شان نشود و به جایش برنامه‌های سرگرم‌کننده تماشا کنند.»

شب شیشه‌ای

دیگر برنامه‌ای بود که با اجرای رضا رشیدپور به روی آنتن رفت. در این برنامه هم چهره‌هایی که مردم یا هرگز آنها را در تلویزیون ندیده بودند یا کمتر با آنها روبرو شده بودند روبروی رشیدپور نشستند. از محمدرضا گلزار گرفته تا ابراهیم حاتمی‌کیا.

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این برنامه گفت‌وگوی رشیدپور با مریلا زارعی بازیگر بود که در آن زارعی بر سر حقوق زنان با رشیدپور به بحث و جدل پرداخت. این برنامه البته هیچگاه توقیف نشد و روال عادی خودش را طی کرد.

زنده رود

این تاک شو برنامه‌ای بود که از شبکه اصفهان پخش می‌شد ولی اجرای رضا رشیدپور و حضور چهره‌های مشهور سینمایی و تلویزیونی را با خود همراه داشت.

این برنامه هم توقیف شد آن هم به خاطر حرف‌های که ملیکا شریفی‌نیا درباره عرق ملی و مهر به وطن زد. او که آن زمان در سریال «شمس‌العماره» بازی می‌کرد در این برنامه گفت که عرق ملی ندارد و افتخاری به ایرانی بودن خود نمی‌کند. هر چند بعد از او هانیه توسلی و امیرحسین رستمی دیگر بازیگران این سریال نیز درباره عشق به وطن حرف زدند و گفتند که به شدت عرق ملی دارند اما به هر حال اتفاقی که نباید، افتاد و این برنامه بعد از پنج سال پخش، متوقف شد. مدیران وقت صدا و سیما درباره علت توقیف این برنامه به رسانه‌ها گفتند که به دلیل میهمانان پروازی این برنامه خرج زیادی داشته و مردم اصفهان هم این برنامه را دوست نداشتند.

گفت‌وگوی ویژه خبری

مرتضی حیدری با برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری ۷ سال یکی از چهره‌های اصلی رسانه ملی به حساب می‌رفت. برنامه‌ای که بی‌وقفه هر شب بعد از اخبار سراسری از شبکه دو روی آنتن می‌رفت و در آن مردم شاهد گفت‌وگوهای چالشی این مجری با مسئولان کشور بود.

حیدری طی این ۷ سال بیش از ۵ هزار مصاحبه با افراد مختلف داشت با این حال بعد از اتفاقات سال ۸۸، حاشیه‌ها دامن این مجری را گرفت. مهرماه ۸۸ بود که خبر ترک ایران توسط این مجری دهان به دهان چرخید و خبرساز شد. شایعه‌ای که البته حیدری آن را با حضور در یک مصاحبه تلویزیونی رد کرد و گفت صرفا برای ادامه تحصیل و گرفتن مدرک تحصیلی مدتی را در خارج از کشور گذرانده است.

یکی دیگر از حاشیه‌ها یا در واقع انتقادهایی که به مرتضی حیدری می‌شد مربوط به مصاحبه‌های او با محمود احمدی‌نژاد بود. منتقدان می گفتند که او در مواجهه با احمدی‌نژاد دیگر آن مجری پرجسارت که مصاحبه‌شونده را به چالش می‌کشد، نیست و از موضع بسیار پایین و محافظه‌کارانه با او برخورد می‌کند. این انتقادها به خصوص بر سر مصاحبه حیدری با احمدی‌نژاد که پس از ماجرای قهر ۱۱ روزه‌اش انجام شد، شدت گرفت. مصاحبه خنثی و بی‌هیجانی که صدای دوستداران مرتضی حیدری را درآورد هرچند خود او درباره آن ماجرا گفت: «کسانی که این انتقاد را مطرح می‌کنند دو دسته‌اند. یک دسته همواره در مقام منتقد دولت هستند و دوست دارند همیشه سوالات انتقادی و چالشی از رییس‌جمهور بپرسم. دسته دوم کسانی هستند که در چند ماه اخیر مقابل دولت و رییس‌جمهور موضع پیدا کردند. این‌ها قبلا انتقاد نمی‌کردند و حتی گاهی می‌گفتند حیدری جسارت کرده یا شان رییس‌جمهور را رعایت نکرده است. همین‌ها امروز به من انتقاد می‌کنند که چرا در برابر رییس‌جمهور دست و پا بسته عمل کرده یا صرفا حرف‌های او را تایید می‌کنم.»

کوله پشتی

ماجراهای فرزاد حسنی، مجری پرحاشیه صدا و سیما از این برنامه شروع شد. شنیدن این جملات از یک مجری در تلویزیون ایران خطاب به فرمانده نیروی انتظامی تهران یکی از شگفتی‌هایی بود که هنوز هم در خاطر مردم باقی مانده است:‌ «شما چقدر بر این حرف من صحه می‌گذارید این کسانی که می‌آیند با مردم حرف می‌زنند از موضع رحیمانه و مهربانانه نبوده است؟ من می‌پرسم شما جواب دهید: شما لگد زدن به دختر مردم را دیده‌اید؟ این که برخورد فیزیکی با دختر مردم بکنند، دختر جیغ بزند و گریه بکند و بعد بکنندش توی ماشین دیدید یا ندیدید؟»

این جملاتی بود که فرزاد حسنی خطاب به سردار رادان گفت. او از این انتقاد صریح فراتر رفت و در پایان مردم به رادان گفت:‌«اگر می خواهی کاری کنی که خدا و مردم از شما راضی باشند لحن‌تان را درست کنید.» او رادان را مرد روزهای تابستان خواند که اشاره مستقیمش به فعالیت گشت ارشاد به خصوص در ماه‌های گرم سال بود.»

اگرچه در این برنامه غیر از سردار رادان آدم‌های زیادی روبروی فرزاد حسنی نشستند اما سوژه اصلی این برنامه خود مجری بود که با حرکت‌های عجیب و غریب و طرز نشستنش مدام حواس بیننده را به خود جلب می‌کرد.

«کوله‌پشتی» همچنان مسیر تصاعدی آمار مخاطبان را می‌پیمود تا آن شبی که احمدرضا رادان فرمانده وقت نیروی انتظامی تهران به استودیوی این برنامه رفت. رادان در آن برنامه انتظار هر چیزی را داشت جز این که مجری برنامه طرح ارتقای امنیت اجتماعی را بی‌محابا به چالش بکشد. انتقادهایی که دست آخر برای فرزاد حسنی گران تمام شد و در نهایت امیرحسین مدرس جایگزین او در برنامه «کوله پشتی» شد. هرچند حسنی یک بار دیگر هم و برای مصاحبه با سعید مرتضوی که آن روزها به قاضی مرتضوی معروف بود، به «کوله پشتی»‌رفت و دیگر از او خبری نشد.

یک سال بعد حسنی درباره آن اتفاق گفت که بعد از تمام شدن مصاحبه‌هایش با سردار رادان و قاضی مرتضوی به او زنگ زده‌اند و گفته‌اند دیگر برنامه را ادامه ندهد:‌ «منزل بودم و داشتم آماده می‌شدم که سر برنامه «کوله پشتی» بروم. تا جایی که یادم می‌آید آن شب هم قرار بود ادامه بحث اعتیاد باشد اما به من زنگ زدند و مدیرگروه‌مان گفتند که از امشب حضرتعالی نیایید.»

او همچنین درباره امیرحسن مدرس که به جای او به برنامه کوله پشتی» رفته بود و آن زمان می‌گفتند هر مجری که از اجرای برنامه محروم می‌شود مدرس به جای او می‌رود گفت:‌«این بستگی به روحیات بعضی از دوستان دارد. من مدت‌ها شاگرد استاد منوچهر نوذری بودم. ایشان فرمودند که هیچ وقت جای کسی نرو. به هر حال بهترین آدم‌ها در قیاس با یکدیگر چیزهایی کم دارند و نمی‌توان در این قضیه شک کرد.»

از سوی دیگر سردار احمدی‌مقدم فرمانده وقت کل ناجا چندی بعد در نشستی که نمایندگان مجلس داشت ضمن رد اخراج فرزاد حسنی به دلیل برنامه «کوله پشتی» گفت مدیران صدا و سیما پیش از این برنامه به دنبال تغییر او بودند و او از مدت‌ها قبل به خاطر زیر ابرو برداشتن و برخی مسائل دیگر قرار بوده برکنار شود اما این مجری در برنامه کوله‌پشتی» با حضور سردار رادان سعی کرد با انتقاد از ناجا تغییر خود را با آن مرتبط کند.

جزر و مدی که ماه عسل شد

رمضان سال ۸۴ بود که برنامه «جزر و مد» به روی آنتن رفت. برنامه‌ای که ویژه لحظات افطار طراحی شده بود و فرزاد حسنی مجری آن بود.

گفته می‌شد ایده اصلی برنامه را خود حسنی داده بود. ایده حضور زن و شوهرهای جوانی که برای اولین بار ماه رمضان را با هم تجربه می‌کنند.

با این حال، مجری و تهیه‌کننده برنامه یعنی فرزاد حسنی و علی زاهدی آب‌شان با هم به یک جوی نرفت و اختلافات باعث شد که حسنی از قسمت ششم برنامه دیگر حضور نداشته باشد.

از اینجا بود که پای احسان علیخانی به این برنامه ویژه ماه رمضان باز شد. سال بعد نام برنامه جزر و مد به «ماه عسل» تغییر یافت و همچنان عروس و دامادها را به استودیوی خود دعوت می‌کرد اما رفته رفته رویکرد عوض شد.

در سال ۸۶ علیخانی با زاهدی در تهیه‌کنندگی شریک شد. حضور محسن یگانه که برای تیراژ این برنامه قطعه «خیال تو» یا همان «منو درگیر خودت کن» را اجرا کرد هم یکی از مشخصات ماه عسل ۸۶ بود.

با این حال سال بعد علیخانی هم به نوعی به سرنوشت حسنی دچار شد. او که روی صندلی حسنی تکیه زده بود اجازه اجرا پیدا نکرد و تهیه کننده هم «ماه عسل» را به «ماه محبوب» تغییر داد. این بار قرار شد زنان موفق به این برنامه دعوت شدند و به خاطر همین از یک مجری زن هم دعوت شد اما درست یک روز مانده به شروع ماه رمضان علی اصغر پورمحمدی مدیر وقت شبکه سه تصمیم گرفت محسن افشانی را مجری این برنامه کند. اتفاقی که به مذاق تماشاگران ماه عسل خوش نیامد. درواقع افشانی آنقدر در اجرای این برنامه ناموفق بود که از روز دهم رمضان علیخانی دوباره راهی ماه عسل شد اما این بار به عنوان میهمان. با این حال مخاطبانی که از دیدن او خوشحال بودند بعد از پخش یک میان برنامه و بازگشت به استودیوی ماه عسل ناگهان دیدند که جای افشانی و علیخانی عوض شده است. اتفاقی که باعث شوکه شدن افشانی شد تا او در برنامه زنده ناگهان به زیر گریه بزند.

اما سال ۸۸ سال خداحافظی علی زاهدی با برنامه ماه عسل بود. او جای خود را به علیخانی داد تا با کمک ابراهیم پور برنامه را روی آنتن ببرد ولی برای سال ۸۹ پورمحمدی دوباره به سراغ فرزاد حسنی رفت تا با تایید عزت الله ضرغامی او را بر روی صندلی اجرای «ماه عسل »بنشاند. با این حال گفته می‌شد که به طور ضمنی با حسن جوهرچی نیز برای مجری گری صحبت شده بود ولی درست دو ساعت مانده به اجرای برنامه، ناگهان از بالا دستور داده شد که فرزاد حسنی از اجرای این برنامه کنار برود. بدین ترتیب حسن جوهرچی جایگزین او شد و تنها نشانی که از حسنی در برنامه باقی ماند ترانه تیتراژ آن بود که شعری از حسنی و صدای محمد علیزاده اجرا شده بود.

سال ۹۰ اما سال بازگشت دوباره احسان علیخانی بود. این بار هم به عنوان مجری و هم تهیه کننده مستقل. او سعی کرد در این سال تغییرات بسیاری را در برنامه به وجود بیاورد اما سال بعد دوباره صندلی اجرای ماه عسل نصیب یک نفر دیگر شد. این بار سیدعلی ضیاء اجرا را برعهده گرفت که البته انتقاداتی هم به دنبال داشت.

بالاخره در سال‌های ۹۲ و ۹۳ احسان علیخانی باز به ماه عسل برگشت و امسال هم قرار است برنامه با اجرای روی آنتن برود.

 تیک تاک

برنامه‌ای بود با تهیه‌کنندگی فواد صفاریانپور که از شبکه دو پخش می‌شد و با این که گفت‌وگو محور بود اما به جای این که مجری با یک نفر مصاحبه کند دو شخصیت فرهنگی، اجتماعی یا... روبروی هم می‌نشستند و درباره دیدگاه‌های خود سخن می‌گفتند. محمدباقر قالیباف، باران کوثری و حامد بهداد، شهاب حسینی و احمد ساعتچیان، دکتر محمد سریر و امیرحسین مدرس، احسان علیخانی و حمیدرضا مهراد، علی نصیریان و افشین هاشمی، شقایق دهقان و دکتر سوسن ضیایی،کمال تبریزی و پیام دهکردی، مهدی فخیم‌زاده و امید روحانی، سیامک انصاری و مهراب قاسمخانی و ... روبروی ههم نشستند و سخن گفتند.

مردم ایران سلام

خیلی‌ها این برنامه را به خاطر آیتم‌هایی می‌دیدند که در آن محمدعلی اینانلو، رامبد جوان، جهانگیر کوثری و ... اجرا داشتند اما محوریت اجرای این برنامه با محمدرضا شهیدی‌فرد بود. برنامه‌ای که هر روز صبح زود از شبکه دو پخش می‌شد.

بعضیا

علی ضیاء مجری این برنامه بود. تاک‌شویی که خیلی زود حاشیه‌هایش جای متن را گرفت. یکی از مهم‌ترین حاشیه‌هایش حضور رامبد جوان در این برنامه و اجرای یک کمدی استندآپ بود که در آن به مردم زاهدان اشاره داشت. همین موضوع باعث اعتراض مردم سیستان و بلوچستان شد و در نهایت رامبد جوان این بار به همراهی محمدرضا هدایتی که خود زابلی است به این برنماه آمدند تا هم عذرخواهی کنند و هم ا کدورت را از دل مردم سیستان و بلوچستان دربیاورند. حضور بنیامین بهادری و توضیحاتی که در مورد مرگ همسرش داد نیز یکی دیگر از برنامه‌های جنجالی بعضیا بود.

اگرچه بعد از پایان یا متوقف شدن این برنامه دست اندرکاران آن هیچ توضیحی درباره علت آن ندادند اما در بازار همیشه داغ شایعات بحث توقیف این برنامه پیچید. شایعه‌ای که مثل خیلی از شایعات دیگر تایید یا تکذیب نشد.

چراغ

یکی از جنجالی‌ترین برنامه‌های صدا و سیما بود. خاصه وقتی که روح الله حسینیان را دعوت کرد تا درباره قتل‌های زنجیره‌ای سخن بگوید. هم او بود که در آن برنامه گفت سعید امامی خودکشی نکرده بلکه به قتل رسیده است. پخش تصاویر اعتراض اپوزیسیون خارج از کشور به شرکت‌کنندگان در کنفرانس ایران پس از انتخابات که به کنفرانس برلین مشهور شد دیگر جنجالی بود که این برنامه به پا کرد و واکنش‌های بسیاری را برانگیخت.

راز

برنامه‌ای بود با اجرای نادر طالب‌زاده که در آن درباره موضوعات مختلف با حضور شخصیت‌های گوناگون بحث می‌شد. این برنامه قرار بود به بررسی فیلم‌های سینمایی با موضوع مهدویت اختصاص داشته باشد اما کم کم گستره موضوعات آن فراخ‌تر شد. ابراهیم حاتمی‌کیا کارگردان یکی از افراد مشهوری بود که روبروی نادر طالب‌زاده نشست. دکتر عباسی، سردار قاسمی و دکتر مرندی از دیگر میهمانان این برنامه بودند.

دو قدم مانده به صبح

وقتی محمد صالح علا جلوی دوربین «دو قدم مانده به صبح» می‌نشست تا ببینندگان جوان را به مرغزار گفت‌وگو دعوت کند، خیلی‌ها منتظر بودند تا شاهد یک مصاحبه شنیدنی و دیدنی باشند. این برنامه که از شبکه چهار سیما پخش می‌شد. این برنامه هم بعد از چهار سری در سال ۸۹ به پایان رسید.

به این فهرست نام برنامه‌های بسیار دیگری را نیز می‌توان افزود. از «۹۰ شب» مهران مدیری گرفته تا «باز هم زندگی» یا «ویتامین ۳» و ...

پرونده تاک‌شوهای تلویزیون هیچ وقت بسته نمی‌شود. این برنامه‌ها کماکان روی آنتن شبکه‌های مختلف می‌روند، به مدد ایده پردازان یا مجری‌های‌شان گل می‌کنند ولی اغلب دولت مستعجل‌اند. ظاهرا «گفت‌وگو» کردن در رسانه ملی عاقبت چندان خوشی ندارد.