ابزارهای دیجیتال در رقابت با تلویزیون

در ایران بیش از ۱۳ درصد کاربران اینترنت کودکان هستند؛ آن‌ها برای دستیابی به اطلاعات، برقراری ارتباط با دوستان و اعضای خانواده، انجام تکالیف درسی، دانلود موسیقی، فیلم و البته بازی رایانه‌ای به اینترنت مراجعه می‌کنند. هم‌اکنون استفاده از رایانه و فناوری‌های دیجیتال بخش عمده‌ای از اوقات فراغت کودکان ایرانی را به خود اختصاص می‌دهد.

از طرفی درحالی‌که تحقیقات نشان می‌دهد قشر کودک و نوجوان در دنیا طی تغییر رفتاری به جای استفاده از تلویزیون، روزبه‌روز سهم بیشتری از محتوای مورد علاقه خود را از ابزارهای دیجیتال به دست می‌آوردند، اما تقریبا بیش‌تر آن‌ها از فقدان محتوای مناسب، حس مشترکی دارند.

تغییر رفتار در تهیه محتوا از تلویزیون به ابزارهای دیجیتال

طبق اعلام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و بررسی‌های انجام‌شده در شورای سیاست‌گذاری جشنواره کودک‌آنلاین، کودک و نوجوان همواره بیش‌ترین علاقه را به دریافت محتوای تصویری و ویدیو دارند که در بین آن‌ها محتوایی با مضامین شاد و سرگرمی محبوب‌ترین هستند. از طرفی محتوای ویدیویی راحت‌ترین مسیر برای گسترش به سمت صنایع مجاور را داراست. ضمن این‌که این شکل از محتوا بیش‌ترین قابلیت را برای مهاجرت به‌سوی انواع دیگر محتوا دارد و عمر، بقاء و امکان استمرار محتوای ویدیویی، به مراتب بیش از انواع دیگر محتواست.

هم‌چنین مطابق تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۱۷ توسط سازمان تنظیم مقررات رسانه‌ای بریتانیا موسوم به آفکام، بیش از ۴۰ درصد خردسالان، نزدیک به نیمی از کودکان و چیزی حدود ۷۰ درصد نوجوانان در دنیا از طریق ابزارهای دیجیتالی چون تلفن همراه و تبلت، محتوایی که می‌خواهند را دریافت می‌کنند که این یعنی حرکت به سمت تحقق تئوری «مرگ تلویزیون» که از سال‌های پیش از سوی کارشناسان حوزه ارتباطات عنوان شده بود.

واقعیت دیگر این است که نزدیک به نیمی از خردسالان، بیش از دوسوم کودکان و ۹۰ درصد نوجوانان در جهان از یوتیوب استفاده می‌کنند. به عبارتی هرچه سن از خردسالی به سمت نوجوانی پیش می‌رود، علاقه به دریافت محتوای تصویری از طریق ابزارهای دیجیتال بیش‌تر شده و اگرچه در ایران تحقیقات مدونی پیرامون استفاده کودکان و نوجوانان از پلت‌فرم‌های تصویری مانند آپارات در دست نیست اما در دنیا و در میان خردسالان، کودکان و نوجوانان میل به استفاده از پلت‌فرم‌هایی تصویری مانند یوتیوب بالاتر رفته است.

این روزها شبکه‌های اجتماعی بزرگترین چالش رسانه‌هایی مانند تلویزیون به شمار می‌روند اما تقریبا بیش‌تر این قشر از فقدان محتوای مناسب، حس مشترکی دارند. از نظر اقتصادی نیز آمارها گویاست که بازار جهانی محتوای کودک و نوجوان در دنیا یکی از پنج بازار دارای رشد سریع به شمار می‌رود به‌طوری‌که تنها یکی از برندهای فعال در این حوزه، سالانه ۴۵۰ میلیون دلار درآمد دارد.

آفکام هم‌چنین حجم بازار محتوای کودک و نوجوان را در دنیا بالای ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌کند که به‌طور متوسط بیش از ۲۵ درصد شاخص رشد آن است. ضمن این‌که در این بازار بیشتر وزنه به سمت کفه خدمات آنلاین سنگینی می‌کند که این تغییر رفتار تقریبا در همه دنیا به وضوح قابل رویت است.

در نهایت، باید توجه داشت همان‌طور که امروزه یکی از مهم‌ترین ابزارهای دریافت محتوا، ابزارهای دیجیتال هستند و افراد با بهره‌گیری از اینترنت بسیاری از فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند، کودکان هم در این دنیای جدید دیجیتالی نقشی دارند و از این ابزارها برای دریافت محتواهایی که عمدتا جنبه‌ی سرگرمی دارد بهره می‌گیرند و این موضوع نیاز به ایجاد محتوای مناسب برای این قشر از جامعه را آشکار می‌کند.