تحلیل کاپیتان مدرسی از سقوط هواپیما در ارومیه

در ابتدای سخن .. فاجعه دردناک سقوط يک فروند هواپيماي بوئينگ ۷۲۷ در حوالي اروميه را به مردم شريف و بزرگوار ايران و خانواده هاي داغدار تسليت مي گويم .

همان گونه که بار ها اعلام کرده ام .. آگاهي از دلايل سقوط هر هواپيمايي نياز به بررسي و تحقيق کارشناسان خبره دارد . که بعد از بازخواني مکالمات نوار درون جعبه سياه و مشاهده مختصات ثبت شده هواپيما قبل از سقوط و بررسي دقيق بر روي لاشه همچنين تحقيق از شاهدان عيني رسمآ از سوي سازمان هاي ذيصلاح اعلام مي شود . و هرگونه اظهار نظري تا قبل از اعلان نظر رسمي فاقد اعتبار علمي است . اما اين پروسه در کشور ما اغلب تحقق نمي پذيرد ! و بلافاصله بعد از هر سانحه اي اظهار نظر هاي ضد و نقيضي از سوي مردم و حتي اگاهان آغاز مي شود .. ! و اغلب اين امر باعث بروز شايعات گوناگوني در سطح جامعه مي شود . که به نظر من .. تنها علت آن عدم اطلاع رساني دقيق از سوي سازمان هاي مربوطه است ! براي اثبات عرايض ام کافي است سري به رسانه هاي مکتوب و مجازي در بيست و چهار ساعت گذشته بزنيد ! هيچ گونه وحدت نظري در آن ها مشاهده نمي شود ! از محل دقيق سانحه گرفته تا تعداد تلفات . و هر خبر با ديگري متفاوت است .. !

از اين رو تصميم گرفتم بعد از کسب اطلاعات کامل از منابع موثق نظر شخصي خودم رو در باره اين حادثه اعلام کنم . لذا مطلبي که در ذيل مي خوانيد حاصل تجربه قديمي خودم در نيروي هوايي است . و رسمآ اعلام مي کنم .. به هيچ عنوان قصد زير سوال بردن زحمات مسئولان محترم سازمان هواپيمايي رو ندارم و هر ان چه به ذهن ام مي رسد را صادقانه مطرح مي کنم . لازم به ذکر است بعد از تکميل اطلاعات دريافتي ام ، پرسش هايي در ذهن ام متبلور گشت که با درج ان و مخاطب قرار دادن آقاي " بهبهاني " وزير محترم راه و ترابري آن ها رو مطرح مي کنم . شايد کليدي براي جلوگيري از سوانح بعدي باشد . کلام آخر اين که .. اميدوارم اين آخرين سانحه در کشور عزيزمون باشد ...

بهانه اي براي مقدمه ..

ديشب وقتي از اخبار ۲۰:۳۰ خبر سانحه رو شنيدم سريعآ دست به کار شدم . ابتدا به هر دوست و آشنايي که در سازمان هواپيمايي و فرودگاه مي شناختم زنگ زدم . حال روز همه اون ها بدتر از من بود ! و همگي سخت شوکه شده بودند .. از اين روي از خير اطلاع رساني گذشته و تصميم گرفتم بعد از تکميل تحقيقاتم در باره پرواز ياد شده تحليل فني ام رو ارايه دهم . چون اغلب سايت ها و رسانه ها خبر هاي اوليه رو منتشر کرده اند .

يک تقاضا ...

همين الان مطلع شدم شکر خدا يکي از مهمانداران پرواز بنام خانم " زهرا آهويي " به همراه يکي از برادران امنيت پرواز زنده هستند . خانم آهويي در حالت کماء به سر مي برد که دقايقي پيش به زير تيغ عمل جراحي رفت .. براي اين دو عزيز دعا کنيد .

نکته ...

آيا مي دانيد ۵ سال قبل ، يعني دقيقآ نوزدهم ديماه سال ۱۳۸۴ هواپيماي جت فالکون فرمانده شهيد سپاه پاسداران سردار کاظمي به اتفاق همراهان بزرگوارش در اروميه و در شرايط جوي مشابه اي سانحه داد !؟‌ حتي شنيدم محل سقوط هم در يک منطقه بوده است ... !

اصل خبر چي بود ..!؟

روز يکشنبه ۱۹ دي ماه يک فروند هواپيماي بوئينگ ۷۲۷ ايران اير ، با شماره پرواز ۲۷۷ به خلباني کاپيتان " فريدون دادرس " بعد از يک ساعت تاخير فرودگاه بين المللي مهرآباد رو به مقصد اروميه ترک مي کند . اين هواپيما داري ۹۴ نفر مسافر ( که دو نفر ان ها خردسال بودند ) و ۱۶ نفر کروي پروازي بود . بعد از رسيدن به منطقه اپروچ باند اروميه به دليل بارش شديد برف و مشخص نبودن باند فرود ، کاپيتان تصميم به بازگشت مي گيرد .. اما دقايقي بعد در پانزده کيلومتري شهر و در منطقه اي موسوم به " ترمنه " به دلايل نامعلومي به زمين مي خورد . شماره ريجستر هواپيما " EP - IRP " بود . و ۳۷ سال از عمر پر فراز و نشيب اش مي گذشت .

اسامي کروي پروازي

1_ فریدون دادرس: خلبان

2_ محمدرضا قره تپه: كمك خلبان

3_ مرتضی رستگار: مهندس پرواز

4_ نسیم شهروی: مهماندار

5_ نیما مزرعتی تاجآبادی: مهماندار

6_ منیره حاجمحمودی: مهماندار

7_ سیدمحمد لاجوردی: مهماندار

8_ زهرا آهویی: مهماندار

9_ مهدی غفوری: سرمهماندار

10_ محسن عسگرزاده:امنیت پرواز

11_ جمشیدی: امنیت پرواز

12_ محمدحسینی رحیمی: مكانیك پرواز

کالبد شکافي سانحه

همان گونه که در بالا اشاره شد ، من هيچ گونه شناخت و آگاهي از سيستم سازمان هواپيمايي خصوصآ‌ دستور العمل هاي پروازي خطوط هوايي " ايران اير " ندارم . و اطلاعاتم منوط به نقل قول هاي دوستان و آشنايان است . و ممکنه صحيح نباشد . به هر حال با کنار هم قرار دادن اطلاعات و داده هاي دريافتي و تجارب پروازي تحليل خودم رو بيان کرده و نکات مهم رو به عرض مي رسونم .. يادتون باشه که تمام سوانح هوايي حاصل سه عامل مهم شامل ( خطاي انساني ، شرايط جوي و عوامل فيزيکي که همان نقص فني است ) مي باشد . که گاهي يک يا دو عامل و بعضآ هر سه مورد سبب ساز سوانح دردناک هوايي مي شوند . و من سعي دارم با توجه به فاکتور هاي اشاره شده به اين حادثه توجه کنم .

تآخير اعلام شده ..

در ابتداي امر بدنبال علل تاخير يک ساعته پرواز ۲۷۷ بودم . نخستين حدس و گمان ام بر اين پايه بود که کاپيتان " فريدون دادرس " استند باي پيش بيني وضعيت هواي مقصد بوده است . که بعد از اعلام اداره هواشناسي با يک ساعت تاخير تيک آف مي کند .. اما اين نظريه ام متآسفانه مردود اعلام شد ..! طبق اطلاعات دريافتي .. اين تآخير به دليل " تعويض هواپيما " بوده است .. ! زيرا طبق جدول تنظيم شده پروازي قرار بود يک فروند هواپيماي " فوکر ۱۰۰ " به روال هميشگي انتقال مسافران رو عهده دار شود . اما متآسفانه به دلايل نقص فني ، در اخرين لحظات هواپيماي بوئينگ ۲۰۰ - ۷۲۷ جايگزين فوکر مي شود !

خب .. با اين حساب ( اگر اين فرضيه صحيح باشد ) اولين حلقه اشتباه شکل گرفته است ... ! چون :

الف - اولآ در شرايط مشابه جوي هواپيماهاي فوکر به دليل دارا بودن سيستم هاي مدرن ناوبري ( که در ادامه همين مطلب مفصلآ به آن اشاره خواهم کرد ) بهتر از هواپيماهاي قديمي بوئينگ ۷۲۷ با عمر ۳۷ ساله از پس مشکل يا مشکلات بر مي امدند !

ب - خلبانان فوکر ۱۰۰ در مقايسه با خلبانان ساير مدل هاي هواپيما از جمله کروي پروازي بوئينگ ۷۲۷ بدليل پرواز هاي مستمر به اروميه ، شناخت بيشتري به منطقه دارند . و اصطلاحآ مثل کف دستشون اون جا ها رو مي شناسند .. ! و به تعبير پروازي اشراف کاملي بر " مينيموم ها " و سخت افزار هاي ناوبري دارند .. ! ( البته اين احتمال بسيار ضعيف است . و همه کاپيتان ها با دارا بودن نقشه هاي پروازي در هر فرودگاه ناشناخته اي به راحتي فرود مي آيند ) منظور بنده در شرايط سخت اضطراري است که هر احتمالي رو نبايد از نظر دور داشت ..

اولين پرسش ..

اگه تنها نيم در صد اين احتمال رو بپذيريم که هر هواپيمايي غير از بوئينگ ۷۲۷ جايگزين اين پرواز مي شد ممکن بود براحتي باند فرودگاه اروميه رو پيدا مي کرد . حال اين پرسش پيش مي آيد .. مسئول اين گونه تصميمات کارشناسي و حساس با کيست .. !؟ به عنوان مثال هواپيماهاي "‌ ا تي آر - ۷۲ " يا همان " فوکر - ۱۰۰ " و حتي ايرباس ها کارايي بهتري در پيدا کردن باند در شرايط جوي نامساعد داشتند.

پيش بيني هوا ..

يادش بخير .. بيست سال و اندي پيش که ما با قارقارک هامون پرواز مي رفتيم و هيچ خبري از سيستم هاي مدرن ماهواره اي " هواشناسي " نبود ، قبل از پرواز مسئولان عمليات و ديسپچر ها نه تنها هواي حاضر ( اکچوال ) مبدآ ، مسير پروازي و مقصد رو در اختيار مون قرار مي دادند ، بلکه خيلي راحت پيش بيني هواي مسير و مقصد براي يک تا سه ساعت آينده رو در اختيارمون مي گذاشتند !‌ حتي يادمه طفلکي ها با اون تلفن هاي هندلي آخرين تغيرات رو جويا مي شدند ! و خلبان قبل از پرواز از همه هشدار هاي مربوط به هوا ( سيگمنت ) ها آگاه مي شد .. چطور ممکنه در عصر هواشناسي مدرن قرن بيست و يکم که از يک هفته قبل جريانات هوا رو به خوبي پيش بيني مي کنند ، کاپيتان پرواز زنده ياد " فريدون دادرس " که دست بر قضا معلم خلبان بوئينگ ۷۲۷ هم بوده است . از وضعيت فرودگاهي که قرار بود فرود بيايد بي اطلاع بوده است .. !؟ البته اين نکته رو اضافه کنم .. بر و بچه هاي ايران اير در پاسخ به اين پرسش بنده فرمودند .. بار ها اتفاق افتاده بود که پيش بيني هاي ارايه شده هوا کاملآ غلط از آب در مي امد .. و دوستان مثال هاي فراواني در اين مورد به خاطر مي آوردند .. ! اما صادقانه عرض کنم .. از يک استاد خلبان با تجربه کم اهميت دادن به اين اصل بسيار مهم واقعآ بعيد به نظر مي رسد . اين احتمال وجود دارد که .. وضعيت هواي گزارش شده به خلبان ، شرايط هوا و ديد رو نرمال ( استاندارد ) گزارش کرده باشند ! يا اين که بر اساس همان اصل بي اعتمادي خدا بيامرز ترجيح داده بود براي فرار از اتلاف وقت خود و مسافران و لحظات کشدار انتظار ، خود از نزديک شرايط رو بررسي کند .. يادمون باشه " گزارش خلبان از وضعيت هوا ، دقيق ترين استناد است " به هر حال اين نظريه به خاطر ثبت شدن اطلاعات هواشناسي قابل اثبات است ..

پرواز تا منطقه اپروچ ...

زنده ياد " فريدون دادرس " به اتفاق خلبان دوم هواپيما روانشاد " محمد رضا قره تپه " بدون هيچ مشکي از فرودگاه مهرآباد تيک آف کرده و ساعت ۱۹:۴۰ دقيقه آمادگي خود رو براي فرود به مسئول برج مراقبت فرودگاه اروميه اعلام مي نمايد . به عبارت صحيح تر هواپيما ارتفاع خود رو کاهش مي دهد ، فلاپ ها به مقدار نظر کاپيتان باز شده و پائين مي آيند .. چرخ ها بدون هيچ مشکلي باز مي شوند . از قبل از کاهش ارتفاع مهمانداران هشدار هاي لازم رو به مسافران داده اند .. کمر بند همه بسته شده است . و علايم اخطار بستن کمربند و نکشيدن سيگار روشن شده است .. برف شديدي در حال بارش است و رفلکت شديدي از تابش پرژکتور هاي هواپيما به دانه هاي برف ايجاد شده است . کنترل هواپيما به عهده خود کاپيتان است . مرحوم " مرتضي شايسته " مهندس پرواز هواپيما از قبل مقدار بنزين داخل باک ها رو طراز کرده است .. چک ليست قبل از فرود توسط کمک خلبان خوانده شده است .. و همه دستگاه ها حاکي از نرمال هستند .. به دليل کاهش ارتفاع لرزش هاي متناوبي به هواپيما وارد مي شود .. بعضي از مسافران حالت تهوع مي يابند ( به نقل از مسافران مجروح ) بعضي ها ناخواسته وحشت زده اند .. و با هر تکان هواپيما ، محکم به دسته هاي صندلي چنگ مي اندازند .. و تعدادي هم زير لب دعا مي خوانند .. هواپيما خيلي راحت به کمک سيستم هاي ناوبري اش بدون درد سر به منطقه اپروچ رسيده است ... ارتفاع هر لحظه کم و کم تر مي شود .. طبق قاعده طبيعي بايد باند مقابل روي آن ها باشد . اما متآسفانه چنين نيست .. ( و از اين لحظه شمارش معکوس براي سانحه رقم مي خورد ) ..

قانون مي گويد .. در صورت صفر بودن عمق ديد ، خلبان بايد از فرود انصراف داده و بدون انجام هر گونه ريسکي مراجعت نمايد . آيا اين اتفاق رخ داده بود .. !؟ معمولآ اغلب اوقات خلبانان با تجربه با اعتماد به سيستم هاي ناوبري فرودگاه و هواپيما ، با هماهنگي برج مراقبت پرواز ( گو اراند ) کرده و با يک چرخش ۳۶۰ درجه اي به صورت کور ( آي . اف . آر ) فرود مي آيند . به گفته منابع موثق ظاهرآ خلبان چنين تصميمي داشته است .. و با هدف چرخش ، از فرود انصراف داده ( ميس اپروچ ) و با دادن موتور و جمع کردن فلاپ ها از فراز باندمي گذرد .. اما متآسفانه اين چرخش ( هولدينگ ) انجام نمي شود و در هشت کيلومتري شهر ( بعضي ها پانزده کيلومتر اعلام کرده اند .. ! ) به زمين برخورد مي کند .. !

دو فرضيه متناقض .. !

راستش رو بخواهيد نظرات گوناگوني براي بعد از اون لحظه ( انصراف از فرود ) روايت شده است . برخي معتقدند که کاپيتان قصد بازگشت به تهران را داشته است .. عده اي هم مي گويند به قصد تقرب دوباره اقدام به چرخش کرده است .. تعدادي هم افزوده اند : زنده ياد دادرس اعلام فرود اضطراري کرده بود .. ! البته هر يک از اين فرضيه ها هم که باشد ، در کل هيچ فرقي براي عامل بوجود آمدن سانحه نمي کند ! اشتباه از لحظه انصراف از فرود ( ميس اپروچ ) شکل گرفته است ..

چرا هواپيما زمين خورد .. !؟‌

آن چه مسلم و واضح است ، ارتفاع هواپيما پائين تر از حد معمول بوده است .. !‌ که اين امر به دلايل متعددي مي تواند باشد .. علاوه بر قراين موجود ( که هيچ نقص فني و يا کوچک ترين اشکالي در کنترل هواپيما وجود نداشته است و خلبان ارتباط اش تا قبل از برخورد با زمين با برج مراقبت برقرار بوده است ) همچنين به گفته يکي از کارکنان فرودگاه اروميه که در روستاي محل سانحه ساکن است .. با شنيدن صداي هواپيما در فاصله بسيار نزديک به زمين بيرون آمده و مي بيند هواپيمايي در ارتفاع خيلي پائين ( او پانزده تا بيست متر اعلام کرده است ) در حال عبور است .. ! وي به قصد تماس با مسئول برج مراقبت و هشدار به خلبان سراسيمه به سمت تلفن منزل مي دود .. اما متآسفانه بعد از بيست تا سي ثانيه هواپيما از مقابل ديدگانش دور شده و بلافاصله صداي انفجار شديدي رو مي شنود .. آن چه مسلم است .. فاکتور ( شرايط جوي ) دليل بعدي براي رقم خوردن زنجيره اشتباهات قبل از سانحه است . که معمولآ با عامل ديگر ( هيومن فکتوري ) يا همون عامل " خطاي انساني " همراه است . طبق اطلاعات دريافت شده .. روز نوزدهم ديماه به دليل شرايط نا مساعد جوي همه پرواز ها به مقصد اروميه کنسل اعلام شده بود .. ! و سازمان هواشناسي هوا را براي فرود هر نوع هواپيمايي نا مساعد اعلام کرده بود .. پرسش دوم اين است : در شرايطي که همه پرواز ها به اين مرکز باطل اعلام شده بود و هواشناسي هم هوا را نامساعد اعلام کرده بود .. به دستور چه کسي اين هواپيما اون هم بعد از غروب آفتاب ( سان ست ) به سمت اروميه پرواز کرده است .. !؟ البته در اي ميلي که دريافت کردم ، دوستان از اروميه نام و مقام اون شخص رو اعلام کرده اند . اما به خاطر عدم تآئيد رسمي ، اين مهم رو به گروه تحقيق و بررسي سانحه واگذار مي کنم .. که اثبات آن زياد مشکل نيست .. و خوشبختانه همه اسناد در رابطه با وضعيت هوا ، تغير هواپيما ، صدور دستور پرواز و .. به ثبت رسيده اند ..

خطاي انساني ...

اگر چه نام بردن از خطاي انساني آن هم به فاصله يک روز بعد از سانحه غير منطقي و غير علمي به نظر مي رسد .. اما همان گونه که اشاره کردم براي بررسي بهتر و کالبد شکافي سانحه براي رسيدن به حقايق بايد همه احتمالات رو در نظر گرفت .. اما در اغلب سوانح اين مهم به اثبات رسيده است که هر عامل جوي هميشه با خطاي انساني همراه است . و غير از اين نمي تواند باشد .. ! چه از ايمني روي زمين و قبل از پرواز ( تعويض هواپيما + چک کردن هواي مقصد ) و چه بعد از پرواز که دقيقآ بعد از مشاهده نشدن باند فرود آغاز شد . راستش رو بخواهيد حسي به من مي گويد .. گروه پروازي در حفظ ارتفاع دچار اشتباه شده بودند . که دلايل گوناگوني مي تواند داشته باشد ..

۱ - همان گونه که در بالا عرض کردم ، سيستم ناوبري هواپيماهاي ۷۲۷ نسبت به ساير هواپيماهاي ناوگان هواپيمايي ما ضعيف تر هستند. دليل اين عرايض ام نداشتن ابزاري چون " جي . ان . اس " و يا " جي .پي . اس " است . که بقيه هواپيماهاي ايران اير دارا مي باشند . و فاقد نقشه بودن در شرايط مشابه اي که باند در ( شورت فاينال ) ديده نشود آن ابزار به راحتي به خلبان کمک مي کند که باند رو به راحتي پيدا کرده و فرود آيد .. البته اضافه کنم در شرايط عادي هواپيماهاي ۷۲۷ هيچ مشکلي براي انجام ماموريت و حمل مسافر ندارند .. و هواپيماي بسيار امني است . اما در شرايط اضطراري و نامساعد بودن هوا و يا خرابي هر يک از سيستم هاي ناوبري زمين مثل ( آي . ال . اس ) خلبان رو به اشتباه مي اندازد

۲- خرابي و يا ايراد داشتن سيستم ( آي . ال . اس ) فرودگاه احتمال ديگري است که باعث اشتباه خلبان و تنظيم ارتفاع استاندارد است . دليل ديگري که در اين شرايط متصور مي شود ، عدم هماهنگي سيستم هاي ديجيتال ناوبري با سيستم هاي آنالوگ ۷۲۷ است . که باز هم تاکيد مي کنم تا امروز هيچ نشانه اي از اختلال مشاهده نشده است .. و به خوبي طفلکي ها کار مي کنند .. اما احتمالات رو بايد هميشه در نظر گرفت .. و در باره اش تحقيق کرد ..

۳- صرف نظر از دلايل پائين بودن ارتفاع هواپيما در موقع ( ميس اپروچ ) که چه بخواهيم با نخواهيم به هر حال خطاي انساني تلقي مي شود ، به گفته عزيزاني که با ۷۲۷ پرواز مي کنند اين هواپيما نسبت به ساير پرندگان کمي کند .. يا بهتر بگم تنبل هستند ! و قبراقي ساير هواپيماها رو در موقع وضعيت انصراف از فرود را ندارند .. ! به عبارتي به هر دليلي که فرض کنيم .. هواپيما پائين تر از ارتفاع مقرر ( مينيموم ) بوده است .. بعد از اين که تا نزديکي باند هم اپروچ کرده ولي باند فرود ديده نمي شود ، کاپيتان دستور انصراف رو صادر مي کنه .. و به دليل همان تنبلي که عرض کردم ، تا بخواهند فلاپ ها رو جمع کرده و پاور بدهد ( چون نزديک زمين بوده است ) و احتمال قريب به يقين خلبان نمي دونسته در حداقل ارتفاع قرار گرفته است .. و از طرفي هم دور موتور ها هم گرفته شده بودند .. کشش شديد قوه جاذبه زمين به حالت واماندگي " استال " در امده و بلافاصله زمين خورده است ..

پرسش از آقاي بهبهاني ..

جناب آقاي بهبهاني پرسش هايي بعد از اين سانحه دردناک پيش امده است که اميدوارم سازمان متبوع شما در اين زمينه اطلاع رساني نمايند .

الف - آيا سيستم هاي هواشناسي کشور با وجود بهره گيري از تکنولوژي هاي مدرن ماهواره اي قادر به اعلام وضعيت دقيق هواي هاي کشور است يا خير .. !؟‌ ( رجاي واثق دارم که پاسخ مثبت است ) و آيا دقيقآ اين سازمان توانايي پيش بيني هواي کشور حداقل براي يکي دو ساعت را دارد يا خير ..!؟ اگر پاسخ مثبت است . که قطعآ چنين است . چرا خلبان پرواز شماره ۲۷۷ به مقصد اروميه از خرابي وضعيت هواي مقصد بي اطلاع بوده است .. !؟ اگر اطلاع داشته است ، چه نظارت و اهرم هايي براي اين گونه ريسک هاي خطرناک در دست داريد .. !؟

ب- چه کسي مجوز انجام پرواز رو صادر کرده بود .. !؟‌ و اگر گفته هاي همکاران شما صحيح باشد ، طبق چه تعريف کارشناسانه اي هواپيماي ۷۲۷ را جايگزين فوکر -۱۰۰ شده است .. !؟

ج - در صورت خرابي هواي يکي از فرودگاه هاي کشور و باطل اعلام کردن کليه پرواز ها ، چه نظارت و کنترلي براي رعايت ايمني پرواز و عدم پرواز به فرودگاه مربوطه داريد .. !؟

د - شما در مصاحبه هاي خود اصرار مسافران پرواز شماره ۲۷۷ را عامل اصلي انجام پرواز در شرايط غير استاندارد اعلام فرموده ايد .. ! آيا واقعآ شما در مقابل هر اصرار و خواهش و تمنا قوانين رو زير پا مي گذاريد .. !؟ اگه پاسخ مثبت است .. لطفآ بفرماييد اگه فردا عده اي جلوي وزارت خانه متبوع شما جمع شده و دوستانه خواهش کنند .. مثلآ قيمت بليط ها نيمه بهاء اعلام شود .. يا اصلآ از شما بخواهند استعفاء دهيد ، آيا واقعآ مي پذيريد ... !؟

ه- جناب وزير محترم .. شما از وزراي تحصيل کرده دولت هستيد .. چرا راه کاري ارايه نمي دهيد تا با تکيه بر افکار عمومي جهان يا از روش هاي قانوني ثابت کنيد که شرکت هاي هواپيمايي ايران دولتي نيستند و تحريم ها غير انساني است .. و خواهان آزاد شدن فروش هواپيماهاي نو به ايران شويد ؟ کافي است يک حرکت همگاني رو برنامه ريزي کنيد تا در روز خاصي ميليون ها نفر در جلوي دفاتر سازمان ملل جمع شده و اعتراض به حق خود رو به گوش جهانيان برسانند ؟ بر فرض هم اثر نکرد ، لااقل وجدانمان در مقابل خانواده هاي داغدار و مردم شريف آسوده است ..

و - آقاي بهبهاني چرا تمهيداني رو به کار نمي بريد که يک سيستم اطلاع رساني دقيق در بخش هواپيمايي کشور راه اندازي شود و فراتر از اختيارات بعضي از روابط عمومي هاي منفعل اخبار واقعي و صحيح رو در اختيار مردم قرار دهيد ؟ با اين کار نه تنها از بروز شايعات جلوگيري کرده ايد ، بلکه موجب جلب اعتماد مردم به سازمان هواپيمايي مي شويد . وقتي واقعيت ها در چارچوب خطوط قرمز نظام اطلاع رساني شود ، ديگر مردم به رسانه هاي مغرض توجه اي نمي کنند ..

ز - جناب وزير محترم .. در پايان استدعا مي کنم تکليف دانش اموختگان دختر خلباني رو روشن کرده و اجازه دهيد اين عزيزان با استعداد هم از تسهيلات شغلي طبق قانون بهره مند شوند . و با راه اندازي اکادمي هاي ارزان پرواز و اعتبارات بانک ها خيل ميليوني جوانان مشتاق به پرواز رو تسهيل فرماييد . کلام آخر اين که تکليف بيمه سوانح هوايي رو شفاف سازي فرموده و دستور دهيد همه بازماندگان خانواده هايي که در سوانح قديم عزيزي رو از دست داده اند به حق و حقوق خود برسند