قیمت بیت کوین در نیجریه به ۸۶ هزار دلار رسیده است

با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و آمیخته شدن آن با زندگی مردم، رمزارزها بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه قرار گرفته‌اند؛ زیرا می‌توانند جذابیت‌های سرمایه‌گذاری به همراه داشته باشند و با بهره‌گیری از تکنولوژی نهفته‌، نظام مالی جهان را دگرگون کنند. با چشم‌پوشی از نوسان‌های اخیر، بیت کوین به‌عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال از ابتدای سال ۲۰۲۱، رشد چشمگیری تجربه کرده و به‌صورت مداوم هدف‌های قیمتی‌اش را یکی پس دیگری پشت سر گذاشته است. قیمت بیت کوین در ۲۱ فوریه ۲۰۲۱ (سوم اسفند ۱۳۹۹)، به بالاترین رقم خود یعنی ۵۸٫۳۰۰ دلار رسید. یک پدیده جالب این است که حتی با وجود بسیاری از مبادلات ارز رمزنگاری‌شده جهانی، قیمت بیت کوین بسته به جغرافیا می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
مقاله‌ی مرتبط:

    سود یک میلیارد دلاری تسلا از سرمایه‌گذاری در بیت کوین

بنا بر گزارش کوین‌تلگراف، بیت کوین می‌تواند در برخی نقاط جهان تا چند دَه هزار دلار فاصله‌ی قیمتی داشته باشد. شاید از خود بپرسید بیت کوین چگونه می‌تواند هم‌زمان با ۵۳٫۰۴۷ دلار در مالزی، ۴۹٫۷۲۷ دلار در سنگاپور، ۵۱٫۱۳۳ دلار در هند و بیش از ۸۶٫۰۰۰ دلار در نیجریه معامله شود؟ آیا دلیل صرفا نبود تعادل موقت بین خریداران و فروشندگان، مالیات و مقررات است یا مسائل دیگری مربوط می‌شود؟

همان‌طور که در نمودار زیر نشان داده شده است، در واقع قیمت واحد و تعیین‌شده‌ای برای بیت کوین وجود ندارد؛ زیرا هر کشوری قوانین، کارمزد و ارزیابی دارایی دیجیتال خود را دارد و حتی پس از تنظیم نرخ ارز، قیمت ارزهای رمزپایه در هر کشور متفاوت خواهد بود. برخی از فشارهای اضافه در خریدوفروش می‌تواند اختلافات قیمتی ایجاد کند؛ اما این نباید مداوم و ثابت باشد.

این پدیده جدید یا در انحصار ارزهای رمزپایه نیست. برای مثال، سهام اکسون موبیل در بازارهای ایالات متحده آمریکا، روسیه، آرژانتین، آلمان، مکزیک و سوئیس معامله می‌شود. اگرچه ممکن است دلایل مختلفی برای اصطکاک و تفاوت قیمتی، از جمله بوروکراسی و قوانین خاص کشور، وجود داشته باشد؛ اما آن‌ها اساسا همان دارایی هستند. بااین‌حال، قیمت سهام مذکور معمولا پس از تعدیل نرخ ارز تغییر می‌کند.

برخلاف سهام، انتقال ارزهای رمزپایه معمولا کمتر از یک ساعت طول می‌کشد و به متولیان و مدیران رسیدهای سپرده بستگی ندارد؛ بنابراین بوروکراسی نمی‌تواند دلیل بر اختلاف زیاد قیمت برای بیت کوین (ارزی فارغ از مرزها) باشد. شاید این سؤال ذهنتان را مشغول کرده باشد که آیا می‌توان بیت کوین ۴۷ هزار دلاری در زمان نوشتن این مقاله را در نیجریه به قیمت ۸۶ هزار دلار فروخت؟ قطعا جواب خیر خواهد بود. فرض کنید شخصی به‌تازگی بیت کوین را در ایالات متحده یا اروپا خریداری کرده و مایِل است آن را در آرژانتین بفروشد تا از اختلاف ۶٫۵ درصدی سود ببرد. حتی اگر هیچ هزینه معاملاتی (کارمزد) در کار نباشد، نتیجه و دریافتی آن، ارز محلی پزوی آرژانتین خواهد بود.

همه‌چیز پیچیده‌تر می‌شود؛ زیرا در هر صورت شخص باید این پول فیات (پول بدون پشتوانه) را به دلار یا یورو تبدیل کند. ممکن است محدودیت‌های داخلی، مالیات یا حتی بدتر، نرخ ارز متفاوتی برای خارجی‌ها وجود داشته باشد. علاوه بر این، حواله‌های ارزی سنتی در آخر هفته انجام نمی‌شود و معمولا فرایند تبدیل آن‌ها یک تا دو روز کاری طول می‌کشد. با این ‌اوصاف، جای تعجب نیست که کشورهای دارای بالاترین ارزیابی بیت کوین، به‌طور مداوم در رتبه‌بندی جهانی سرمایه‌گذاری و آزادی مالی از جایگاه پایین‌تری برخوردار هستند. موانع و مالیات‌های ایجادشده توسط دستگاه‌های نظارتی دولت به خطرات و هزینه‌های اضافه برای تبدیل فیات و حواله می‌افزاید و همه‌ی این‌ها به حق بیمه‌ای که در مقابل کشورهای باقی‌مانده دیده می‌شود، کمک می‌کند.

در شرایط کنترل سرمایه شدید بانک‌های مرکزی می‌تواند حق بیمه را افزایش بدهند. برای مثال، بانک مرکزی نیجریه اخیرا بانک‌ها را از ارائه‌ی خدمات به صرافی‌های فعال در حوزه‌ی ارز دیجیتال منع کرده است و تمامی حساب‌های بانکی مربوط به ارزهای رمزپایه می‌تواند حق بیمه‌ی بیشتری از سرمایه‌گذاران دریافت کنند. به احتمال زیاد نیجریه بالاترین حق بیمه را در جهان دارد؛ زیرا این کشور، براساس آخرین داده‌ها و به‌ویژه در پذیرش بیت کوین به‌عنوان سیستم مالی همتا به همتا پیشتاز است و گفته می‌شود از هر سه نیجریه‌ای، یک نفر از ارزهای رمزپایه استفاده می‌کند. در نهایت، معامله‌گران آربیتراژی راهی برای دور زدن محدودیت‌ها پیدا می‌کنند و به موجب آن، شکاف قیمت‌ها تشدید می‌شود؛ اما در حال ‌حاضر هیچ راهی مؤثر برای سود بردن از آربیتراژ وجود ندارد.

آربیتراژ در علم اقتصاد و مالی به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت دو یا چند بازار برای کسب سود است. به ‌عبارتی، سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف یا در مواردی خاص در دو قالب متفاوت عرضه می‌شود، اما قیمت‌های یکسانی ندارد. وجود آربیتراژ نتیجه ناکارآمد بودن بازار است و مکانیزمی ایجاد می‌کند که موجب می‌شود قیمت‌ها به طرز قابل ‌توجهی از ارزش منصفانه و واقعی‌شان در درازمدت منحرف شوند. برای کسانی که فکر می‌کنند چه عواملی باعث می‌شود که بیت کوین در زیر اکثر لیکویید مارکت‌ها مانند ایالات متحده معامله شود، هیچ پاسخ قطعی وجود ندارد؛ ولی به ‌احتمال زیاد برخی مانع‌های نظارتی برای واریز پول فیات در صرافی‌های محلی دلیل این امر است؛ بنابر این بازار نبود تعادل را به نفع طرف فروش ایجاد می‌کند.

به‌طور کلی، حق بیمه‌ی منفی کمتر رایج است و برای کاهش این اثر می‌توان از پول سکه ثابت (پول با پشتوانه) استفاده کرد. در همین ‌حال، وقتی یک حق بیمه سنگین در ارز فیات محلی مشاهده می‌شود، شکاف قیمتی مشابه را برای تجارت پایدار بیت کوین با دلار توجیه نمی‌کند؛ چنین اختلافاتی در قیمت‌گذاری در کشورهای مختلف نشان‌دهنده‌ی خطرات، مالیات و ناکارآمدی تبدیل فیات بین ارزها و ارسال پول فیات از مرزها است.