عایشه ، دختری افغان که شوهرش گوشها و بینی اش را برید

عايشه دختر افغاني كه شوهرش بيني و گوش هايش را بريده بود، حالا براي عمليات جراحي پلاستيك راهي آمريكا شده است.

نام عايشه هجده ساله اخيرا و پس از آن در سرخط خبر هاي جهاني قرار گرفت كه يك تصوير او بر روي جلد مجله مشهور تايم چاپ آمريكا منتشر شد. هرچند قرار است اين مجله دوشنبه آينده به صورت رسمي منتشر شود اما چاپ جلد اين مجله در سايت انترتي تايم واكنش گسترده اي در رسانه هاي غربي به دنبال داشت و مباحث زيادي را در مورد وضعيت زنان در افغانستان و سرنوشت آنها در صورت خروج نيروهاي بين المللي ازين كشور برانگيخت.

در كنار تصوير مثله شده عايشه بر روي جلد مجله تايم اين تيتر به چشم مي خورد:" اگر ما افغانستان را ترك كنيم، آنجا چه اتفاقي مي افتد"

منتقدان حضور نيروهاي خارجي در افغانستان اين اقدام مجله تايم را " باج گيري عاطفي" خوانده و آن را محكوم كرده اند اما آناني كه از پيامدهاي ترك افغانستان از سوي جامعه بين المللي در هراس اند، آن را يك اقدام شجاعانه و سمبوليك در معرفي عمق فاجعه درين كشور مي دانند.

زنان براي زنان افغان، نهادي خيريۀ است كه بي بي عايشه حدود ده ماه را در "خانه امن" مربوط به اين نهاد، سپري كرد. يكي از مسئولان اين نهاد مي گويد كه اگر نيروهاي بين المللي افغانستان را در وضعيت كنوني ترك كنند، "سرنوشت عايشه مي تواند به سراغ بسياري از خانم هاي افغان بيايد." البته او مي پذيرد كه حتي حالا هم كه طالبان بر سر قدرت نيستند، زنان در وضعيت بسيار دشواري بسر مي برند اما در صورت برگشت طالبان به قدرت، وضعيت مي تواند بسيار بدتر شود.

اصل ماجرا

عايشه زماني كه دوازده سال بيش نداشت، به يك خانواد كه ادعا مي شود، پسرشان جنگجوي طالبان بوده در ولايت ارزگان به "بد" داده شد. "بد دادن" سنتي است كه در بخش هاي از افغانستان از آن براي حل منازعات خانوادگي و محلي استفاده مي شود. كاكا(عموي) عايشه يكي از بستگان فردي را كه بعدا" شوهر عايشه شد، به قتل رسانده بود و براساس رسمي كه در برخي از مناطق افغانستان رايج است براي پرداخت خون بها، پدر عايشه او و خواهرش را به بستگان خانواده قرباني، به "بد" داد.

وقتي عايشه به سن بلوغ رسيد، با فردي كه گفته مي شود يك جنگجوي طالب بوده است ازدواج مي كند اما شوهر او اكثرا" در حالت خفا بسر مي برده و عايشه و خواهرش بيشتر با بستگان شوهرش زندگي مي كردند.

عايشه گفته است كه بستگان شوهرش با او و خواهرش مانند بردگان برخورد مي كردند و آنان را پيوسته مورد ضرب و شتم قرار مي دادند.

عايشه ازين شكنجه فرار مي كند اما بستگان شوهرش او را در قندهار مي يابند و به ارزگان باز مي گردانند.

گزارشگر تلويزيون سي ان ان در افغانستان نوشته است كه عايشه در بازگشت به ارزگان براي نخستين بار شوهرش را مي بيند. شوهرش از پاكستان بازگشته بوده تا او را به اتهام "بي عزت ساختن و شرمسار ساختن خانواده اش" در دادگاه طالبان محاكمه كند.

دادگاه طالبان حكم مي دهد تا گوش و بيني عايشه بريده شود و شوهر عايشه شخصا" اين كار را در دامنه يكي از كوه ها در ارزگان انجام مي دهد.برادر شوهر عایشه او را محکم نگاه می‌دارد، شوهرش ابتدا گوش‌ها و سپس بینی او را می‌برد. عايشه در آنجا تنها رها مي شود تا در نتيجه خونريزي بميرد.

گروهي از سربازان خارجي كه درحال گشت زني بوده به عايشه بر مي خورند و اورا به درمانگاه مي برند. آنها پس از آن عايشه را به كابل منتقل مي كنند و در خانه امن مربوط به نهاد خيريه اي زنان براي زنان افغان در كابل مي آورند. خواهر ده ساله عايشه هنوز هم در ارزگان زندگي مي كند و از سرنوشت او اطلاعي در دست نيست. عايشه مي گويد درحال حاضر بزرگترين آرزوي او اين است كه بيني از دست داده اش را باز يابد. حالا عایشه این‌طور زندگی می‌کند، این صورت کنونی زنی ۱۸ ساله است. می‌بینید، بدون آرایش هم سخت زیباست!

اما درباره‌ی این عکس، که توسط عکاس اهل آفریقای‌جنوبی، جودی بایبر، گرفته شده خبرنگار «تایم» می‌خواست ابتدا از امنیت جانی عایشه پس از چاپ این عکس مطمئن شود. عایشه دقیقاً می‌داند با چاپ این عکس، سمبل دردهای زنان افغان بخاطر آسیب‌های طالبان خواهد شد. او اکنون در مکانی سِرّی و تحت محافظت زندگی می‌کند. قرار است عایشه برای جراحی ترمیمی به آمریکا فرستاده‌شود. همچنین «تایم» بخاطر آثار ترسناک این تصویر تکان‌دهنده بر کودکان عذرخواهی کرده‌است. با این وجود، کسی چندان به کودکان افغان فکر نمی‌کند که با خطر رفتن پایشان روی مین دست به گریبانند، و احتمال دارد هم‌بازی‌هایشان را با دست و پای قطع شده ببینند، و این‌که این تصاویر چه آسیب‌های روحی مخربی بر آن‌ها وارد می‌آورد. تایم این عکس را به مثابه یکی از هزاران اسناد افشا شده در سایت ویکی‌لیکس می‌‌داند که در حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان رخ داده‌است، چرا که این عکس، ترکیبی است از حقیقت تأثر انگیز و بینشی بر چگونگی زیستن در سرزمین افغانستان و پی‌آمد تصمیماتی است که با دروغ و پنهان‌کاری اتخاذ می‌شود.

شخصاً این عکس را برابر با میزان انسانیت دنیایی که در آن می‌زییم، می‌دانم. چیز رنگی و شادی وجود ندارد. مسلماً عایشه، تنها یکی از قربانیان سبعانه نگری و کوته فکری و خشک‌مغزی ایدئولوژی طالبانی است. گمان نمی‌برم این تنها صورت دفرمه شده توسط طالبان باشد و خوشبین نیستم که هزاران انگشت و دست و پا و سر بریده نشده، روی خاک افغانستان نیفتاده باشد. اگر از این تصویر با بی‌تفاوتی «شکر خدا برای ما اتفاق نمی‌افته»، «بی‌خیال، خودم این‌قدر بدبختی دارم» بگذریم، یا بگوییم «این‌که چیزی نیست، آمریکا صد برابر بدترش رو کرده تو افغانستان» یعنی چیزی از روان بیمار طالبان، در ما هم هست، فقط بروز نیافته. هر جنایتی حتی علیه یک تن، توسط هر کس انجام شود، جنایتی علیه تمام بشریت رخ داده. تحمل وحشی‌گری و مصالحه و سکوت، راهی را برای ایجاد هزاران داستان تراژیک دیگر باز می‌گذارد و اگر تنها در سکوت ناظر این ماجراها باشیم، عین همدستی در جنایت است. قصد «تایم»، آزار بیننده و چنگ زدن بر وجدانش است، و قصد من از نشر این مطلب، آزار شماست! صورت کنونی عایشه را فراموش نکنید، دختری که بدون هیچ آرایشی، هنوز هم سخت زیباست. این مطلب را، هرگز فراموش نکنید!

سو استفاده از زنان

در حالي كه عايشه حالا براي بازسازي صورتش به آمريكا برده شده است، شماري زيادي از زنان ديگر در افغانستان هستند كه سرنوشت مشابه او را داشته و دارند اما شايد اين فرصت براي آنان هرگز ميسر نشود.

سازمان ملل متحد برآورد مي كند كه حدود نود درصد از زنان افغان با نوعي سو استفاده و خشونت خانوادگي مواجه هستند. ايستر هاينمن از نهاد زنان براي زنان افغان ميگويد:" عايشه نمونه اي از هزارها زن در افغانستان و سراسر جهان است كه با چنين خشونت و يا هم بدتر از آن روبرو هستند."

در هر حال شماري اميدوارند همانگونه كه تصوير نمادين دختر افغان بر روي جلد مجله نشنال جيوگرافيك در سال 1985، وضعيت دشوار زنان افغان را در نتيجه تجاوز شوروي سابق نشان داد، صورت عايشه بر روي جلد مجله تايم نيز عمق فاجعه وضعيت زنان افغان را در حال حاضر به جهانيان نشان دهد.