معجزه هزاره سوم: ورودی 2ونیم برابر، خروجی یك چهارم!

غفار اسماعیلی نماینده هشترود و رئیس كمیته تحقیق و تفحص مجلس از برنامه چهارم توسعه، ابعاد جدیدی را از میزان درآمدهای نفتی طی 5 سال گذشته و نیز ضریب اجرایی شدن برنامه چهارم توسعه بیان كرده است و گفته است كه در طول اجرای برنامه، درآمدهای نفتی كشور افزایش خیره كننده 250 درصدی را تجربه كرده است اما در همان حال ضریب اجرای برنامه توسعه تنها 25 درصد بوده است.

به نوشته تهران امروز اسماعیلی در شرایطی این آمار را اعلام كرده است كه بحث بر سر اجرای برنامه توسعه همواره یكی از چالش‌های بین مجلس و دولت بوده است و بخصوص گزارش‌هایی كه پیش‌تر توسط دیوان محاسبات و مركز پژوهش‌های مجلس منتشر شده است نشان می‌دهد كه دولت در اجرای برنامه توسعه كارنامه موفقی ندارد. البته تاكنون گزارشی هم از سوی دولت درباره میزان اجرایی شدن برنامه چهارم ارائه نشده است به همین دلیل امكان قضاوت درباره اجرایی شدن این برنامه بر اساس آمارهای رسمی دولت ممكن نیست.

‌اما مجموعه گزارش‌های مجلس كه سخنان اسماعیلی تازه‌ترین آن به شمار می‌آید، نشاندهنده كارنامه ناموفق اجرای برنامه چهارم توسعه در قیاس با سه برنامه پیشین است. آن هم درست در شرایطی كه به گفته اسماعیلی درآمدهای نفتی كشور 250 درصد افزایش یافته است.

اسماعیلی اعلام كرد: البته با توجه به عدم همكاری دولت با هیات تحقیق و تفحص به ویژه در سال آخر اجرای برنامه، در این گزارش تنها ۴ سال اول اجرای برنامه بررسی شده است.

به گفته اسماعیلی این هیات در تكمیل گزارش خود در پی عدم همكاری دولت از اطلاعات موجود در منابع مختلف نظارتی همچون مركز پژوهش‌های مجلس و ‌دیوان محاسبات استفاده كرده است.

وی همچنین خبر داد كه طبق این تحقیق و تفحص دولت تنها برای ۴۲ درصد از برنامه چهارم آیین‌نامه اجرایی نوشته است، ‌ بدین‌ترتیب در ۵۸ درصد برنامه چهارم توسعه اساسا دولت ورود به برنامه نداشته است و اگر در مواردی كاری صورت گرفته غیر قانونی بوده است. رئیس هیات تحقیق و تفحص از برنامه چهارم در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به سوالی درباره شاخص‌های توسعه در برنامه چهارم و اجرای آن توضیح داد: ‌ دولت در هیچ یك از شاخص‌های رشد اقتصادی، ‌ تورم و توسعه به رقم مورد نظر برنامه چهارم نرسید، بدین‌ترتیب كه شاخص رشد كه باید به ۸ درصد می‌رسید، میانگین آن ‌در ۴ سال اول برنامه نزدیك به ۶ درصد بود كه در سال آخر نیز افت كرد، در بحث اشتغال ایجاد سه میلیون و ۶۰۰ هزار شغل پیش‌بینی شده بود كه طبق آمارهای اعلام شده كه خود جای بحث دارد تنها دو میلیون و ۴۰۰ هزار شغل آن محقق شد و تورم نیز كه باید از حدود ۱۱ درصد در سال آغاز برنامه به ۹ درصد می‌رسید، ‌ تا بالای ۱۴ درصد افزایش یافته است. اسماعیلی در مورد شاخص اشتغال كه این روز‌ها محور سوالات جدی مجلس از دولت است، ‌ گفت: در برنامه چهارم توسعه شاخص اشتغال در ۳ محور بررسی شد، ‌ اشتغال در بخش صنعت كمتر از میزان هدف بود و اشتغال در بخش كشاورزی منفی بود و كاهش یافت و تنها اشتغال در بخش خدمات بیش از هدف‌گذاری برنامه بود، ‌ علت آن هم این بود كه مردم به دلیل وضعیت نامناسب اشتغال در تولید، ‌كشاورزی و صنعت به مشاغل خدماتی روی آوردند كه این نشانه وجود مشكل در بخش اشتغال و اقتصاد كشور است. رئیس كمیته تحقیق و تفحص از اجرای برنامه چهارم در پاسخ به سوالی درباره تاثیر افزایش درآمد كشور بر توسعه با توجه به افزایش غیر منتظره و چشمگیر قیمت نفت در دوره اجرای برنامه چهارم گفت: ‌ درآمد كشور در طول اجرای برنامه چهارم بیش از دو و نیم برابر شده و به عبارتی بیش از ۲۵۰ درصد رشد داشته است ‌اما میزان تحقق برنامه كمتر از ۲۵ درصد بوده است.

وی درباره وضعیت حساب ذخیره ارزی در طول برنامه چهارم نیز گفت: ‌ در قانون تصریح شده بود كه ۵۰ درصد از حساب ذخیره ارزی به صورت وام به بخش دولتی برای صرف در مسائل پایه‌ای و سرمایه‌گذاری اختصاص یابد و ۵۰ درصد به صورت وام در اختیار سرمایه‌گذاران بخش خصوصی باشد و این در حالی است كه طی برنامه چهارم ۹۰ درصد حساب ذخیره به بخش دولتی و تنها ۱۰ درصد آن به بخش خصوصی پرداخت شده است.

این عضو كمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به سوالی مبنی بر دلیل خالی بودن حساب ذخیره ارزی كه به نقل از رئیس بانك مركزی هنگام بررسی بودجه سال ۹۰ در مجلس اعلام شد در حالی كه كمتر از ۶ ماه قبل از آن رئیس‌جمهور ذخایر ارزی ایران را در طول تاریخ بی‌سابقه خوانده بود، ‌ گفت: در آن هنگام تنها كمتر از ۲۰۰ هزار دلار در صندوق بود. وی از تشریح جزئیات تخلف دولت در برداشت از حساب ذخیره ارزی خودداری كرد و توضیح داد: ‌ در یكی، دو نمونه دولت در این زمینه تخلف داشته است، اما دلیل اصلی خالی شدن حساب، ‌برداشت‌های مكرر دولت از آن با مجوز مجلس و طرح‌های مجلس بود كه مبتنی بر برداشت از حساب ذخیره ارزی می‌شد. اسماعیلی در شرایطی از موجودی تنها 200هزار دلاری حساب ذخیره ارزی سخن گفته است كه رئیس‌جمهور در آبان سال گذشته اعلام كرده بود ذخیره ارزی ایران قطعا بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار است و پیشنهاد داده بود بانك‌ها حتما از این ظرفیت استفاده كنند. غفار اسماعیلی درباره اینگونه اظهارنظر‌ها با وجود خالی بودن حساب ذخیره می‌گوید در مقطع انتخابات موضوع حساب ذخیره ارزی به بحث انتخاباتی كاندیدا‌ها تبدیل شد و لابد رئیس‌جمهور مجبور شد بعد‌ها در دفاع از خود به دروغ چیزی بگوید. وی در این گفت‌وگو همچنین اعلام كرد كه دولت در بخش‌های دیگر از جمله بخش‌های مرتبط با انرژی و سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی با اهداف برنامه چهارم فاصله معناداری دارد اما توضیح بیشتر در این رابطه را به انتشار رسمی گزارش در صحن علنی مجلس موكول كرد.

رئیس هیات تحقیق و تفحص از برنامه چهارم با اشاره به مراحل خلاصه كردن گزارش ۲۰۰۰ صفحه‌ای این هیات كه در حال حاضر در قالب ۸۲ صفحه در اختیار كمیسیون برنامه و بودجه قرار گرفته است گفت: ‌ این گزارش در روزهای آینده در چند صفحه خلاصه و در اواسط تیر ماه در صحن علنی مجلس قرائت خواهد شد.