«فردوسی پور» زیر بار قانونی می رود كه «اپرا وینفری» نپذیرفت؟!

لیگ برتر یازدهم از یازدهم مردادماه آغاز می‌شود، اما بلاتكلیفی وضعیت عادل فردوسی پور در برنامه 90، بعید نیست این برنامه این بار هم با تاخیر آغاز شود، چرا كه هنوز مشخص نیست عادل فردوسی پور در نقش مجری حاضر خواهد شد، در مقام تهیه كننده 90 ادامه خواهد داد و یا در صورت گرفتن اختیارات تهیه كنندگی از او و تنزل به مقام یك مجری، ادامه دهد و هنوز در این رابطه كوچك ترین موضع گیری نكرده است. اما این قاعده كه برخی مسئولان صدا و سیما در اصولی و لازم الاجرا بودنش سخنوری كرده اند، آیا در سطح بین المللی نیز جایگاه مشخصی دارد یا تنها قرار است شامل حال چند مجری از جمله فردوسی پور و جیرانی شود؟

برطبق قانون جدید سازمان صداوسیما، تهیه‌كنندگان نمی‌توانند همزمان مجری برنامه خود باشند؛ به این دلیل سرنوشت عادل فردوسی پور كه علاوه بر مجری، تهیه‌كننده‌ برنامه «نود» هم هست، هنوز مشخص نیست و البته عنوان شده ه این قانون، هیچ استثنایی نخواهد داشت و همه مجریان و تهیه‌ كنندگان باید از آن تبعیت كنند. با این حساب، وضعیت دو برنامه با ابهام مواجه می شود؛ نخستین برنامه، «هفت» نخستین و پرمخاطب ترین برنامه تخصصی زنده رسانه ملی است كه معلوم نیست اگر تهیه كنندگی اش را از جیرانی بگیرند، حاضر شود همچنان مجری گری كند و بعید نیست با رفتن او، برنامه نیز زیر و رو شود. دومین برنامه هم 90، محصول بیش از یك دهه حضور عادل فردوسی پور و تیمش روی آنتن شبكه 3 است كه باز هم مشخص نیست در صورت گرفتن اختیارات تهیه كنندگی و تنزل به مقام یك مجری صرف، حاضر به ادامه فعالیت شود.

در این حال رضا پورحسین مدیر سابق شبكه چهار و مدیر فعلی شبكه مستند سیما كه مسئولیت طرح ساماندهی مجریان تلویزیون به او سپرده شده امروز در گفت و گویی رك برخورد كرد و گفت: درباره‌ طرح سامان‌دهی مجریان سیما توضیح داد: از آنجا كه مجریان ویترین رسانه هستند و نمایان می‌شوند، گاهی با رفتن به شبكه‌های مختلف، به هویت حرفه‌ ای خود لطمه می‌زنند؛ این بحث شامل تهیه‌كنندگان و ... هم می‌شود؛ در نهایت تصمیم گرفته شد به وضعیت «هویت حرفه‌ ای مجریان» سامان داده شود و در این زمینه، مسایل صنفی و از این قبیل مطرح نیست.

پورحسین كه دارای دكترای تخصصی روانشناسی است و در رسانه مجری گری و مدیریت می كند، در پاسخ به این كه گفته شده كه برنامه‌هایی مثل «هفت»، «نود» و «پارك ملت» با اجرای جیرانی، عادل فردوسی پور و شهیدی‌فر از این طرح استثنا شده‌اند، گفت: آن طور كه از معاون محترم سیما شنیده‌ام این دستور عمل برای همه یكسان است؛ چراكه بحث حیثیت حرفه‌ ای مطرح است و برای حفظ كیفیت، هر كس باید سر جای خود قرار گیرد؛ این كه یك نفر سه كار همزمان در ساخت برنامه انجام دهد، درست نیست، مگر این كه قبول كنیم این كارها سه شغل نیستند. در صورتی كه به لحاظ حرفه‌ ای و هنری در رسانه سه كار، سه شغل محسوب می‌شود و یك نفر نمی‌تواند سه كار را انجام دهد.

او ادامه داد: به اعتقاد ما تهیه‌كننده، تدارك‌چی نیست؛ تهیه‌كننده‌ تلویزیون، صاحب نظر است و كارها را پس از تحقیق و پیش تولید به كارگردان می‌سپارد و همواره در جریان كار قرار دارد؛ قاعدتا چنین كسی در نتیجه‌ یك برنامه زنده باید به كارها سامان دهد و نمی‌تواند همزمان یك كار دیگر انجام دهد. در كارهای حرفه‌ ای عمدتا تهیه‌كننده، كارگردان و مجری، از هم جدا هستند چون هریك حیثیت هنری خاص خود را دارند. برنامه‌هایی چون «نود» به لحاظ حرفه‌ ای جزو برنامه‌های خوب سیما هستند و خواهند بود. این كه مجری نمی‌تواند تهیه‌كننده و كارگردان باشد بحث جدیدی نیست؛ فقط قرار شده سامان‌مند شود... .

خب حرف های آقای پورحسین به نظر منطقی می رسد و به هر حال هر حوزه ای تخصصی است اما چرا در مملكتی كه بسیاری از مسئولان چند شغله هستند و خود وی نیز با گرفتن منصب "مدیر هماهنگی امور مجریان سیما" از قضا دو شغله شده است (البته ممكن است مثل اسفندیار رحیم مشایی بابت این جایگاه، حقوقی دریافت نكند و این مسئولیت تشریفاتی باشد و شغل محسوب نشود)، دست بر روی مجریان سیما گذاشته اند، خیلی عجب به نظر می رسد، به خصوص آنكه وظایف تهیه كننده و مجری با هم تداخلی ندارد و به قول خودشان كار تهیه كننده عمدتاً در پیش تولید برنامه ها خلاصه می شود و حن پرداخت حقوق و نظایر این و نه حین اجرای برنامه اما به هر حال ایشان تخصص دارد و ما نداریم و وقتی آقای مدیر می گوید كه "در كارهای حرفه‌ ای عمدتا تهیه‌كننده، كارگردان و مجری، از هم جدا هستند"، لابد همین گونه است؟! اما مصداق آقای مدیر چیست؟ اگر مصداق برنامه های سیما است كه 90 در این سالها به بهترین نحو اداره شده و هفت نیز موفق عمل كرده و پارك ملت نیز سربلند بیرون آمده است.

البته شاید مثال ایشان فراتر از ایران است و لابد مدیران ایران توقع دارند بیش از چند میلیون پیامك به این برنامه ارسال شود. بگذارید مروری داشته باشیم بر موفق ترین میزگرد جهان و موفق ترین مجری كه از قضا مجری همین میزگرد معروف است. شاید نام «اپرا شو» را شنیده باشید. این برنامه هیچ ربطی به اپرا و موسیقی ندارد؛ این برنامه مشهورترین میزگرد جهان است كه مطرح ترین شخصیت های آمریكا و جهان آرزوی شركت در آن را دارند. این برنامه از 8 سپتامبر 1986 تا 25 می 2011 به مدت 25 سال به مجری گری اپرا وینفری مجری سیاه پوست آمریكایی اداره می شد و او كه بانفوذترین زن جهان و 45 چهره قدرتمند دنیا ارزیابی از 32 تا 57 سالگی به مجری گری این برنامه پرداخته در سال‌های آخر در 145 كشور جهان پخش شود و این برنامه مخاطبانش چند ده برابر برنامه نود خودمان شده و درآمد یك سالش سیصد میلیون دلار برابر با بیش از سیصد میلیارد تومان شود!

در این برنامه 45 دقیقه ای، اپرا در تمام 4561 قسمت برنامه اش علاوه بر آنكه مجری گری گفت و گوهای را برعهده داشت، تهیه كننده و تولید كننده و حتی كارگردان این برنامه بود و جالب آنكه برای این بخش ها نیز ده ها جایزه برد و آنچنان برنامه اش موثر شد كه توصیه یك كتاب یا یك سیاستمدار توسط او، منجر به موفقیت آن كتاب یا چهره می شد و آخرین نمونه اش نیز باراك اوباما حسین اوباما بود كه بخش قابل توجهی از رای نخستین رئیس جمهور سیاه پوست آمریكا را مدیون حمایت تنها مجری زن و تنها سیاهپوست میلیاردر جهان از او می دانند و این برنامه در نهایت به جایی رسید كه علاوه بر منشاء ایجاد حركت های خیرخواهانه بزرگ، بسیاری از سیاستمداران مشهور در آن به اشتباهاتشان اعتراف و از مردم عذرخواهی كردند. او این برنامه را زمانی پایان داد كه شبكه خودش، OWN، یا شبكه اپرا وینفری را با سرمایه‌گذاری مشترك با شبكه دیسكاوری در حوزه سبك زندگی راه اندازی كرد.

البته در اینكه برخی مجریان موفق ایران و جهان تنها به اجرا می پردازند و در سایر حوزه ها دخیل نیستند، شكی وجود ندارد اما در مقابل بسیاری از مجریان حوزه های موفق ایران و جهان اعم از فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، ورزشی هم مجری هستند و هم تهیه كننده و بعضاً حتی كارگردانی برنامه شان را برعهده دارند و در تحلیل ها نیز یكی از دلایل موفقیت این برنامه ها، اتفاقات وجود یك فكر واحد و نگاه ثابت و فاقد اختلاف در بخش های مختلف برنامه، ارزیابی می شود و از این حیث اینكه بیاییم و عنوان كنیم، در كارهای حرفه‌ ای عمدتا تهیه‌كننده، كارگردان و مجری، از هم جدا هستند، نادیده گرفتن دنیای ارتباطات و واقعیت ها است كه با یك كلیك می توان به عكس این موضوع پی برد! بر این اساس انتظار می رود با ایجاد این رویه حداقل برای برنامه های پرمخاطب، زمینه ساز كوچك ترین مشكلی در این برنامه ها نشود، چرا كه كسری از مردم تنها 90 و هفت را می بینند!