اشک‌ها و انتقادهای حاتمی‌کیا در برنامه زنده+سرنوشت آخرین فرزند او

ابراهیم حاتمی کیا، کارگردان محبوب و شناخته شده سینمای کشورمان، شب گذشته در اظهاراتی انتقادی، فضای فیلم سازی در کشور را به هیچوجه برای بیان محتوای بسیار غنی هشت سال دفاع مقدس مناسب ندانست و بارها و به انحاء مختلف تاکید کرد که از جنگ هشت ساله تحمیلی، هیچ چیزی را برای مردم از دریچه سینما بازگو نکرده ایم.

وی با اشاره به دوران ابتدایی فیلم سازی خود گفت: «آن روزها تکرار نشدنی است، چرا که برای ساخت یک فیلم و مثلا درخواست ادوات جنگی، همه مرا می شناختند و به راحتی همکاری می کردند؛ اگرچه بارها در حین فیلمبرداری هم بنا به دلایلی کارم را لنگ گذاشته اند _ مانند فیلم برج مینو _ اما امروز برای گرفتن یک فشنگ باید در یک مسیر اداری قدم بردارم و پیش افرادی گردن کج کنم که اصلا زبان مرا نمی فهمند و نمی توانیم با هم دیالوگ داشته باشیم.»

حاتمی کیا اضافه کرد: «این مسئولان عزیز می خواهند مستقیم حرف هایی را از دریچه سینما به مخاطب بگویند که من بلد نیستم ضمن اینکه قرار ما این بوده که در کار هنری و تبلیغاتی، آنها به ما اعتماد کنند که این اعتماد امروز وجود ندارد؛ زبان ابتدایی این مسئولان را من نمی فهمم!»

کارگردان فیلم «آژانس شیشه ای» که در برنامه «پارک ملت» سخن می گفت با اشاره به اینکه در یک دهه گذشته، سینمای ما در حوزه جنگ حرفی برای گفتن نداشته، از قهر صددرصدی مردم با این ژانر خبر داد و گفت: «ما در این حوزه عقب نشینی داشته ایم، متن و محتوای جنگ در آثار سینمایی ما کجاست؟ کار را به جایی رسانده ایم که در یک سریال به بهانه ای وارد جنگ می شویم که اصلا قابل قبول نیست و معلوم نیست چه شده!»

حاتمی کیا در توضیح این جمله و با اصرار مجری نام سریال «نابرده رنج» شبکه سوم را آورد و ادامه داد: «با این امکانات و اعتبارات ساخت چنین مجموعه هایی یک عقب نشینی بزرگ است نسبت به آنچه در جبهه ها وجود داشته و باید از جنگ روایت شود البته این تقصیر آن عزیزی که این سریال را ساخته نیست مشکل از جای دیگری است!»

وی که در بیان نبود فیلم سینمایی مربوط به جنگ تحمیلی هیچ اشاره ای به ساخت «اخراجی ها» در چند سال اخیر نکرده بود؛ از فیلمسازانی چون احمدرضا درویش، کمال تبریزی، رسول ملاقلی پور به عنوان فیلمسازانی نام برد که درباره متن جنگ کارهایی انجام داده اند.

مجری برنامه پارک ملت اما در میان حرف های حاتمی کیا، از اخراجی ها نام برد و گفت به هر حال مردم این فیلم را که احتمالا نه من و نه شما آن را نمی پسندیم، دیدند و انتخاب کرده اند و این یعنی مردم با سینمای جنگ قهر نکردند. و بعد از نتایج نظرسنجی در برنامه خود یاد کرد اما نگفت که بعد از یک هفته چند نفر در نظر سنجی برنامه پارک ملت شرکت کرده اند تا آمار مشارکت مردمی مورد نظر آقای مجری مشخص شود!

حاتمی کیا گفت: «یک نکته اینجا وجود دارد و آن اینکه گاه من کارگردان از مردم جلو می افتم و چیزهایی را می بینم که بعدها خودش را نشان می دهد و گاه مردم دست مرا می گیرند؛ گاهی این دو چنان در هم تنیده می شود که مشخص نیست چه کسی دارد دیگری را پیش می برد اما اگر من بخواهم عنان خودم را دست مردم و گیشه بدهم دیگر حاتمی کیا نیستم و نمی توانم فیلم بسازم. تهیه کننده های زیادی به من مراجعه می کنند اما من یاد نگرفته ام اینونه فیلم بسازم.»

مجری برنامه با بیان اینکه می گویند شما عزیزکرده هستید و همه چیز در همه حال در اختیار شما هست؛ از روند فیلم سازی حاتمی کیا پرسید که او گفت: «من همیشه با این استرس فیلم ساخته ام که این فیلم احتمالا پخش نخواهد شد و هیچوقت نشده فیلمی بسازم و این نکته اذیتم نکند. از زمان دیده بان که به خاطر سیلی که فرمانده به گوش سرباز خود می زند و جواب کلی آدم را داده ام؛ تا همین امروز همین داستان تکرار شده است.»

وی افزود: «بعد از ساخت از کرخه تا راین که واقعا با مشکلات زیادی ساخته شد، یک پرونده 500صفحه ای درباره این فیلم مبنی بر شکایات جانیازان به دفتر رهبری فرستادند. همین رفتار درست سر هر کدام از فیلم های من تکرار شده است. من در چنین شرایطی فیلم ساختم.»

به گزارش «24»، مجری برنامه بارها برای به چالش کشیدن حاتمی کیا از عباراتی همچون «می گویند آقای حاتمی کیا عوض شده» و یا «گفته می شود شما از سینمای جنگ دلزده شده اید» و...استفاده کرد که واکنش های حاتمی کیا در نوع خود جالب توجه بود. وی گفت: «من عوض نشده ام، تغییر کرده ام که طبیعی است اما عوض نشده ام. فیلم دعوت را من خیلی دوست دارم اما درباره اش کلی حرف و حدیث شنیدم که مثلا تو برگرد به سینمای جنگ! وقتی فضا برای ساخت فیلم جنگی آنطور که بوده و من می خواهم روایت کنم وجود ندارد؛ چه کنم؟»

وی افزود: «در دیدارها و مجالسی که گاه دعوت می شوم، برخی فرزندان شهدا و یا خانواده شهدا یقه مرا می گیرند حرفی برای گفتن ندارم اما آنها فکر می کنند همه چیز دست ماست؛ به خدا اینطور نیست. من خیلی دوست دارم از فرزندان شهدا بگویم. خانواده شهدا امروز کاکل نظام هستند اما به متلک تبدیل شده اند در جامعه. خودشان هم این ها متلک ها را می شنوند. فرزند شهید تا به من می رسد می گوید من سهمیه ای نیستم. خب چه اتفاقی در جامعه افتاده که باید اینطور با اینها برخورد شود. یکی از همین فرزندان شهدا به من می گفت آقا ما حاضریم همه سهیمه هایی که نگرفته ایم را بدهیم تو پدر ما را به ما برگردان!»

بنابراین گزارش؛ حاتمی کیا برای ادامه حرفهایش بغض کرد و برای لحظاتی مکث کرد و بعد با چشمانی اشکبار ادامه داد: «چطور می خواهیم جواب بدهیم. من وقتی فکرش را می کنم که جنگ را اصلا در سینما عرضه نکرده ایم، غصه می خورم. غصه بزرگ من این است که آنطرف یقه ما را بگیرند و بگویند چه کردی و ما شرمنده شان باشیم. کاری نکردیم برای اینها کاری نمی شود کرد در این فضا...مثلا منش این کسانی که در جبهه ها بودند کجا روایت می شود؛ در یک گردان خشاب نبود، فشنگ ها را توی زیرپوش شان می ریختند، قمقمه آب نداشتند، هر چند نفر یک گالن آب پشت کول یک رزمنده می انداختند. هر دو نفر یکی اسلحه داشت و...خب اینها را ما دیدیم و حالا کجای سینما و تلویوزیون ماست؟»

وی ادامه داد: «مردم دعا کنند، دعا کنند بتوانیم حرف بزنیم و مسئولان تحمل کنند و اعتماد کنند. من هم دوباره بتوانم برای بچه های جنگ فیلم بسازم.»

حاتمی کیا همچنین در پاسخ به اینکه برخی می گویند شما جشنواره زده شده اید گفت: «الحمدلله در جشنواره های خارجی که ما را راه نمی دهند در داخل هم بارها اعلام کرده ام نمی خواهم در جشنواره فجر قضاوت شوم اما عوامل همراه من در یک فیلم که گناهی نکرده اند؛ آنها می خواهد دیده شوند. اگرچه اساسا من مفهوم رقابت را نمی فهمم؛ آقای کیارستمی یک نگاه دارد، آقای مهرجویی یک نگاه دارد، آقای ...من هم یک نگاه دارم چطور می شود اینها را در کنار هم قضاوت کرد! ضمن اینکه در حال حاضر هم خارجی ها ما را تحویل نمی گیرند و هم داخلی ها.»

وی خاطر نشان کرد: «البته برخی رفتارهای داخلی و بی اعتمادی ها باعث شده برخی دوستان موکت قرمز خارجی ها را بیشتر بپسندند و من امیدوارم این محبت خارجی ها از دل برخی همکاران ما برود.»

شهیدی فر گفت منظورتان فرش قرمز است که حاتمی کیا گفت: نه بابا این موکته!

وی در مورد آژانس شیشه ای هم دو نکته قابل تامل گقت، اول اینکه برای ساخت این فیلم هیچکدام از دوستان و همکارانش موافق ساخت فیلم نبوده اند و همه او را نهی کرده اند اما او کار را ساخته و دوم اینکه آژانس شیشه ای یک فیلم دفاع مقدسی نیست، یک فیلم در ژانر اجتماعی است.

به گزارش «24» ابراهیم حاتمی کیا، سال گذشته در برنامه «راز» نیز بسیاری از این حرف ها را بیان کرده بود و برای همین هم در پاسخ به برخی سوالات شهیدی فر چندین بار اعلام کرد: «این حرف های امروز من نیست، بروید مصاحبه های مرا بخوانید؛ من سالهاست دارم اینها را فریاد می زنم. کسی گوشش بدهکار نیست.»

شهیدی فر در بخشی از برنامه راجع به «گزارش یک جشن» پرسید که حاتمی کیا گفت: «اوضاع خوبه! شهر امن و امانه! همه چیز عالیه! درباره اش صحبت نکنیم بهتره! شما به برنامه ات برس و من هم به زندگیم برسم، بیخیال! امشب درباره همین سینمای جنگ حرف بزنیم.»

به گزارش «24»، مهدی عسگرپور، مدیرعامل خانه سینما که مهمان تلفنی برنامه شد، ضعف نگاه مدیریتی را در نبود آثار مربوط به دفاع مقدس گوشزد کرد و حرف های حاتمی کیا را تایید کرد و بهترین فیلم او را هم اژانس شیشه ای دانست. وی روز تلود حاتمی کیا را هم تبریک گفت. حاتمی کیا هم اعلام کرد که جشن تولدش امشب بوده که به تلویزیون آمده و ...

بنابراین گزارش، حاتمی کیا که فیلم هایش را فرزندان خود اعلام کرد که با هر یک خاطراتی از پشت صحنه دارد، در پایان برنامه درباره گزارش یک جشن گفت: «من سه سال برای فیلمنامه این فیلم وقت گذاشتم و از کسی بابت این سه سال پول نگرفته ام حالا می آیند در روزنامه شان مثلا افشاگری می کنند که فلانی از فارابی وام گرفته و ...بله من برای ساخت یک فیلمی وام گرفتم و با آن فیلم ساختم. از رانت دولتی که استفاده نکردم. الحمدلله همیشه خواستم نگاه عرضه و تقاضا بر اساس توانمندی خودم را بسنجم و به دولت وصل نبودم. ضمن اینکه سینما با روزنامه فرق دارد، روزنامه ای که مواضع این هفته اش با مواضع هفته قبلش زمین تا آسمان فرق می کند؛ زنده باد امروزش به مرده باد هفته بعد تبدیل می شود و اصلا به روی مبارک هم نمی اورد با ساخت فیلم سینمایی خیلی فرق دارد!

حاتمی کیا، همسرش را قهرمان زندگی اش دانست و با اشاره به اینکه همسرش او را در این فشارها و هجمه ها حفظ می کند و مثل کوه ایستاده است، برنامه را با دعا برای عاقبت به خیری خود و همه به پایان برد.

گزارش خبرنگار «24آنلاین» حاکی است که ابراهیم حاتمی کیا در جریان دیدار سال 1385 کارگردانان با رهبر انقلاب، همین گلایه ها را به زبانی دیگر مطرح کرد و گفت ما برای فیلمسازی درجه می خواهیم تا در مقابل درجه داران مسئول در این حوزه مجبور نباشیم گردن کج کنیم...