درخواست یک کارگردان از ائمه جمعه، وعاظ و مداحان

کارگردانش هم گرچه به فروش پایین این فیلم اذعان می‌کند، اما معتقد است فیلمش در زمان نامناسب اکران شده و مورد بی‌مهری سیاسی قرار گرفته است. با شورجه درباره «33 روز» که در بیست ‌و نهمین جشنواره فیلم فجر برنده جایزه حقوق بشر شد، گفت‌وگو کرده‌ایم.

«33 روز» در مدت اکران دو هفتگی‌اش فروش خوبی نداشته است. انتظار این میزان فروش را داشتید؟

اصلاً انتظار نمی‌‌رفت این فیلم اینطور مورد کم‌توجهی قرار گیرد. البته فروش کم «33 روز» چند دلیل دارد؛ اول اینکه الان فصل بدی برای اکران این فیلم است، چون هم سرد است و هم فصل امتحانات است. اگر «33 روز» در فصل مناسب‌تری اکران می‌شد، از آن استقبال بیشتری صورت می‌گرفت. از طرف دیگر تمام عوامل مقابل دوربین، لبنانی و سوری بودند و مردم چهره آشنایی را در بین آنان نمی‌بینند. گویش اصلی فیلم هم عربی است و سازمان‌هایی مانند شهرداری و صداوسیما می‌توانستند همکاری بیشتری در زمینه تبلغ این فیلم بکنند. به عنوان نمونه سیما می‌توانست از شبکه‌هایی مانند آی فیلم و نمایش، تیزر‌های «33 روز» را پخش کند. از طرف دیگر رویکرد این فیلم کاملا عربی و به عبارتی لبنانی است و سینما‌رو‌ها با این نوع آثار خیلی ارتباط برقرار نمی‌کنند و شاید مخاطب اصلی آن افرادی باشند که ارتباط زیادی با سینما ندارند یا با آن قهر هستند.

در برخی فیلم‌های سینمایی ایران در کنار بازیگران عرب از بازیگران سرشناس ایرانی استفاده می‌شود و همین کار بر فروش فیلم تاثر مثبت می‌گذارد، شما چرا در «33 روز» این کار را انجام ندادید؟

اتفاقاً ما قصد انجام چنین کاری را داشتیم و برای بازی در نقش محمد مسرور یا یوسف می‌خواستیم از بازیگران ایرانی استفاده کنیم و با چند بازیگر در این زمینه صحبت کردیم، اما یا درگیر پروژه‌های دیگر بودند یا به دلایل دیگری نتوانستیم از حضور آنان در «33 روز» استفاده کنیم. حتی باوجود آنکه قرار بود این فیلم صدا سر صحنه ضبط شود قصد داشتیم به بازیگر ایرانی فرصت دهیم تا بتواند دیالوگ‌های عربی را بگوید.

به نظر می‌رسد در فیلم‌هایی مانند «33 روز» همچنان از یک سری کلیشه‌ها برای به تصویر کشیدن شخصیت‌ها استفاده می‌شود که این در مورد فیلم شما درباره فرمانده اسرائیلی بسیار دیده می‌شود.

سعی کردیم فرمانده اسرائیلی را شخصیتی متاثر از گاوچران‌های آمریکایی و هفت‌تیر‌کش‌های فیلم وسترن نشان دهم. به عنوان مثال او سیگار برگ می‌کشد و پاهایش را روی میز کارش می‌گذارد. «اوی» را اینگونه خلق کردیم و تالیف خود ماست و اگر کارگردان دیگری قصد به تصویر کشیدن این شخصیت را داشت او را به گونه دیگری خلق می‌کرد.

بخش دولتی که فیلم‌هایی مانند «33 روز» را تولید می‌کند، کمتر دغدغه بازگشت سرمایه را دارد. در مقابل بخش خصوصی چون در فکر بازگشت سرمایه است، تمهیداتی را برای جذب مخاطب می‌اندیشد. در کل فیلمسازی برای بخش خصوصی و دولتی واجد چه فرصت‌ها و چه تهدید‌هایی است؟

بیشتر فیلم‌های بخش خصوصی هم در پشت‌سر خود وام‌ها و کمک‌های دولتی را دارند او فقط بخشی از سرمایه‌ آن متعلق به سرمایه‌گذار یا تهیه‌کننده خصوصی است.

بخش خصوصی تلاش می‌کند براساس سلیقه مخاطب فیلم بسازد. البته حرکت با سلیقه مخاطب گاهی اوقات می‌تواند خطرناک باشد و فیلمساز را از خاستگاه هنری خود دور کند. در واقع در 30 سال اخیر هر فیلم ماندگاری ساخته شده، از همین فیلم‌های دولتی بوده. این فیلم‌ها به سینمای ما اعتبار بخشیده‌اند نه فیلم‌های بخش خصوصی که بیشتر آنها گیشه‌‌پسند هستند. البته این نوع سینما هم لازم است. در همه جای دنیا هم همینطور است. سالانه در آمریکا 300، 400 فیلم سینمایی ساخته می‌شود، اما تعداد کمی از آنها در دنیا مورد توجه قرار می‌گیرند.

در کشور‌های اروپایی مانند انگلیس هم همینطور است. در کشور ما هم سینمای اندیشمند کمتر مورد توجه عام مردم قرار می‌گیرد. با این وجود سینمای عامه‌پسند هم باید وجود داشته باشد چون این دو نوع سینما در کنار هم باعث ایجاد تعادل می‌شود. نمی‌توان انتظار داشت هر پنچ انگشت شبیه هم باشند. هیچ‌کس قرار نیست در نظام جمهوری اسلامی کاری کند که همه مثل هم فکر کنند چون همه در کنار هم رشد می‌کنند، بنابراین نباید تلاش کرد همه افراد یک جور فکر کنند. چون این حرکت باطل است.

به فیلم «33 روز» برگردیم. ظاهرا میزان حمایت‌ها از این فیلم اصلاً شما را راضی نکرده است.

این فیلم با جهت‌گیری‌های کلان نظام ساخته شد، بنابراین مسئولان هم باید از این فیلم حمایت کنند تا شرایط اکران خوبی داشته باشد. از همین فرصت و تریبون استفاده می‌کنم و از ائمه جمعه سراسر کشور، و وعاظ و مداحان نیز درخواست می‌کنم مردم را به دیدن «33 روز» دعوت کنند. ائمه جمعه کشور می‌توانند درباره این فیلم و فیلم‌هایی که جهت‌گیری روشن دارند از تریبون نماز جمعه صحبت کنند. متأسفانه تریبون‌های اینچنینی ما به نوعی با سینما قهر هستند و این شامل حال ما نیز شده است که در این حوزه در زمینه فیلم‌های دینی و اعتقاد کار می‌کنیم. شاید ستاد ائمه جمعه با رویکرد کلی سینما موافق نیستند و ما هم پای این قضایا می‌سوزیم و حمایتی نمی‌شود.

وعاظ مختلف و مداحان مانند حاج منصور ارضی و حاج‌آقا پناهیان که تریبون‌های خوبی هم دارند و دل و جان آنها با مردم لبنان و فلسطین است، باید از این معدود آثاری که در این خصوص ساخته می‌شود حمایت کنند تا ما هم دلگرم شویم. مردم ارتباط عاطفی با این عزیزان دارند و جزو توصیه‌های دینی ما هم هست که اگر کاری به نظرتان درست رسید، مردم را به آن دعوت کنید. این پشتوانه‌ای برای فیلمسازانی امثال من خواهد شد.

چرا فکر می‌کنید چنین حمایتی باید از فیلم شما صورت گیرد؟

پیام فیلم «33 روز» هر چه بیشتر به گوش مردم برسد برای امثال ما یک نوع موفقیت و پشتوانه خواهد بود. علت اصلی ساخت «33 روز» موضوع آن است. دیدم با دلمشغولی‌ها و دید‌گاه‌های من همگر است، آن را ساختم. در جنگ 33 روزه رژیم صهیونیستی علیه لبنان، مردم لبنان مقاومت خیلی خوبی از خودشان نشان داده بودند و روحیه و مقاومت خودشان را حفظ کردند. فیلمنامه که پیشنهاد شد دیدم این ظرفیت‌ها درونش است. این فیلمنامه گوشه‌هایی از مبارزات مردم جنوب لبنان را نشان می‌داد و دنبال موقعیتی برای ساختن چنین فیلمی برای نشان دادن این رشادت‌ها بودم.