فوتبال ايران در چند دهه گذشته روزهاي پرفراز و نشيبي را پشت سر گذاشته است. قهرماني و صعود، پيروزي و شکست، حذف و ناکامي، شادي و افسوس، غرور و تحقير و ... همه لحظاتي بودهاند که فوتباليستهاي ايراني رقم زدهاند تا تاريخ فوتبال ايران روزهاي متفاوتي را تجربه کند.
روزگاري بود که ايران در فوتبال آسيا يکه تازي ميکرد و حتي تيمهاي شرق آسيا هم حريفش نبودند. تيمهاي حاشيه خليج فارس را که راحت به زانو در ميآورد و براي تيمهاي درجه دو اروپا هم رقيب سرسختي بود. دهه 60 و 70 ميلادي را ميگوييم؛ دورهاي که ايران در آسيا آقايي ميکرد و در همان سالها سه بار قهرمان جام ملتهاي آسيا شد تا خيلي زود به پرافتخارترين تيم قاره کهن تبديل شود. در همان دهه 70 ايران دو بار ميزبان جام ملتهاي آسيا شد و به خوبي از اين رقابت مهم آسيايي و تيمهايش پذيرايي کرد.
درست است در آن زمان هنوز فوتبال آسيا و کشورهايش پيشرفت امروز را نداشتند و امکانات سخت افزاري کشورها تقريبا در يک سطح بود، اما ايران سابقه دو بار ميزباني مهمترين تورنمنت فوتبالي آسيا در کارنامه خود ثبت کرد. امروز و پس از گذشت بيش از 4 دهه، کشورهاي شرق آسيا از اين نظر به حدي پيشرفت کرده اند که ميزباني معتبرترين رقابتهاي ورزشي جهان را براي خود به ارمغان آورده اند. (جام جهاني 2002 کره جنوبي و ژاپن، المپيک 2008 چين، بازي هاي دانشجويان جهان 2011 چين – 2015 کره جنوبي) کشورهاي عربي و حاشيه خليج فارس هم بيکار ننشستهاند و با استفاده از ثروت نفتي شيخهاي فوتبالدوستشان و با بهرهگيري از تکنيک انگليسيها در ساخت ورزشگاه، سر و ساماني به وضعيت ظاهري فوتبالشان دادهاند.
در اين ميان فوتبال ايران در چند سال گذشته آن چنان که بايد در ساخت ورزشگاههاي مدرن و به روز خوب عمل نکرده و در اين زمينه چند قدم عقبتر از ساير کشورها هستيم. هرچند فدراسيون فوتبال براي ميزباني از جام ملتهاي آسيا در سال 2011 ايران را نامزد کرده بود اما بايد قبول کنيم که در آن زمان امکانات لازم را براي آن رقابتها نداشتيم.
با اين وجود فدراسيون يک بار ديگر براي ميزباني جام ملتها اعلام آمادگي کرده است. اين بار جام ملتهاي 2019 ميتواند فرصتي براي فوتبال ايران باشد تا بار ديگر خود را به آسيا و دنيا نشان دهد. اما AFC براي دادن ميزباني به هر کشوري شرايطي دارد. ميدانيم که تا سال 2019 زمان زيادي باقي مانده و اگر ايران نخواهد از همين 4 ورزشگاه بزرگ خود (آزادي، يادگار امام، نقش جهان، ثامن الائمه) استفاده کند، هم فرصت ساخت ورزشگاههاي جديد و مدرن را دارد اما مهمتر از وزرشگاه مدرن فراهم کردن شرايط امنيتي، ورود و خروج، سازماندهي و نظم و برنامهريزي در برگزاري جام ملتها اهميت دارد.
کنفدراسيون فوتبال آسيا در نامهاي که به فدراسيون فوتبال ايران فرستاده است، خواستار ضمانت حمايت دولت در چند بخش شده است که به تفکيک به آنها اشاره مي کنيم:
گارانتي 1: مهاجرت (IMMIGRATION)
اگر ايران به عنوان ميزان جام ملتهاي 2019 انتخاب شد، شرايطي درباره مسائل ورود و خروج و اقامت اعضا از تاريخ 1 دسامبر 2019 (11 آذر 1398) بايد بوسيله ايران تضمين شود؛ ويزاي ورود و اجازه خروج به افرادي که در ادامه ذکر ميشود بايد بدون هيچگونه قيد و شرط و محدوديتي توسط دولت ايران فراهم شود:
1- تمام نمايندگان AFC
2- تمام مقامات رسمي کشورهاي شرکت کننده شامل اعضاي تيم و کادر پزشکي
3- اعضاي کميته بازاريابي AFC
4- اصحاب رسانه و نمايندگان شرکت هاي حق پخش تلويزيوني
5- کارکنان شرکتهاي تبليغاتي و اعضاي وابسته
6- شرکت اصلي دارنده حق پخش رقابتها و تمام اعضاي مربوط
7- هواداران و خبرنگاران
گارانتي 2- اجازه کار (WORK PERMITS)
بر اساس اين بند از ايران خواسته ميشود که در صورتي که به عنوان ميزبان انتخاب شد شرايطي را فراهم کند که افراد غير ايراني شامل گروههايي که ذکر ميشود، بتوانند طبق قانون داخلي ايران مجوز کار دريافت کنند.
1- تمام نمايندگان AFC
2- تمام مقامات رسمي کشورهاي شرکت کننده شامل اعضاي تيم و کادر پزشکي
3- اعضاي کميته بازاريابي AFC
4- اصحاب رسانه و نمايندگان شرکتهاي حق پخش تلويزيوني
5- کارکنان شرکتهاي تبليغاتي و اعضاي وابسته
6- شرکت اصلي دارنده حق پخش رقابتها و تمام اعضاي مربوط
7- هواداران و خبرنگاران
گارانتي 3- امور گمرکي و ماليات (CUSTOM DUTIES AND TAXES)
ايران بايد متعهد شود که اجازه واردات و به دنبال آن صادرات هرگونه کالا در ارتباط با مسائل مربوط به جام ملتهاي آسيا از طريق موسسه، نهادها و افراد مشخص صادر شده و تمام هزينههاي مربوط به ماليات، صادرات، امور گمرکي و ... براي افرادي که در ادامه مي آيد رايگان باشد:
1- تمام نمايندگان AFC
2- تمام مقامات رسمي کشورهاي شرکت کننده شامل اعضاي تيم و کادر پزشکي
3- اعضاي کميته بازاريابي AFC
4- اصحاب رسانه و نمايندکان شرکتهاي حق پخش تلويزيوني
5- کارکنان شرکتهاي تبليغاتي و اعضاي وابسته
6- شرکت اصلي دارنده حق پخش رقابتها و تمام اعضاي مربوط
7- هواداران و خبرنگاران
ليست کالاهايي که شامل اين معافيت ماليتي ميشود به شرح زير است:
1- تجهيزات فني و وسايل مربوط به تدارکات، غذا و ...
2- تمام تجهيزات الکترونيکي مربوط به شرکتهاي دارنده حق پخش
3- تمام وسايل رايانهاي مانند دوربينها و کامپيوترهاي متعلق به نمايندگان رسانهها
4- تجهيزات و وسايل پزشکي از جمله داروها و ...
5- تجهيزات مربوط به ورزش فوتبال مانند تور، توپ و ...
6- تمام مواد خام و وسايلي که شرکتهاي تبليغاتي براي انجام کارهاي خود نياز دارند.
7- تمام مواد و وسايلي که مربوط به حقوق برگزاري رقابتها و اجراي فعاليتهاي مربوط به AFC و جام ملتها خواهد بود.
8- وسايل مربوط به اهداي جوايز مانند جام قهرماني، مدال، پاداش و ...
9- تجهيزات سخت افزاري و نرم افزاري که شرکتهاي تبليغاتي و اسپانسرهاي AFC نياز به استفاده از آن دارند.
گارانتي 4- معافيت کلي ماليات (GENERAL TAX EXEMPTION)
اگر ايران به عنوان ميزبات انتخاب شود، بايد متعهد شود که در قبال مسائل مالياتي مربوط به کالاها يا خهدمات ارائه شده به اعضاي تمام کشورهاي شرکت کننده در رقابتها، رفتاري منطبق با قوانين مورد نظر AFC انجام خواهد داد بدين صورت که بايد با تمامي افراد و گروه هايي که پيش از اين از آنها نام برده شد، بايد به عنوان معاف از ماليت رفتار شود.
گارانتي 5- ايمني و امنيت (SECURITY AND SAFETY)
اگر ايران به عنوان ميزبان انتخاب شود، تضمين ميکند که تمام ابزارها و راهکارهايش را به کار بندد تا بالاترين درجه امنيت و ايمني براي اين افراد فراهم شود.
1- تمام نمايندگان اعزامي AFC
2- تمام مقامات رسمي کشورهاي شرکت کننده شامل اعضاي تيم و کادر پزشکي
3- تمام مقامات رسمي کنفدراسيون فوتبال آسيا
گارانتي 6- حمايت و به رسميت شناختن حق تبليغات (PROTECTION AND EXPLOITATION OF COMMERCIAL RIGHTS)
ايران تضمين مي کند که معيارهاي زير در وهله نخست طراحي و سپس اجرا شود. در صورت لزوم مسائل مربوط به تصويب قوانين جديد به شکلي انجام شود که در فاصله حداقل يک سال مانده به آغاز جام ملت هاي 2019 اين شرايط وجود داشته باشد. اين مسائل مربوط به حقوق شرکتهاي تبليغاتي و اسپانسرهاي رسمي مسابقات است که ايران بايد متضمن شود با وضع قوانين و مقرراتي از رقابت ناعادلانه ساير شرکتهاي غير مرتبط با اين شرکتها جلوگيري کند. همچنين مسائل مربوط به فروش غيرقانوني يا در اختيار قرار دادن بليت به افراد خارج از روال اين شرکتها ممنوع شود.
نامهاي که AFC به فدراسيون فوتبال فرستاده شامل بخشهاي بيشتري هم هست که اشاره به همه آنها در اين گزارش امکانپذير نيست. چيزي که مسلم است نقش دولت در کمک کردن به فدراسيون براي فراهم کردن اين شرايط است. درست است که اين روزها با دوره انتقال دولت قديم و جديد مصادف شده اما ميزباني جام ملتها فرصتي نيست که به اين راحتي آن را از دست داد.
در ماههاي گذشته که فوتبال ايران نياز به همدلي و وفاق ملي داشت تا به جام جهاني صعود کند، دولتمردان توجه خود را بيشتر معطوف اين رشته پرطرفدار کردند و پس از رزرو بليت برزيل هم با پاداش قابل توجه ملي پوشان را حمايت کردند اما اين بار مساله جديتر است. همانطور که در بالا آمد، AFC براي دادن ميزباني به يک کشور فقط به وضعيت ورزشگاه ها و امکانات سخت افزاري نگاه نميکند، بلکه ساماندهي درست، مناسب و البته همه جانبه بازيها در همه زمينهها برايش مهمتر است. حال که AFC اين ضمانتهاي دولتي و معمول را از ايران خواسته بايد براي يک بار هم که شده تمامي ارکان دولت با هم بسيج شوند و شرايط قطعي و اجرايي کردن اين ضوابط را بررسي کنند تا مسئولان کنفدراسيون فوتبال آسيا در فاصله يک سال مانده تا اعلام نهايي ميزبان جام ملت هاي 2019، عزم جزم ايران و مديرانش را براي برگزاري اين تورنمنت مشاهده کند.