«ما و ژئوپلیتیک علم» با عنوان فرعی «جستاری در رتبه بندی علمی کشورها» جدیدترین کتاب حسین انتظامی از سوی انتشارات خبر امروز روانه بازار نشر شد.
این کتاب در 5 بخش «ژئوپلیتیک علم و اطلاعات، ارزیابی علم، فناوری و نوآوری، نظام رتبه بندی دانشگاهها، نقشه علمی، سواد علمی» به همراه ضمائم تدوین شده است.
نویسنده در مقدمه کتاب میگوید: «رساله حاضر، یک ارزیابی شتابزده از وضعیت تولید علم در کشورمان است...مسئولان کشور در سالهای اخیر مرتبا دم از پیشرفت خیره کننده علمی میزنند و اگر این ادعا با نگاه انتقادی بازخوانی نشود و نخبگان نیز یکسره به آن دم بدهند، ممکن است کار دست کشور بدهد. البته پیشرفت علمی کشور در سایه توجهات جمهوری اسلامی و تربیت نسلی خلاق، باانگیزه و نوجو به هیچوجه قابل انکار نیست اما بزرگنمایی این رویداد و روند ممکن است توهم زا باشد و لذا نگارنده ترجیح می دهد نقش کودکان آن داستان مشهور را بازی کند که برخلاف آدم بزرگ های عاقل و دوراندیش، عریان بودن پادشاه را فریاد برآوردهاند.»
او در توضیح چرایی انتشار این کتاب با وجود شتابزدگی به «سرعت در انتشار به امید برانگیزاندن سیاستگذاران و نخبگان» اشاره کرده و آورده است: «اگر این چراغ روشن شود و موجی خلاف آمد عادت به راه بیفتد، توسعه علمی کشور به نقاط درخشان تر و البته پایدارتری می رسد.»
در بخشی از مقاله «سواد علمی» می خوانیم:
«یکی از پایههای توسعه علمی است که از اواخر دهه 50 میلادی و در آمریکا مطرح شد، نمیشود دم از توسعه علمی زد اما مردمان عادی کمترین اطلاعاتی از پدیدههای علمی نداشته باشند، یعنی بر میگردیم به همان ترجیع بند این وجیزه: تولید علم و پیشرفت علمی، یک بسته است و چند مولفه دارد که هیچ یک به تنهایی معنا نمی یابد. و لذا ارزش ندارد و به عبارت بهتر شدنی نیست. یعنی اگر بگوییم در سطح سواد دانشگاهی خیلی عالی هستیم، اما مردمانی بی اطلاع از علم عمومی داشته باشیم یا در مدارس فقط به دنبال شناسایی و پرورش دادن چند المپیادی باشیم و به چند مولفه یا شاخص یا محوری که قبلا بر شمردیم بی توجه بمانیم، ادعای پیشرفت علمی ما گزافه است.
...سواد علمی یا فرهنگ علمی سامانه ای تلفیقی از ارزشهای اجتماعی است که هم خود علم و سواد علمی همگان را همچون دغدغه ای مهم باز می شناسد و سه ملاحظه دارد:
1. مطابق تعریف یونسکو «باسواد» در هزاره سوم کسی است که همزمان سه شرط یا سه توانایی داشته باشد: تحصیلات عالی(دانشگاهی) داشته باشد، با کامپیوتر آشنا باشد و یک زبان بین المللی را بداند. ملاحظه می فرمایید که این تعریف با تعریف قدیمی از سواد (قدرت خواندن نوشتن) تفاوتی بنیادین دارد.
2. هنگامی که سواد علمی جامعه در سطحی بالا باشد، رابطه همافزا بین علم و جامعه اتفاق می افتد. هریک به رشد و ارتقای دیگری کمک می کند.
3. وقتی اهمیت سواد علمی در فرهنگ عمومی، برجسته باشد، علم فی نفسه ارزش می یابد و محترم شمرده می شود و عالمان منزلت می یابند. در چنین جامعه ای است که سوال «علم بهتر است یا ثروت؟» اساسا موضوعیت ندارد و اگر طرح شود، ذهن نوآموز را نمی خراشد. زیرا حل این نوع معادله به سهولت امکان پذیر است.»
در پشت جلد کتاب «ما و ژئوپلیتیک علم» نیز چنین آمده است:
«رساله حاضر، یک ارزیابی شتابزده از وضعیت تولید علم در کشورمان است، و از آنجا که با نثر روزنامهنگارانه نگارش یافته، ویژگیهای مثبت و منفی این گونه ادبی را دارد. ضرباهنگ تند، قضاوتهای صریح، و به قول منتقدان، آسمان و ریسمان را بهم بافتن از آن جملهاند.»
این کتاب جمع و جور و خواندنی در 80 صفحه و با قیمت 3هزار تومان منتشر شده و از طریق شماره تماس 86781102 قابل تهیه است.