رنگ‌های مختلف شکاف‌های رم روی مادربورد چه معنایی دارند؟

می‌خواهیم بپرسیم که معنی این رنگ‌های متنوع چیست؟ آیا مهم است که رم را در کدام شکاف‌ها بگذاریم؟ در ادامه‌ی مطلب، معنی رنگ‌های مختلف را بررسی کرده و به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

این که رم در کدام شکاف قرار بگیرد موضوع مهمی است و قرار دادن اشتباه حتی ممکن است به صفحه‌ی آبی مرگ ویندوز منتهی شود. لذا هنگام ارتقای سخت‌افزار و افزایش مقدار رم سیستم باید به رنگ شکاف‌ها و صد البته تنظیمات بایاس توجه کرد.

رنگ‌های مختلف برای مشخص نمودن شکاف‌هایی استفاده می‌شوند که حالت دو کاناله را ایجاد می‌کند. در ابتدا مفهوم حالت دو کاناله را توضیح می‌دهیم.

معنی حالت Dual Channel یا دو کاناله و تفاوت آن با DDR

منظور از حالت دو کاناله یا Dual Channel این است که دو رم از یک نوع و با سرعت باس برابر به موازات هم فعالیت کنند و در نتیجه عملکرد نسبت به حالت معمولی افزایش یابد.

فعالیت به صورت موازی به این معنی است که کنترلر حافظه قادر به استفاده از 2 کانال 64 بیتی برای تبادل داده با 2 رم باشد. مفهوم دیگری که غالباً با اصطلاح دوآل چنل اشتباه گرفته می‌شود، رم‌های DDR است. DDR یا Double Date Rate به این معنی است که کنترلر حافظه در یک سیکل کلاک رم، 2 بار به آن دسترسی دارد. اما در حالت 2 کاناله، هر تعداد دسترسی که وجود داشته باشد، با پهنای باس و در نتیجه پهنای باند 2 برابر است.

یک نکته‌ی مهم در مورد ارقامی که روی بسته‌بندی و در صفحه‌ی مشخصات رم نوشته می‌شود این است که رم‌های DDR، DDR2 و DDR3 امروزی، با سرعت نوشته شده کار نمی‌کنند، مفهوم سرعت نوشته شده، تعداد دسترسی در ثانیه است. به عنوان مثال یک رم DDR3 با سرعت 1333 مگاهرتز که با عنوان DDR3-1333 شناخته می‌شود، در عمل با سرعت 666 مگاهرتز کار می‌کند ولیکن در هر سیکل کلاک همان‌طور که گفتیم، 2 بار دسترسی داشته و سرعت دسترسی که 1333مگاهرتز است، روی بسته‌بندی نوشته می‌شود.

به عنوان مثال در مورد یک رم DDR با سرعت کلاک 200 مگاهرتز، در هر ثانیه 2 برابر 400 میلیون بار دسترسی به رم‌ها اتفاق می‌افتد. هر دسترسی در حالت تک کاناله به صورت 64 بیتی و در حالت 2 کاناله به صورت 128 بیتی است. لذا در حالت دو کاناله، پهنای باند دو برابر است.

حالت 3 کاناله و 4 کاناله هم پهنای باند بالاتری را امکان‌پذیر می‌کنند. گرچه در بیشتر موارد اثر فعال کردن حالت 2 کاناله بسیار کم است و در تست‌ها به کمتر از 5 درصد محدود می‌شود ولیکن در خرید رم توصیه می‌شود که استفاده از 2 رم مشابه را برای استفاده به فعال کردن  حالت دو کاناله در نظر بگیرید.

شرایط استفاده از حالت دو کاناله و رنگ شکاف‌ها

توجه کنید که برای استفاده از حالت دو کاناله بهتر است هر دو رم کاملاً یکسان باشند ولیکن اگر سرعت و ظرفیت دو رم یکسان نباشد هم بسته به مادربورد امکان فعال کردن حالت دو کاناله وجود دارد. به عنوان مثال می‌توان دو رم DDR3 با ظرفیت‌های 2 و 4 گیگابایت و سرعت باس 1066 و 1333 مگاهرتز را به صورت دو کاناله استفاده کرد به شرطی که مادربورد یا به طور دقیق‌تر کنترلر حافظه پشتیبانی لازم را به عمل آورد. نکته‌ی دیگر این است که اگر دو رم سرعت باس یکسان نداشته باشند، در حالت دو کاناله هر دو با پایین‌ترین سرعت باس کار می‌کنند. به عبارت دیگر در مثال ذکر شده، سرعت حالت دو کاناله 1066 مگاهرتز است.

در مجموع به شدت توصیه می‌شود که رم‌ها کاملاً یکسان و از یک برند باشند تا هیچ مشکلی پیش نیاید.

به هر حال اگر رم‌های شما قابل استفاده به صورت دو کاناله باشند، برای فعال کردن این ویژگی می‌بایست آنها را در شکاف‌های هم‌رنگ مادربورد قرار دهید. وقتی یک دسته از شکاف‌های هم‌رنگ پر شد، نوبت به دسته‌ی دیگر می‌رسد.

مادربوردهای قدیمی‌تر رنگ‌بندی استانداردی برای مشخص کردن شکاف‌هایی که قادر به فعالیت به صورت دو کاناله هستند، نداشتند و لذا در نصب رم، کاربران با مشکلاتی مواجه می‌شدند. امروزه در صنعت مادربورد استفاده از رنگ‌های مختلف کاملاً متداول شده و برای استفاده از حالت دوآل چنل یا دو کاناله، تنها باید به رنگ‌بندی شکاف‌ها دقت کرد.

یک توصیه‎ی دیگر

اگر مادربورد شما هم مثل بسیاری از مادربوردهای امروزی چندین شکاف برای قرار دادن رم دارد، بهتر است رم را در محلی قرار دهید که از منابع تولید گرما یعنی CPU و کارت گرافیک دورتر باشد و همچنین گردش هوای بهتری داشته باشد. در بلند مدت هوای گرمای که فن پردازنده‎ی اصلی به رم سیستم شما منتقل می‎کند، استهلاک آن را بیشتر کرده و رم زودتر آسیب می‎بیند.

اگر گرمای پردازنده و محل قرارگیری رم به گونه‎ای است که بسیار داغ می‎شود، بهتر است برای خنک‎کاری رم از فن‎های مخصوص آن استفاده کنید.