چه زمانی تهران می لرزد؟ همه چیز درباره زلزله احتمالی تهران

سالهاست می گویند در تهران زلزله می آید و اگر زلزله بیاید در ساعتهای اول، هزاران نفر کشته می شوند. امروز هم یکی از مسئولان دانشگاه تهران گفته وقوع زلزله در تهران حتمی است. پس باید منتظر زلزله باشید. به گفته دلاوری زلزله هر 150 سال یک بار به تهران سر می زند و حالاست که باید خود را برای وقوع زلزله بزرگ در کلانشهرها آماده کنیم.

کارشناسان می گویند تهران گسلهای فراوانی دارد که بزرگترین آنها در شمال و جنوب تهران فعال است و هر آن احتمال دارد مثل انفجار یک بمب، تهران روی هوا برود. حتی مقامات دولتی هم درباره زلزله قریب الوقوع در تهران اظهار نظر کرده اند. روحانیون هم از تاثیر گناهان مردم بر جلوه های غضب خدا سخن گفته اند و به مردم هشدارهایی داده اند. در جدول زیر، اظهارات افراد مختلف را درباره زلزله تهران می خوانید:

محمود احمدی نژاد

رئیس جمهور ایران

گرچه زمان وقوع زلزله مشخص نیست اما تهران در معرض زلزله قرار دارد و شرایط طبیعی نشان می‌دهد که بروز زلزله در تهران قطعی است یکی از علمای بزرگ تهران به من پیغام داد که از مردم بخواهم مراقب باشند و ضمن پرهیز از گناه، برای دوری از بلایا دعا کنند.

دکتر محمودرضا دلاوری

مدیر کارگروه سیستم‌های اطلاعات مکانی پردیس فنی دانشگاه تهران

وقوع زلزله در تهران حتمی است و طبق تحقیقات زلزله دارای یک دوره بازگشت است که طبق برآوردها هر 150 سال یک بار یک زلزله بزرگ رخ می دهد و با توجه به اینکه بزرگترین زلزله در تهران در 170 سال گذشته رخ داده است باید خود را برای وقوع زلزله بزرگ در کلانشهرها آماده کنیم. طبق برآوردهایی که بر روی گسل‌های تهران از جمله گسل ری و شمال تهران صورت گرفت، برآورد شده است که در مناطق مرکزی و جنوبی تهران بیشترین تلفات رخ خواهد داد.در صورت وقوع زلزله مناطق مرکزی و جنوبی تهران بیشترین تلفات انسانی و سازه‌ای را خواهد داشت.‌ تهران یکی از شهرهای لرزه خیز است که دارای گسلهای وسیع است. در حال حاضر تعداد زیادی گسل‌های شناخته شده در تهران داریم مانند گسل ری و عباس‌آباد و همچنین تعداد زیادی گسل‌های ناشناخته داریم و طبق تحقیقاتی که انجام شد هیچ نقطه‌ای از شهر تهران منطقه ایمن نخواهدبود.

حسین باقری

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور

وقوع زلزله در تهران حتمی است و رئیس جمهوری نیز در سخنان خود این موضوع را تایید کرده است. گسل‌های شمالی در حال تغییر هستند و این موضوع مختص به زمان حاضر نیست و امری طبیعی به شمار می‌رود در طی چند ماه گذشته نیز 100 زلزله در اطراف تهران به وقوع پیوسته است. وقوع زلزله در تهران امری قطعی است زیرا سه گسل در اطراف تهران وجود دارد اما اینکه زلزله کی می‌آید؟ چگونه می‌آید و با چه قدرتی، هیچ‌کس نمی‌داند

دکتر نوربخش غلامی

استاد دانشگاه تهران و زمین‌شناس

زلزله‌ای با مقیاس 7 ریشتر که با دقت 2 تا 3 سال دیگر تخمین زده می‌شود. اما همه اینها تخمین و محاسبات ریاضی است نه پیشگویی که بتوان آن را نقض کرد و کلیت آن را نادیده انگاشت. می‌توان بیش از 50 عامل برای پیش‌بینی و محاسبه یک فاجعه را بر شمرد که در تهران وجود دارد و قطعاً اگر زلزله‌ای در تهران رخ دهد فاجعه‌ای مخرب‌تر از بم خواهیم داشت. تهران از منظر اجتماعی، زمین‌شناسی و عمران در زلزله دچار بحرانی می‌شود که شاید در هیچ کجای دنیا مثالی از آن وجود نداشته باشد.

محمد غرضی

رییس سازمان نظام مهندسی ایران

ساختمانهای تهران با توجه به این شرایط با زلزله حتی 4 ریشتری هم تخریب می شوند. متاسفانه در تهران ساختمانها براساس مقررات ملی ساخته نمی شوند و چون این اتفاق در تهران نمی افتد بنابراین هیچ یک از بناهایی را که می شناسید از استحکام لازم بر خوردار نیستند . در گذشته نیز این قانون در ساخت ساختمانها اجرایی نشد و هم اکنون نیز بسیاری از برج ها و ساختمانهای جدید الاحداث با فقدان این قانون بنا شده اند . در وضعیت بسیار نامناسبی قرار داریم و مسئولان باید در این راستا فکری اساسی کنند حداقل آنکه ساختمانهای جدید را در وضعیت مناسبی بسازند . شهروندان در هر شرایطی که باشند چه در منزل و چه در محل کار در امان نخواهند بود .

بهرام عکاشه

استاد بازنشسته زلزله شناسی دانشگاه تهران

از روی رکورد این دستگاه ها متوجه شدیم که تهران فوق العاده زلزله خیز است و از سال ۱۹۷۴ به مقام ها هشدار می دادیم که همه گسل های تهران فعال است. مشخصه زلزله ها در تهران این است که دوره بازگشت و وقوع آن طولانی است. دستگاه های آمریکایی زلزله یک ریشتری را هم ثبت می کردند و این موضوع را متوجه خطر در تهران کرد.

دکتر مهدی زارع

معاون پژوهشگاه زلزله

هنوز دانش زلزله‌شانسی به جایی نرسیده است که کسی بتواند پیش‌بینی کند در جایی زلزله رخ می‌دهد یا نه. هرچند احتمال وقوع زلزله در مناطق جنوب و جنوب تهران را می‌دادیم. در این منطقه گسل‌های فعال متعددی وجود دارد که در محدوده آنها چندین زلزله تاریخی رخ داده است. دلیل خطر بالای وقوع زلزله‌های مخرب، نشانه‌های فعل بودن گسل‌ها در آن منطقه است. مشاهدات زمین‌شناسی و زمین‌ساختی و همچنین شواهد لرزه‌خیزی تاریخی، این منطقه را به منطقه‌ای خطرناک از نظر زلزله‌خیزی تبدیل می‌کند. حتی اگر سال‌ها و حتی قرنه‌های متمادی در آن منطقه زلزله رخ نمی‌داد. نمی‌توان آن منطقه را آرام به شمار آورد.در بررسی دوره بازگشت زلزله در یک منطقه، نمی‌توان با اطلاعات ناقص به نتیجه‌گیری‌های دقیق رسید. عمده اطلاعات موجود زلزله‌های قبلی، مربوط به منطقه وقوع آن است نه گسل‌ خاص. بیشترین مطالعاتی که تاکنون در گستره تهران انجام شده است، از همین نوع بررسی‌های ناحیه‌ای بوده‌اند که البته به دلیل عدم دسترسی به اطلاعاتی دقیق و پژوهش‌هایی مفصل‌تر، نتیجه‌گیری‌های آنها تقریبی است. زلزله اخیر را نمی‌توان چندان جدی گرفت چون زمین‌لرزه‌هایی با بزرگای 4 ریشتر، در عمل از محدوده مطالعات پیش‌بینی زلزله بیرون هستند. چنین زلزله‌هایی به تعداد زیادی رخ می‌دهند و به بیرون‌زدگی گسل نمی‌انجامند. به سختی می‌توان چنین زلزله‌هایی را به گسل خاصی مربوط کرد. هرچند نزدیکی این زمین‌لرزه به جنوب تهران، می‌تواند یک هشدار خوب و یادآور لرزه‌خیزی بزرگ در تهران و حومه آن باشد.

دکتر محمدرضا قیطان‌چی

استاد و رئیس بخش زلزله‌شناسی مؤسسه ژئو‌فیزیک دانشگاه تهران

زلزله را حتی با امکانات واطلاعات علمی روز هم نمی‌توان به درستی تخمین زد وانتظار آن را کشید. انتظار برای زلزله تهران نمونه‌ای از همین انتظار است که بر پایه علم و معادلات ریاضی بنا شده است اما تا به حال اتفاق نیفتاده است. مناطق شرق و جنوب تهران و حوالی پاکدشت دارای گسل‌های فراوان است و زلزله‌های کوچک در این مناطق دور از ذهن نیست. تهران شهر زلزله خیزی است و دارای گسل‌های بسیار. اما باید در نظر داشت که این لرزه‌ها خطرناک نیستند بنابراین برای ثبت این زلزله نباید توقع این را داشت که در مرکز زلزله‌شناسی جهان ثبت شود. مطمئناً این امواج آرام و کند به ایستگاه‌های شبکه جهانی نخواهد رسید. از زمین لرزه‌ها زلزله اصلی بدون هیچ لرزه قبلی و یکباره اتفاق می‌افتند، زلزله‌هایی هم در اثر عوامل دیگر مثل ریزش‌ها (مثلاً ریزش سقف بخارهای آهکی و زمین لغزش‌ها) یا در بعضی موارد فعالیت‌های آتشفشانی نیز به وجود می‌آید که مقدار و شدت آنها کمتر است

محمدرضا قاسمی

معاون سازمان زمین شناسی و اکتشاف معدنی

محققان کشور موفق به ساخت دستگاه ثبت پیش‌نشانگرهای الکترومغناطیسی زلزله شده‌اند که این دستگاه به صورت آزمایشی راه‌اندازی شده است. با راه‌اندازی آزمایشی این دستگاه و ثبت پیش‌نشانگرها و ناهنجاری‌های زمین، توانستیم زلزله‌های کوچک و متوسط را 2 تا 3 روز قبل از وقوع پیش‌بینی کنیم.

کارشناسان شرکت «جایکا»

این شرکت مشاور ژاپنی وابسته به وزارت امور خارجه ژاپن که امسال تحقیقاتش درباره زلزله تهران منتشر شد

پیش‌بینی دقیق زمان وقوع زلزله تهران کار دشواری است، هر چند به دلیل وجود 6 گسل مهم در پایتخت، یک روز چنین حادثه‌ای رخ خواهد داد. مناطق 10، 15 و 17 شهرداری تهران به دلیل تراکم جمعیتی بالا، پرخطرترین قسمت شهر در مقابل خطر زلزله هستند. در رتبه بعدی مناطق 18 و 19 شهری جای می‌گیرند.در صورت وقوع زلزله سنگین، تعداد زیادی از آنها یا جان خود را از دست خواهند داد یا آن که گرفتار فعالیت انفرادی امداد به خانواده و همسایگان می‌شوند.

در صورت وقوع زلزله در تهران، با امکانات موجود برای رسیدن به شرایط پایدار مانند ارائه غذای گرم و شروع بازسازی بیش از 4 ماه لازم است در حالی که این زمان، باید به کمتر از 48ساعت کاهش یابد.وقوع زلزله در تهران با مشکلات ثانویه‌ای همچون آتش‌سوزی‌های گسترده، توقف آب‌های سطحی، انباشت اجساد و تردد گسترده مواجه می‌شویم.

آبرالیان

زمین شناس برجسته ایران در سال 1330

احتمال قریب به یقین می‌رود که روزی زلزله شدیدی در تهران رخ دهد و این شهر زیبا و ساختمانهای باشکوه و عظیم به قبرستان و خرابه‌ای مبدل شود. 99% این بناها روی اهالی می‌ریزد و تلفات بیشماری وارد خواهدشد. البته ممکن است این حادثه پس از چند سال ، بلکه پس از قرنی اتفاق نیفتد و خود ما ناظر این آوارگی و خرابی نباشیم و ممکن است در آتیه‌ای نزدیک و شاید هنگام قرائت این سطور اتفاق افتد.

جان ویدال

رئیس شبکه لرزه ای شمالغرب پاسیفیک (PNSN) و استاد لرزه شناسی دانشگاه واشنگتن

هیچ راه شناخته شده و تایید شده ای وجود ندارد که توانایی پیش بینی زلزله را داشته باشد. تعداد اندکی از افراد وجود دارند که در این باره نظریه هایی ارائه کرده اند اما این نظریه ها ارزش علمی ندارند. بنابراین معتقدم در حال حاضر هیچ شیوه ای برای پیش بینی زلزله وجود ندارد. به بیانی دیگر هر نوع هشداری در مورد بروز زلزله ای قوی و قریب الوقوع طی کمتر از چند دهه آینده اساس علمی ندارد

خطر بزرگی که پس از یک زلزله بزرگ منطقه ای را تهدید می کند پس لرزه های آن زلزله هستند. پس لرزه ها پدیده های اجتناب ناپذیرند و کم پیش می آید شدت آنها از زمین لرزه اصلی بیشتر باشد. با این همه پیش بینی خسارت چنین زلزله ای در تهران به دلیل اینکه به تازگی هیچ زمین لرزه بزرگی تهران را تحت تاثیر خود قرار نداده است قابل بیان نیست.

دکتر محمدرضا عباسی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه زلزله

با بررسی‌هایی که در تهران انجام شد طول گسل نیاوران تا 13 کیلومتر شناسایی شده بود که در سالهای اخیر با بررسی‌هایی که صورت گرفت طول این گسل 43 کیلومتر گزارش شده است. تحقیقات در شرق تهران و منطقه لواسان نشان می دهد لرزه‌خیزی‌هایی ثبت شده است و علاوه بر آن دو رویداد لرزه خیزی در گسل طرشت و یک زمین لرزه نیز بر روی گسل لویزان ثبت شده ولی طبق این بررسی‌ها نشان داد که بیشترین رویداد لرزه خیزی بر روی گسل نیاوران اتفاق افتاده است.

دکتر عباسعلی تسنیمی

رئیس پژوهشگاه زلزله

به لحاظ علمی هرگز نمی توان وقوع و یا عدم وقوع زلزله را پیش بینی کرد.از آنجایی که پیش بینی زلزله ممکن نیست از این رو باید احتیاط های لازم را در این زمینه انجام داد. البته این احتیاط امری عقلی است.

دکتر محمدرضا حاتمی

عضو پژوهشگاه زلزله مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران

شاید دولتی بخواهد جمعیت را در سطح کشور پراکنده کند، این موضوع در حوزه زلزله شناسی و تخصص من نیست. ولی اینکه تهران زلزله خیز است، در آن شکل وجود ندارد. امکان وقوع زمین زلزله در تهران را هیچ کس نمی تواند پیش بینی کند، کما اینکه کسی نمی تواند بگوید زلزله نخواهد آمد! ژاپنیها هم نتوانسته اند هیچ زلزله ای را به حتم و یقین پیش بینی کنند. زلزله تاکنون به خاطر اینکه مناطق مختلف، دارای بافتها و شکلها و دلایل متفاوتی برای زلزله خیز بودن دارند، قابل پیش بینی نیست. ولی این دلیل نمی شود که ما دست روی دست بگذاریم. ما اندازه گیریهای زیادی را از نقاط مختلف داریم. تاکنون، چیزی که بشر درباره زلزله به آن رسیده این است که زلزله قابل پیش بینی در کوتاه مدت نیست. حال این موضوع چه در تهران باشد و یا در مناطق دیگر.