«شایعه عجیبی دست به دست میشود مبنی بر اینکه تلگرام میخواهد سرورهایش را به داخل ایران منتقل کند. ایده ای که برای اپلیکیشنی با محوریت حریم خصوصی، نامعقول است.»
این جملهی آغازین یادداشتی است که «پاول دورف»، مدیرعامل تلگرام ساعتی پیش در کانال شخصیاش منتشر کرده است. همانطور که احتمالاً در جریان قرار گرفته اید، روز گذشته بحث انتقال سرورهای تلگرام به ایران دوباره داغ شد. معاون وزیر ارتباطات ابتدا این موضوع را مطرح، و سپس نه تایید و نه تکذیب کرد. پس از رسانه ای شدن، مدیرعامل تلگرام به کاربران پاسخ داد و بحث انتقال سرورها به داخل ایران را تا حدی تکذیب کرد. می گویم تا حدی، چرا که او صرفاً در رابطه با سرورهای مجهز به دادههای خصوصی کاربران گفت.
حالا دورف در کانال تلگرام خود مینویسد:
«مشخص است که تلگرام نمیتواند به توجه به سیاست های خود در رابطه با حریم خصوصی کاربران، به چنین تقاضاهایی پاسخ مثبت دهد. ما حریم خصوصی کاربران خودمان را تحت هیچ خطری قرار نمیدهیم، حتی اگر این تصمیم باعث مسدود شدن ما در برخی از کشورها شود. ترجیح میدهیم بازاری بزرگ را از دست بدهیم (همانطور که در چین از دست دادیم) تا اینکه یک بایت از داده های خصوصی کاربرانمان را قربانی کنیم.»
اما بحث دیگر دورف، مربوط به آنچیزی میشود که «سرورها» نامیده میشود. دورف توضیح میدهد که بیشتر سیاستمداران و رسانهها، تعریف سرور را اشتباه منتقل میکنند: «جدا از سرورهای کمپانی که در محل امن قرار دارند و اطلاعات خصوصی کاربران در آن است، ارائه دهندگان اینترنتی وجود دارند که این دادههای رمزگذاری شده را به دست کاربران میرسانند. در این میان CDN (شبکه تحویل محتوا) هایی هم وجود دارد که کار جا به جایی داده های پابلیک و عمومی را ساده تر می کند. سرورهای تلگرام دادههای خصوصی را ذخیره کردهاند و و این شبکههای شخص ثالث صرفاً اتصال میان سرورهای تلگرام با کاربران را بر عهده دارند.»
دورف در ادامه مینویسد:
«سرورهای تلگرام دادههای خصوصی کاربران را ذخیره کردهاند و هیچوقت به برخی کشورها سفر نخواهند کرد. در حالی که ارائه دهندگان اینترنت و CDNها در همه جای جهان وجود دارند و هیچ دسترسی هم به دادههای خصوصی موجود در تلگرام و سایر اپلیکیشن های امن ندارند.
همه اپلیکیشن های محبوب و پرطرفدار مجبورند با ISPها و CDNهای کار کنند تا اطمینان حاصل نمایند که کاربران می توانند به شکلی سریع و قابل اطمینان از سرویس هایشان استفاده کنند. تفاوت ما با سایرین این است که در مورد چگونگی رمزگذاری و ذخیره داده ها ۱۰۰ درصد شفاف هستیم. به همین دلیل است که در آینده نزدیک دقیقاً توضیح خواهم داد که تلگرام چگونه می خواهد با ارائه دهندههای اینترنت و شبکه های تحویل محتوای شخص ثالث همکاری کند تا سرعت و امنیت خود را برای کاربرانش در همه نقاط جهان گارانتی کند.»
با این حساب و با توجه به صحبت خود دورف، به نظر می رسد که تلگرام مشکلی با CDNهای ایرانی برای ارائه محتوای پابلیک و رمزگذاری نشده در ایران ندارد و تنها نگرانیاش، مربوط به دادههای خصوصی کاربران است. از سوی دیگر و با توجه به همین متن، واضح است که مدیرعامل تلگرام میخواهد تمام کاربران تلگرام با سرعتی بالا به محتوای این شبکه اجتماعی دسترسی پیدا کنند و میگوید که در آینده میخواهد توضیحات بیشتری را ارائه دهد.
هنوز هیچ چیز قطعی بیان نشده و مشخص نیست که این اتفاق هم رخ دهد، ولی باید دید که اگر تلگرام بخواهد با CDNهای ایرانی کار کند، آیا مشکلهای قانونی برای ادامه کارش در ایران از سر راه برداشته خواهند شد؟ جهانگرد، معاون وزیر ارتباطات روز گذشته و در حاشیه نمایشگاه تلکامپ خبر داده بود که «طبق مصوبه شورای عالی فضای مجازی، شرکت های بین المللی که می خواهند در ایران کار کنند، باید سرورشان به داخل ایران بیاید».
دورف در انتهای یادداشت خود در کانالش، مینویسد: «اگرچه، درحالی که مشغول تحقیق برای یافتن راههایی جهت ارتقاء سرعت و دسترسی کاربران خود به شکل جهانی هستیم، یک مورد وجود دارد که هیچ وقت انجامش نمیدهیم: ما هیچ وقت تصمیم نداریم مکان سرورهای خود را تغییر دهیم و هیچ وقت سیاست های مرتبط با حریم خصوصی کاربران خودمان را بنا بر فشارهای مقامات محلی تغییر نمی دهیم. تلگرام تنها به کاربرانش پاسخگوست و تنها آنها هستند که میتوانند علایق و تقاضاهایشان را به ما دیکته کنند.»