آیا تحریم آنطور که جهرمی می‌گوید فرصت طلایی برای استارتاپ‌هاست؟

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسه ای که سرمایه گذاران جسور داشت، تحریم ها را فرصت طلایی برای توسعه کسب و کارهای نوپا عنوان کرد. او همچنین اشاره کرد که راه نجات اقتصاد کشور توجه به تحول دیجیتال است و تاکید داشت که بزرگترین امید ها در استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا مبتنی بر خلاقیت وجود دارد که نظام آنها بر ارتقای بهره وری استوار است.

جهرمی باور دارد که تحول دیجیتال به ارتقای بهره‌وری در حوزه‌های مختلفی همچون کشاورزی، سلامت، انرژی، آب و برق کمک خواهد کرد و به لزوم حمایت از استارتاپ ها توسط دولت و حاکمیت تاکید کرد:

    « در این حوزه موانع گذشته پیش روی استارتاپ برداشته شده است و گامی به جلو رفته ایم و مقاومت هایی که در گذشته وجود داشت تا حد بسیاری از بین رفته و فرهنگ پذیرش استارتاپ ها ایجاد شده است. بهره وری در برنامه ششم توسعه، سند اقتصاد مقاومتی و نظام بودجه ریزی سالانه مورد تاکید است و بخش عمده‌ای از این ارتقای بهره وری با فعالیت کسب و کارهای نوپا به دست می آید.»


او اعتقاد دارد که دولت و وزارت ارتباطات درباره رفع موانع کسب‌وکارهای نوپا تاکنون اقداماتی را انجام داده‌اند و برخی از این اقدامات را چنین برشمرد:

« برای رفع موانع مالیاتی، بیمه و زیر ساخت های حقوقی استارتاپ ها، در قالب طرح نوآفرین در یک دوره ۳ تا ۵ ساله اقداماتی انجام خواهد شد و این طرح پس از رفع اشکالات آن در مسیر تصویب در دولت قرار دارد.»

جهرمی به لزوم حضور سرمایه‌گذاران جسور در تمامی نقاط کشور اشاره کرد و گفت که در بسیاری از شهرستان‌ها جوانان خلاقی هستند که نیاز به منابع مالی اندکی دارند و این سرمایه‌گذاران می‌توانند تامین مالی آنها را بر عده بگیرند.
با اینکه وزیر جوان تحریم‌ها را فرصت مناسبی برای کسب‌وکارهای نوپا و رشد آنها خوانده ولی «علی رادمهر» جوان و فعال استارتاپی است که به گفته خودش این حرف نسنجیده زده شده و می‌گوید که وزیر ارتباطات نتوانسته مشکلات معیشتی و اقتصادی افراد استارتاپی لمس کند:

    «دو ماه پیش من و یکی از دوستانم مشغول جمع کردن یک تیم شدیم تا بتوانیم کسب‌وکاری را راه بیندازیم و از شکست قبلی‌مان هم درس‌هایی گرفته بودیم و این بار سنجیده‌تر جلو رفتیم. بعد از دوماه که توانستیم استارت اولیه را بزنیم، تمام بیزینس پلن‌مان نقش بر آب شده بود و باید از اول همه چیز را می‌چیدیم.»

رادمهر همچنین می‌گوید که برای خرید قطعات مختلف و مورد نیاز تیم‌شان با مشکلات مالی شدیدی روبرو شده‌اند و هرچیزی که با وجود احتمالات نوسانات ارز را لیست بندی کرده بودند عملا منتفی شده است:

    «شروع یک استارتاپ در این دوران تحریم‌ها که کاری بس سخت و طاقت فرساست مگر با سرمایه‌گذاری‌های بسیار بالا و نه آنطور که جهرمی از آنها به عنوان منابع مالی اندک نام برد. استارتاپ‌های پیشینی هم که هم‌اکنون به یک رشد و توسعه رسیده‌اند هم با مشکلاتی روبرو هستند که اگر پای صحبت‌هایشان بنشینید، بسیاری از این مشکلات ریشه در تحریم‌ها دارد. نوسانات ارزی و بسیاری از اتفاقات دیگر حال حاضر همگی ناشی از تحریم‌ها هستند و نمی‌توان ترکش‌های آن را کتمان کرد.»

رادمهر باور دارد که تبدیل کردن تحریم‌ها به فرصت در شرایطی خاص قابل اجراست و این شرایط در برخی تولیدات فیزیکی محصول در کشور می‌تواند جوابگو باشد ولی در ارائه سرویس‌های بین‌المللی که کارکردشان به نوعی با تراکنش‌های مالی یا دریافت سرویس از پلتفرم‌های خارجی است، فرصت آنچنانی وجود ندارد. او با اشاره به موضوع پوکه بدنه کارت ملی مثال خودش را تشریح می‌کند:

    «گفته می‌شود که واردات جنس بدنه کارت ملی هوشمند به تحریم‌ها برخورد کرده و از همین رو ارائه آنها به تعویق افتاده است و همچنین گفته می‌شود که تولید محصول مشابه از آبان امسال در داخل خود کشور برقرار خواهد شد. سوال اصلی اینجاست که اگر این تکنولوژی از اول در دستمان بوده چرا از همان ابتدای امر به تولید ملی اکتفا نکردیم و آن را وارد می‌کردیم؟ آیا در آبان ماه امسال واقعا شاهد ساخته شدن این محصول در داخل خود کشور خواهیم بود یا از کشوری همسایه و با دور زدن تحریم‌ها، واردات را از سر می‌گیریم؟ اگر تحریم‌ها باعث شود که تازه یادمان بیفتد خودمان دست به کار شویم و محصولی را تولید کنیم، خوب است ولی مشکل اینجاست که تولیدکنندگان هم گاهی وارد کردن را به صرفه‌تر از تولید آن محصول می‌دانند و یا دست‌های پنهان در بخش‌های حاکمیتی از پتانسیل موجود در کشور استفاده نمی‌کند.

    مساله فوق در مبحث استارتاپ‌ها هم جور دیگری مطرح می‌شود. محصول بسیاری از استارتاپ‌ها یک کالای فیزیکی تولید نیست و خدماتی که آنها ارائه می‌کنند در حقیقت همان محصولشان است. این خدمات هم خواه ناخواه با سرویس‌های بین‌المللی در ارتباط هستند چرا که اینترنت و اجزای آن مال یک مکان و زمان نیست و حالا تحریم‌ها مانع برقراری این روابط یا ایجاد شرایط سخت در آنها شده است.»

سرمایه‌گذاران جسور در جلسه خود با جهرمی به فراریسک بودن سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی اشاره کرده‌اند و مشکلات دیگری را نیز در این زمینه مطرح کرده‌اند که اکثرا با جمله وزیر همخوانی ندارد. نظر شما چیست؟ به نظر شما تحریم ها چه نوع فرصتی برای کسب‌وکارهای نوپاست، فرصتی طلایی یا خاکستری یا حتی شاید هم سیاه؟