بازار سیاه ChatGPT در چین رونق چشمگیری دارد

یوکسین گوئو، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پکن، چندین ماه بحث‌های آنلاین مرتبط با ChatGPT را دنبال کرده است؛ ابزار هوش مصنوعی مولدی که با زبانی تقریباً مشابه انسان‌ها به درخواست‌های مختلف پاسخ‌های متنی ارائه می‌دهد. یکی از ویدئوهایی که او در پلتفرم ویبو پیدا کرد، نشان می‌دهد دانشجویان در ایالات‌ متحده چگونه از این فناوری برای نوشتن مقالات تحقیقاتی استفاده می‌کنند. گوئو سرانجام در ماه فوریه تصمیم گرفت از هوش مصنوعی برای انجام برخی کارهای دانشجویی بهره ببرد.

گوئو می‌گوید: «کنجکاو شدم؛ زیرا افراد زیادی درباره‌ی هوش مصنوعی صحبت می‌کنند؛ اگرچه به‌وضوح به‌نظر می‌رسد تعداد زیادی از مردم نمی‌دانند چطور به ChatGPT دسترسی داشته باشند.»

ChatGPT در چین دردسترس یا مسدود نیست؛ اما OpenAI، سازنده‌ی این چت‌بات، پروژه‌ی هوش مصنوعی خود را در کشور مذکور ارائه نداده است. بدین‌ترتیب، گوئو به وب‌سایت TaoBao، یکی از بزرگ‌ترین مراکز آنلاین تجارت الکترونیک چین، مراجعه کرد؛ جایی‌که صدهاهزار تاجر هر محصولی از قاب آیفون گرفته تا گواهینامه‌های رانندگی خارجی را می‌فروشند.

روش‌های دسترسی به ChatGPT و شماره‌تلفن‌های خارجی به یکی از کالاهای محبوب TaoBao تبدیل شده است. جست‌وجویی ساده در این پلتفرم نشان می‌دهد بیش‌ از ۶۰۰ فروشگاه برای عرضه‌ی اطلاعات ورود به ChatGPT با قیمت ۰٫۱۷ تا ۴٫۲۸ دلار وجود دارند. برخی از این فروشگاه‌ها هزاران فروش را ثبت کرده‌اند.

در پلتفرم پیام‌رسان WeChat شرکت Tencent نیز بازار پررونقی برای ChatGPT به‌وجود آمده است که برنامه‌های کوچک فرعی مثل ChatGPT Online را دردسترس مشتریان خود قرار می‌دهند. این ابزارها امکان مطرح‌کردن تعداد انگشت‌شماری سؤال رایگان را به کاربران ارائه می‌دهند و بیشتر به‌عنوان ابزار واسطه عمل می‌کنند.

آن‌ها سؤالات و درخواست‌های کاربران را از ChatGPT می‌پرسند و پاسخ هوش مصنوعی را برای کاربران نمایش می‌دهند. جمله‌ی «روش استفاده از ChatGPT در چین» در بزرگ‌ترین موتور جست‌وجوی چینی، یعنی Baidu، به یکی از عبارت‌های پر‌جست‌وجو تبدیل شده است.

مقیاس بازار سیاه چین برای دسترسی به ChatGPT و تکثیر کپی‌ها نشان می‌دهد تقاضا برای محصولات مولد هوش مصنوعی در این کشور چقدر زیاد است؛ اما این امر مشکلات پیش روی شرکت‌هایی که قصد دارند چنین ابزارهایی را توسعه دهند، افزایش خواهد داد؛ زیرا ماهیت جعبه‌سیاه هوش مصنوعی مولد می‌تواند در اینترنت به‌شدت کنترل‌شده‌ی چینی خطرناک باشد.

مت شیهان، یکی از همکاران بنیاد صلح بین‌المللی کارنگی، اکوسیستم هوش مصنوعی چین را مطالعه می‌کند. او در بیانیه‌ای گفت: «شرکت‌های بزرگ چینی که محصولی شبیه ChatGPT را توسعه می‌دهند، دو مورد از بزرگ‌ترین اولویت‌های دولت چین را در تنش قرار داده‌اند: پیشرو‌بودن در هوش مصنوعی و کنترل اطلاعات.»

غول‌های فناوری چین تلاش‌های زیادی برای رسیدن به OpenAI و عرضه‌ی محصولات خود به بازار کرده‌اند و البته برخی از آن‌ها از سال‌ها قبل مشغول توسعه‌ی مدل‌های زبانی بزرگ هستند.

بایدو ۷ فوریه اعلام کرد مراحل آزمایشی داخلی چت‌بات Ernie که در چین با عنوان Wen Xin Yi Yan شناخته می‌شود، در ماه مارس آغاز خواهد شد. این هوش مصنوعی برپایه‌ی مدل زبانی بزرگ Ernie 3.0-Titan ساخته شده است؛ مدلی که بایدو از سال ۲۰۱۹ مشغول توسعه‌ی آن است.
بایدو می‌گوید چت‌بات هوش مصنوعی این شرکت می‌تواند با زبان انگلیسی به درخواست‌های کاربران دهد و در درجه‌ی اول سعی می‌کند تفاوت‌های ظریف میان زبان چینی با انگلیسی را درک کند. رابین لی، مدیرعامل بایدو، در جریان ارائه‌ی گزارش درآمد سه‌ماهه‌ی پایانی ۲۰۲۲ اعلام کرد هوش مصنوعی شرکت متبوعش در موتور جست‌وجوی آن و دستیار صوتی Xiaodu ادغام خواهد شد.

غول فناوری چینی از فناوری مذکور در کسب‌وکارهای بزرگ دیگری مثل سیستم رانندگی خودکار AI Cloud و Apollo نیز استفاده خواهد کرد. روزی که بایدو جزئیات مربوط به برنامه‌های خود در حوزه‌ی هوش مصنوعی را اعلام کرد، ارزش سهامش در بورس هنگ‌کنگ ۱۵ درصد افزایش یافت.

یک هفته پس‌ از انتشار خبرهای هوش مصنوعی بایدو، شرکت چینی دیگری به‌ نام iFlyTech که به‌دلیل ساخت سیستم‌های تشخیص صوت معروف است، چت‌بات هوش مصنوعی جدیدی معرفی کرد. این شرکت ابزار هوش مصنوعی خود را در ماه می دردسترس عموم قرار خواهد داد و اطمینان زیادی دارد که به جهش تکنولوژیکی مشابه ChatGPT دست یابد.

Tencent نیز در ۲۷ فوریه اعلام کرد تیم جدیدی در این شرکت مشغول ساخت جایگزینی برای ChatGPT هستند. در همین حال، شرکت‌های تجارت الکترونیک علی‌ بابا و JD.com و غول بازی‌سازی NetEase همگی اعلام کرده‌اند مشغول ساخت چت‌بات‌های هوش مصنوعی هستند.

وانگ هویون، یکی از بنیان‌گذاران غول تحویل مواد غذایی چین، Meituan، ماه فوریه در پلتفرم رسانه‌ی اجتماعی Jike گفت در حال استخدام کارمندان جدیدی برای ایجاد رقیب هوش مصنوعی OpenAI است و برای تأمین مالی پروژه، ۲۳۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خطرپذیر را به‌همراه ۵۰ میلیون‌ دلار از سرمایه‌های خود تضمین کرده است.

دولت چین به اهمیت توسعه‌ی هوش مصنوعی مولد پی برده است. در سندی که اداره‌ی اقتصاد و اطلاعات شهرداری پکن در ۱۳ فوریه منتشر کرد، وعده داده شده است که شرکت‌های برتر داخلی چین برای ساخت رقیب ChatGPT به یکدیگر کمک خواهند کرد.

جفری دینگ، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه جورج واشنگتن، با اشاره به GPT می‌گوید: «چین در ساخت رقیب ChatGPT پیش‌گام خواهد بود و شرکت‌های مختلف پایه‌های موردنیاز برای توسعه‌ی مدل‌های بزرگ شبیه GPT-3 را ایجاد کرده‌اند.» همچنین، دینگ اعلام کرده است بایدو، هواوی، اینسپور و تنسنت همگی این مدل‌ها را ساخته‌اند و شاید نتیجه‌ی کار آن‌ها فاصله‌ی زیادی با شرکت‌های آمریکایی نداشته باشد.
لیو جون، معاون ارشد Inspur Information و مدیرکل هوش مصنوعی این شرکت، به Wired گفت مدل Yuan 1.0 Inspur از ۲۴۵٫۷ میلیارد پارامتر و ۵ ترابایت داده بهره می‌برد و اکنون جامعه‌ی توسعه‌دهندگان منبع‌باز آن بیش‌ از سه‌هزار عضو دارد. براساس مقاله‌ای که بایدو در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد، Ernie 3.0 Titan از ۲۶۰ میلیارد پارامتر و مجموعه داده‌ی ۴ ترابایتی استفاده می‌کند. در مقام مقایسه، مدل GPT-3 شرکت OpenAI از حدود ۱۷۵ میلیارد پارامتر استفاده می‌کند.

با اینکه ChatGPT تقریباً به‌طور‌کامل براساس زبان انگلیسی آموزش دیده است، متن روان و معقول به زبان چینی را نیز می‌تواند تولید کند؛ اما طبق آزمایش‌های انجام‌شده روی نسخه‌ی رایگان آن، سرعت تولید متن به زبان چینی بسیار کُند است و درمقایسه‌با زبان انگلیسی حدود ۵ ثانیه تأخیر دارد.

کاربران در رسانه‌های اجتماعی اشاره می‌کنند که متن دریافتی شبیه ترجمه‌ به‌نظر می‌رسد. ظاهراً با وجود منابع عظیم محتوا در اینترنت چینی، هنوز داده‌های اولیه‌ی بسیار کمی با این زبان برای تغذیه‌ی مدل‌های بزرگ دردسترس است. دینگ می‌گوید: «نبود متن چینی با‌کیفیت می‌تواند در روند توسعه‌ی هوش مصنوعی رقیب ChatGPT مشکل ایجاد کند.»

ویژگی‌های زبانی مدل‌های هوش مصنوعی در طول تاریخ همواره مشکلاتی را در برنامه‌نویسی‌های مرتبط با پردازش زبان طبیعی ایجاد کرده است. زبان چینی درمقایسه‌با انگلیسی اصلاحات و استعاره‌های پیچیده‌تری دارد؛ اما از سال ۲۰۱۷ و با توسعه‌ی شبکه‌های عصبی ترانسفورماتور، این مشکل تقریباً رفع شده است. ترانسفورماتور می‌تواند با بهره‌گرفتن از مجموعه‌ای از داده‌ها، زمینه‌ی موردنیاز برای درک زبان‌های مختلف را یاد بگیرید.

توماس کیتونگ کائو، کاندیدای دکتری در دانشگاه استنفورد، تحقیقاتی در رفتار سیاسی و اینترنت انجام داده است. وی می‌گوید: «ماهیت متنی زبان چینی باعث ایجاد موانعی در پردازش زبان طبیعی می‌شود؛ اما شکاف میان زبان‌های مختلف با روی کار آمدن مدل‌های زبانی بزرگی که از پیش آموزش‌دیده‌اند، کاهش چشمگیری یافته است.» کائو مشکلات آموزشی مدل‌های هوش مصنوعی به زبان چینی و ابعاد و کیفیت مجموعه داده‌ها و قدرت محاسباتی را اندازه‌گیری می‌کند.

ناگفته نماند شرکت‌های فعال در حوزه‌ی هوش مصنوعی باید با قوانین سانسور چین درباره‌ی موضوعاتی که این کشور روی آن‌ها حساسیت دارد، مقابله کنند. درحال‌‌حاضر، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی چینی برای نظارت بر محتوا و حذف موارد خلاف قوانین، از الگوریتم‌ها و ناظران انسانی استفاده می‌کنند.
شرکت‌های فناوری چینی باید روی خروجی چت‌بات‌های هوش مصنوعی خود بسیار دقیق نظارت کنند؛ وظیفه‌ای که احتمالاً به استخدام ناظران انسانی نیاز دارد. کائو می‌گوید: «برای نظارت محتوا در چت‌بات‌های هوش مصنوعی عمومی، احتمالاً شاهد استفاده از ترکیب نیروی انسانی و تکنیک‌هایی مثل مسدودسازی کلمات کلیدی خواهیم بود.»

تحقیقات تایم نشان می‌دهد OpenAI با پرداخت دستمزد دو دلار در ساعت به کارگران کنیایی، از آن‌ها برای بهبود پاسخ‌های ChatGPT استفاده کرده است. به‌هرحال، ماهیت چت‌بات‌ها باعث می‌شود سازندگان این سیستم‌ها نتوانند همیشه روی خروجی آن‌ها همیشه به‌طوردقیق نظارت کنند.

شیهان می‌گوید: «دو قانون درباره‌ی هوش مصنوعی وجود دارد که به‌ترتیب روی الگوریتم‌های توصیه و دیپ‌فیک تمرکز دارند. این موضوع نشان می‌دهد اولویت اصلی دولت چین نظارت روی محتوایی است که مردم به آن‌ها دسترسی دارند. محتوای ایجاد‌شده با هوش مصنوعی نیز در این دسته‌بندی قرار دارند و انتظار می‌رود شرکت‌های توسعه‌دهنده‌ی رقیب ChatGPT در مدیریت فضای سایبری چین با مشکلاتی مواجه شوند.»
پلتفرم‌های فناوری چینی سعی می‌کنند دسترسی مردم این کشور به ChatGPT ازطریق بازار سیاه را سرکوب کنند. اواخر ماه فوریه، Wired اعلام کرد کلمات کلیدی ChatGPT و OpenAI در TaoBao ممنوع شده‌اند. علاوه‌براین، WeChat کلماتی مثل ChatGPT Online و سرویس‌های مشابه آن را به نام‌های دیگری مثل AI Smart Chat تغییر داده است.

برنامه‌های واسطه‌ی چینی از APIهای ChatGPT برای ارائه‌ی پاسخ‌های این هوش مصنوعی به کاربران خود بهره می‌برند. این سرویس‌ها با انتقال خدمات ChatGPT به افرادی که نمی‌توانند به‌طورمستقیم از آن استفاده کنند، درآمد به‌دست می‌آورند. ایوان وانگ، وکیل حقوق مالکیت معنوی در نیویورک می‌گوید: «برنامه‌ها و سرویس‌های چینی واسط چت‌بات هوش مصنوعی OpenAI شرایط و قوانین این پلتفرم را نقض می‌کنند.»

درحال‌حاضر، اطلاعاتی از تعداد کاربران ChatGPT در چین وجود ندارد؛ اما گسترش نقاط دسترسی غیرمستقیم به این ابزار باعث افزایش تعداد افرادی شده است که در این کشور به هوش مصنوعی OpenAI دسترسی پیدا کرده‌اند.

تعدادی از کارآفرینان چینی که خارج از این کشور فعالیت می‌کنند، از مدتی قبل ChatGPT را با برخی از کارهای روزمره‌ی خود ادغام کرده‌اند. به‌عنوان مثال، تائو یه، مالک سرویس تدارکات جهانی موسوم‌ به OL Warehouse، می‌گوید شرکتش از مدتی‌ قبل استفاده از ChatGPT را در مقیاس کوچک و برای بخش پرسش‌های مشتریان آغاز کرده است. همچنین، او اعلام کرد چت‌بات هوش مصنوعی پیام‌هایی برای خدمات مشتریان ایجاد می‌کند و عملکرد خوبی در این زمینه دارد.