اعتراض جامعه گیمینگ: فیلتر توییچ برداشته شود

«چه کسی حاضر است رقابت جهانی و یکی از بهترین پلتفرم‌های دنیا را رها کند و سراغ پلتفرم‌های داخلی برود؟» این جمله را «امیر ایزد»، استریمر و یوتیوبر ایرانی، می‌گوید؛ جمله‌ای که گیمرهای زیادی بر سر آن اتفاق نظر دارند. سؤالشان هم این است: «گیمرها و استریمرهای ایرانی تا کی باید از دسترسی به توییچ که از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی برای دوستداران بازی است، محروم باشند؟»

پلتفرم «توییچ» که بزرگ‌ترین پلتفرم استریم در جهان است، بیش از ۲ سال است که در ایران فیلتر شده است. توییچ با صدها استریمر ایرانی، مدت‌ها از قطب‌های تولید محتوای گیمینگ در کشور بود اما پس از فیلترینگ، اکثر استریمرها با ریزش شدید بازدیدکننده‌ مواجه شدند.

با روی‌کارآمدن دولت مسعود پزشکیان و مطالبه عمومی برای رفع فیلترینگ، به‌ویژه پس از رفع فیلتر واتساپ و گوگل‌پلی، برای عاشقان بازی و فعالان این حوزه این پرسش‌ها مطرح است که چه زمانی نوبت رفع فیلترینگ توییچ می‌رسد؟ گیمرها و استریمرهای ایرانی تا کی باید از دسترسی به یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی محروم باشند؟ و آثار فیلترینگ توییچ بر جامعه گیمینگ و استریمینگ ایران چیست؟
گیمینگ؛ سرگرمی گران‌قیمت و پردردسر در ایران

مشکلات متعدد اقتصادی باعث شده گیمینگ همین حالا هم در ایران سرگرمی گران‌قیمت و پردردسری باشد. علاوه‌بر قیمت بالای کنسول‌های بازی، خرید خود بازی‌ها هم ممکن است هزینه‌های سنگینی روی دست گیمرها بگذارد. دراین‌بین، بسیاری از گیمرها برای حفظ ارتباطشان با جهان گیمینگ، به شبکه‌های اجتماعی روی می‌آورند. توییچ به‌عنوان پلتفرم اجتماعی، فضایی برای گیمرها فراهم می‌کند که با هم ارتباط برقرار کنند، تجربیاتشان را به اشتراک بگذارند و جوامع کوچک و بزرگی را شکل دهند. پلتفرمی که دسترسی به آن سخت‌تر از همیشه شده است.

بسیاری از کاربران برای دورزدن فیلترینگ توییچ، به VPN روی می‌آورند. این کار علاوه‌بر افزایش هزینه‌ها، به گفته گیمرها با‌توجه‌به سرعت اینترنت در ایران، روش مطلوبی نیست و در بسیاری از مواقع نمی‌توان با کیفیتی پایدار محتوا را در توییچ تماشا کنند. طرف دیگر ماجرا، خود استریمرها هستند؛ یعنی استریمرهای ایرانی از طریق تبلیغات، اسپانسرشیپ و اهدای هدایای مخاطبان خود درآمد کسب می‌کردند و اکنون بخش زیادی از مخاطبان و در نتیجه درآمد خود را از دست داده‌اند.

شهریور ۱۴۰۱، در اعتراض به فیلترینگ توییچ، مخاطبان زیادی کارزاری را با هدف رفع فیلترینگ این پلتفرم به راه‌ انداختند. در این کارزار هم اشاره شده بود «استریمرهای ایرانی در این پلتفرم بیش از ۵ سال است فعالیت می‌کنند و تمام تلاششان و دستاوردهایشان در خطر ازبین‌رفتن است.» باوجود جمع‌آوری نزدیک به ۴۵ هزار امضا، تلاش‌های این کارزار بی‌نتیجه ماند.

«امیر ایزد»، استریمر و یوتیوبر ایرانی درباره تأثیر فیلترینگ توییچ بر جامعه گیمینگ و استریمینگ ایران می‌گوید: «فیلترینگ توییچ صدمه بزرگی به این جامعه زد. جامعه استریم ایران رسماً بعد از فیلترینگ نابود شد. در این 2 سال با سختی زیادی توانستیم دوباره کمی به آن جان دهیم اما اگر این اتفاق نمی‌افتاد، جایگاه بسیار بهتری داشتیم. می‌توانم بگویم دوران قبل از فیلترینگ هر روز یک استریمر جدید می‌دیدیم اما بعد از فیلترینگ، سرعت رشد این جامعه به‌شدت کم شده است.»

کاهش درآمد استریمرها به یک‌پنجم

امیر ایزد یکی از افرادی است که درآمدش تحت‌تأثیر فیلترینگ توییچ قرار گرفته است. او می‌گوید: «درآمد اصلی من از یوتیوب و استریم است. بعد از فیلترینگ، درآمدم از استریم تقریباً به یک‌پنجم رسید. بعد از تحمل مشقت‌های بسیار حالا توانسته‌ام آن را تا حد زیادی به شرایط سابق بازگردانم. البته مخاطبان هم در این مدت از من حمایت زیادی کرده‌اند.»

مشخص نیست دستور فیلتر شدن توییچ در ایران دقیقاً با چه هدفی صادر شده و دلیل رسمی و شفافی نیز برای آن اعلام نشده است. این موضوع درباره بسیاری از پلتفرم‌های فیلترشده در ایران صدق می‌کند. باوجوداین، بسیاری از گیمرها در ایران معتقدند این امر با هدف کشاندن مخاطبان و استریمرها به پلتفرم‌های داخلی مثل آپارات انجام شده است. عده‌ای هم محتوای مغایر با قوانین کشور را دلیل فیلتر شدن این پلتفرم دانسته‌اند.

البته فیلترینگ پلتفرم‌هایی مثل واتساپ و تلگرام نتوانست افراد را به‌سمت پیام‌رسان‌های داخلی سوق دهد و به نظر می‌رسد فیلترینگ پلتفرم‌هایی مثل توییچ هم نتوانسته استریمرها را به استفاده از سرویس‌های داخلی همچون آپارات مجاب کند. به گفته بسیاری از استریمرها، پلتفرم‌های داخلی جایگزین مناسبی برای توییچ نیستند.

«امید لنون»، دیگر استریمر ایرانی، به دیجیاتو می‌گوید: «پلتفرم داخلی هرگز نمی‌تواند با استانداردهای بین‌المللی پیش برود و مهم‌ترین مانع هم وجود سانسور است. درحالی‌که در توییچ و یوتیوب خبری از این مسائل نیست.»
غول‌های فناوری هم قدرت رقابت با توییچ را ندارند

«نریمان اسلامی»، دیگر استریمر و گیمر محبوب، می‌گوید: «حتی غول‌های فناوری مثل مایکروسافت هم توانایی رقابت با توییچ را نداشته‌اند. همچنان استریم خود را در توییچ انجام می‌دهم و از دیگر پلتفرم‌ها استفاده نکرده‌ام. پلتفرم‌های خارجی به‌رغم فیلترینگ، بسیار بهتر هستند و امکانات بیشتری دارند. با این توضیح که ساخت سرویس ایرانی مشابه مقرون‌به‌صرفه نیست و شرکت‌های بزرگی مثل مایکروسافت هم نتوانستند با ارائه سرویس‌هایی مثل «میکسر» با توییچ رقابت کنند. پس نه‌فقط پلتفرم‌های داخلی، بلکه پلتفرم‌های خارجی نیز نتوانسته‌اند جایگزین مناسبی برای توییچ باشند.»

امیر ایزد هم نظر مشابهی دارد و قصد استفاده از پلتفرم‌های داخلی را ندارد. او توضیح می‌دهد: «هیچ‌وقت روی پلتفرم‌های ایرانی استریم نکرده‌ام و نمی‌کنم. چه کسی حاضر است رقابت جهانی و یکی از بهترین پلتفرم‌های دنیا را رها کند و سراغ پلتفرم‌های داخلی برود؟! مخاطبان هم استقبال نکرده‌اند و با همه سختی‌ها، پلتفرم‌های خارجی را دنبال می‌کنند؛ زیرا باوجود فیلترینگ، این پلتفرم‌ها فضای حرفه‌ای و تجربه‌ای خوشایند دارند.»
بخش زیادی از هیجان و لذت بازی از بین می‌رود

گیمرهای ایرانی که با عشق و علاقه به دنیای بازی پا گذاشته‌اند با محدودیت‌های زیادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که طبق گفته خودشان این وضعیت هیچ‌گاه عادی نمی‌شود؛ زیرا یکی از پارامترهای مهم بازی لذت‌بردن است و فیلترینگ و سرعت پایین اینترنت در کشور بخش زیادی از این هیجان و لذت را از بین می‌برد.

امید لنون درباره وضعیت کنونی گیمرها در ایران می‌گوید: «شرایط برای گیمرها هم بهتر از تولیدکنندگان محتوا نیست. گیمرها برای بازی آنلاین مشکلات زیادی دارند و اگر بخواهند حرفه‌ای بازی کنند، به‌مرور از چنین وضعی ناامید می‌شوند. باید تحریم‌ها را هم به سایر مشکلاتی که دامن گیمرها را هم گرفته، اضافه کرد. با تحریم‌ها بازی‌کردن با چالش‌های متعددی دارد و همه‌ اینها فشارها را مضاعف می‌کند.»

از یک سو، هزینه‌های بالای گیمینگ در ایران، باعث شده بود بسیاری از گیمرها به توییچ به‌عنوان پلتفرمی رایگان و پرمحتوا روی بیاورند. از سوی دیگر، استریمرهای ایرانی که از طریق این پلتفرم کسب درآمد می‌کردند، با کاهش چشمگیر درآمد و مخاطبان مواجه شده‌اند. پلتفرم‌های داخلی نه‌فقط از نظر امکانات و کیفیت با توییچ قابل‌مقایسه نیستند، بلکه سانسور و محدودیت‌های موجود در آنها، جذابیتشان را برای کاربران ایرانی به‌شدت کاهش داده است.

در این شرایط و خصوصاً بعد از رفع فیلتر واتساپ و گوگل‌پلی و وعده‌های دولت جدید، انتظار می‌رود مسئولین با بازنگری در سیاست‌های خود، به‌سمت رفع فیلتر این پلتفرم و حمایت از رشد و توسعه صنعت گیمینگ در ایران حرکت کنند.