اتفاقی که تنها یک‌بار در طول عمر شما رخ می‌دهد؛ تابستان امسال منتظر انفجار ستاره‌ای باشید

فصل تابستان گرمای خاص خودش را دارد اما ممکن است امسال با رویداد نجومیِ منحصربه‌فردش داغ‌تر از همیشه بشود. ناسا پیش‌بینی کرده است در سال جاری میلادی و به احتمال زیاد تابستان، شاهد انفجار ستاره‌ای یا رویدادی نواختری باشیم. این اتفاق را که احتمالاً فقط یک بار در عمر ما رخ می‌دهد، با چشم غیرمسلح نیز می‌توان رصد کرد.

ناسا در بیانیه‌ای توضیح داده است افراد مختلف می‌توانند منتظر انفجاری نواختری در آسمان باشند. چنان نور عظیمی تولید خواهد کرد که بدون نیاز به ابزارهای نجومی قابل‌مشاهده خواهد بود. این انفجار 3000 سال نوری با ما فاصله دارد.

این انفجار ستاره‌ای کجا و چگونه رخ می‌دهد؟
«تی تاج شمالی» که با نام T CrB هم شناخته می‌شود، منظومه‌ای دوستاره‌ای است. این منظومه از یک ستاره کوتوله سفید –بازمانده‌ای از ستاره‌ای مُرده با اندازه قابل‌قیاس با خورشید ما– و یک غول سرخ باستانی تشکیل شده است که به‌آرامی درحال ازدست‌دادن هیدروژن خودش است.

هیدروژن غول سرخ روی سطح کوتوله سفید می‌ریزد و فشار و گرما به‌ وجود می‌آورد. درنهایت، انفجاری گرماهسته‌ای رخ می‌دهد که عظمت آن می‌تواند مواد سطح کوتوله سفید را به بیرون پرتاب کند. ظاهراً برای T CrB، این رویداد به‌صورت میانگین هر 80 سال یک‌ بار تکرار می‌شود.

به‌ خاطر داشته باشید نواختر با ابرنواختر متفاوت است. در رویدادهای ابرنواختری، انفجاری غول‌آسا ستارگان درحال مرگ را نابود می‌کند. اما در رویدادهای نواختری، ستاره کوتوله دست‌نخورده باقی می‌ماند و فقط مواد جمع‌شده در سطح خودش را با روشنایی زیاد به فضا پرتاب می‌کند.

دکتر «ربکا هانسل»، متخصص رویدادهای نواختری در مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا، می‌گوید:

«چندین نواختر تکرارشونده با چرخه‌های بسیار کوتاه وجود دارند اما معمولاً در عمر یک انسان چنین انفجاری تکرار نمی‌شود و به‌ندرت نواختری رخ می‌دهد که تا این اندازه به منظومه ما نزدیک باشد. بسیار هیجان‌انگیز است که روی صندلی ردیف جلوی تماشای چنین رویدادی نشسته‌ایم.»

برای پیداکردن T CrB در آسمان باید به‌دنبال صورت فلکی «تاج شمالی» یا «کاسه یتیمان» باشید که شکلی شبیه نعل اسب دارد و در غرب صورت فلکی «زانوزده» یا «هرکول» مشاهده می‌شود. این انفجار نواختری که تاریخ دقیق وقوعش مشخص نیست، کوتاه خواهد بود و فقط کمتر از یک هفته قابل‌مشاهده است اما گفته می‌شود تمام کشورها می‌توانند آن را رصد کنند.