خدمات سایت
گروه های خبری


متن کامل خبر

درخشان‌ترین انفجار شناخته‌شده پرتو گاما، بخشی از جو زمین را برای چند دقیقه از بین برد

آرشیو
رویدادهای انفجاری در فضا این پتانسیل را دارند که لایه اوزون زمین را که سپر محافظ ما دربرابر تابش‌های مضر خورشید است، به‌طور موقت تخریب کنند.
1402/08/30 10:03:55 ق.ظ
نهم اکتبر ۲۰۲۲، تلسکوپ‌های مستقر در فضا، فواره‌ای از فوتون‌های پرانرژی را که از میان کیهان به سمت زمین در حرکت بود، شناسایی کردند. این فواره‌ی قدرتمند شاهدی از انفجار یک ابرنواختر در فاصله‌ی ۱٫۹ میلیارد سال نوری از ما بود. چنین رویدادهایی با عنوان انفجار پرتو گاما شناخته می‌شوند و اخترشناسانی که آن‌ها را مطالعه می‌کنند، می‌گویند این رویداد «درخشان‌ترین انفجار پرتو گاما در تمام دوران‌ها» بوده است.

اکنون، تیمی از دانشمندان کشف کرده‌اند که انفجار یادشده موجب تغییر سنجش‌پذیر در شمار ذرات یونیزه‌شده در اتمسفر فوقانی زمین، ازجمله مولکول‌های اوزونی شده است که به آسانی تابش‌های مضر خورشید را جذب می‌کنند.

پیترو اوبرتینی، اخترشناس مؤسسه ملی اخترفیزیک در رم که در کشف رویداد جوی مورد بحث نقش داشت، به‌نقل از نیویورک‌تایمز گفت: «اوزون [در اثر رویداد] تا حدی تحلیل و به‌طور موقت از بین رفت.» این اثر فقط برای چند دقیقه تشخیص‌پذیر بود و اوزون اندکی بعد خود را ترمیم کرد؛ درنتیجه اتفاق مهمی رخ نداد؛ اما اگر آن ابرنواختر نزدیک‌تر به ما اتفاق می‌افتاد، پیامدش می‌توانست فاجعه‌بار باشد.



کشف اخیر که سه‌شنبه‌ی هفته‌ی پیش در مقاله‌ای در نشریه نیچر کامیونیکیشنز گزارش شد، نشان می‌دهد که حتی انفجارهای دور از منظومه شمسی چگونه می‌توانند بر جو سیاره‌ی ما تأثیر بگذارند و به‌عنوان آشکارسازی غول‌پیکر برای شناسایی پدیده‌های کیهانی غیرعادی به‌کار آیند.

بیشتر اوزون اتمسفر در لایه‌ی نازکی از استراتوسفر، در ارتفاع تقریباً ۱۶ تا ۴۰ کیلومتری از سطح زمین متمرکز شده است. پژوهشگران به‌تازگی حفره‌ای را در اوزون برفراز جنوبگان کشف کردند که عمدتاً در اثر استفاده از کلروفلوئوروکربن‌ها ایجاد شده بود. این مواد شیمیایی زمانی در اسپری‌های هواپخش و فوم پلاستیکی یافت می‌شدند. لایه اوزون بخش عمده‌ی تابش فرابنفش خورشید را که می‌تواند موجب آفتاب‌سوختگی، سرطان پوست و آسیب به محصولات زراعی شود، جذب می‌کند.

شبیه‌سازی‌های دانشمندان نشان داده است که انفجار پرتو گاما در کهکشان راه شیری ما می‌تواند لایه اوزون استراتوسفر را برای سال‌ها از بین ببرد؛ آنقدر طولانی که موجب انقراض گسترده‌ی حیات خواهد شد. اوزون همچنین در غلظت‌های پایین‌تر در یونوسفر، لایه‌ای از جو که از ارتفاع ۶۰ تا ۵۰۰ کیلومتری امتداد می‌یابد، وجود دارد. در آن ارتفاعات، اوزون اثر محافظتی دارد؛‌ اما بسیار کمتر از ارتفاعات پایین‌تر.

دکتر اوبرتینی و همکارانش برای مطالعه‌ی اثرات انفجار پرتو گاما در سال گذشته روی زمین، از داده‌های ماهواره‌ی لرزه‌ای-الکترومغناطیسی چین استفاده کردند تا سیگنال‌های رویداد را برفراز یونوسفر پیدا کنند. ماهواره‌ی چینی، مدارگردی است که برای مطالعه‌ی تغییرات جوی در هنگام زمین‌لرزه طراحی شده است.
دانشمندان جهشی شدید را در میدان الکتریکی فراز یونوسفر شناسایی کردند و آن را با سیگنال انفجار پرتو گامای اندازه‌گیری‌شده به‌وسیله‌ی فضاپیمای انتگرال از آژانس فضایی اروپا مرتبط دانستند. انتگرال (مخفف آزمایشگاه بین‌المللی اخترفیزیکی پرتو گاما) در سال ۲۰۰۲ برای رصد تابش‌ها از اجرام آسمانی دوردست پرتاب شد.

پژوهشگران دریافتند که با یونیزه‌شدن مولکول‌های اوزون و نیتروژن اتمسفر به‌وسیله‌ی پرتو گاما، میدان الکتریکی تا ۶۰ برابر افزایش یافت. مولکول‌ها به‌محض یونیزه‌شدن دیگر قادر به جذب تابش فرابنفش نیستند و به‌طور موقت زمین را درمعرض بخش بیشتری از این پرتوهای مضر خورشید قرار می‌دهند.

دانشمندان می‌دانستند که انفجارهای پرتو گاما، مولکول‌ها را در بخش پایینی یونوسفر، تا ارتفاع تقریباً ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین یونیزه می‌کنند؛ اما این اولین بار است که آن‌ها ثابت کرده‌اند انفجارهای کیهانی مانند مورد اخیر می‌توانند بر کل یونوسفر اثر بگذارند. پدیده‌های کیهانی دوردست موجب ایجاد آشفتگی‌های جوی بزرگی می‌شوند؛ اما خوشبختانه انفجار پرتو گامای مورد بحث بسیار دور بود و درنتیجه، اثرات آن بیش از آنکه تهدید باشد، به کنجکاوی علمی تبدیل شد.

اگر انفجار پرتو گاما یک میلیون برابر بزرگ‌تر بود، می‌توانست آن‌نقدر اوزون را یونیزه کند که این سد محافظتی سیاره برای روزها یا هفته‌ها تضعیف شود. اما احتمال چنین اتفاقی پایین است. انفجارهایی به قدرتمندی نمونه‌ی سال گذشته، نادر هستند و تنها هر ۱۰هزار سال یک‌بار رخ می‌دهند. همچنین از آنجا که پرتوهای گاما به‌صورت فواره از ابرنواخترها منتشر می‌شوند، برای برخورد با زمین باید در جهت درست قرار گیرند.



بااین‌حال، دانستن چگونگی واکنش یونوسفر به هر پدیده‌ی کیهانی برای درک تهدیدهای نزدیک سیاره مهم است. شناخت تأثیرات انفجارهای پرتو گاما به دانشمندان کمک می‌کند تا زمان بهبودی اوزون را پس از یونیزاسیون چشمگیر اندازه‌گیری کنند؛ به‌ویژه در سناریوهایی که شامل پرتاب شراره‌های خورشیدی شدید است.

خبر خوب این است که اوزون خودش را ترمیم می‌کند. درنهایت، الکترون‌های آزادشده به‌وسیله‌ی مولکول‌های یونیزه‌شده در جو بازپس گرفته می‌شوند. در مورد اخیر، بخشی از سپر زمین که از سیاره دربرابر خطرات وحشتناک فضا محافظت می‌کند، تقریباً بلافاصله بازسازی شد تا برای مدتی بیشتر، زمین و ساکنانش را از تابش‌های مرگبار خورشید در امان نگه دارد.
منبع : زومیت
به این خبر امتیاز بدهید :
برچسب های خبر:
کلمات کلیدی :
  • اوزون,
هیچ نظری برای این خبر ثبت نشده است! اولین نفری باشید که نظری را ارسال می کند!
Captcha


اخبار مرتبط:

ناسا 120 سالگی اولین پرواز انسان توسط برادران رایت را جشن می‌گیرد image ناسا 120 سالگی اولین پرواز انسان توسط برادران رایت را جشن می‌گیرد 1402/09/26

برادران رایت در 17 دسامبر سال 1903 چهار پرواز را انجام دادند و باعث تحول کامل صنعت هوانوردی شدند.

امتیاز:
تعداد بازدید: 108

دانشمندان با استفاده از توپ‌ پینگ‌پونگ عایقی کارآمد برای نویز فرکانس پایین ساختند image دانشمندان با استفاده از توپ‌ پینگ‌پونگ عایقی کارآمد برای نویز فرکانس پایین ساختند 1402/07/22

دانشمندان با توپ‌های پینگ پونگ سطوح آکوستیک برای حذف نویز فرکانس پایین ساخته‌اند.

امتیاز:
تعداد بازدید: 186

طرفداران تیلور سوئیفت در کنسرت اخیر او زمین را معادل یک زلزله 2.3 ریشتری لرزاندند! image طرفداران تیلور سوئیفت در کنسرت اخیر او زمین را معادل یک زلزله 2.3 ریشتری لرزاندند! 1402/05/07

طرفداران تیلور سوئیفت در کنسرت اخیر او در سیاتل آمریکا چنان جنب‌وجوش کرده‌اند که گویی یک زلزله 2.3 ریشتری رخ داده است.

امتیاز:
تعداد بازدید: 264

دوشنبه، ۱۲ تیرماه، گرم‌ترین روز در تاریخ کره زمین اعلام شد image دوشنبه، ۱۲ تیرماه، گرم‌ترین روز در تاریخ کره زمین اعلام شد 1402/04/14

دوشنبه، ۱۲ تیرماه (‌۳ ژوئیه ۲۰۲۳)، به‌عنوان گرم‌ترین روز کره زمین در طول تاریخ برمبنای دمای جهانی گزارش شد.

امتیاز:
تعداد بازدید: 292

فیروز نادری، دانشمند ایرانی و یکی از مدیران ارشد سابق ناسا، در سن 77 سالگی درگذشت image فیروز نادری، دانشمند ایرانی و یکی از مدیران ارشد سابق ناسا، در سن 77 سالگی درگذشت 1402/03/20

دکتر فیروز نادری که از نزدیک به دو هفته پیش به علت حادثه‌ای در بیمارستانی در آمریکا بستری بود، شب گذشته درگذشت.

امتیاز:
تعداد بازدید: 264

کشف یک مجسمه موآی جدید در جزیره ایستر image کشف یک مجسمه موآی جدید در جزیره ایستر 1401/12/13

باستان‌شناسان به‌تازگی در جزیره‌ی آتشفشانی ایستر، یک مجسمه موآی جدید پیدا کرده‌اند که با خشک‌شدن دریاچه از زیر آب سر درآورده است.

امتیاز:
تعداد بازدید: 275

کشف یک موجود باستانی عجیب که ترکیبی از دایناسورها و پرندگان بوده است image کشف یک موجود باستانی عجیب که ترکیبی از دایناسورها و پرندگان بوده است 1401/10/18

محققان فسیل موجودی را پیدا کرده‌اند که حدود 120 میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است و می‌تواند فرایند تحول پرندگان را به ما نشان می‌دهد.

امتیاز:
تعداد بازدید: 334

جمعیت جهان چند روز دیگر به 8 میلیارد نفر می‌رسد image جمعیت جهان چند روز دیگر به 8 میلیارد نفر می‌رسد 1401/08/21

جمعیت جهان در تاریخ 24 آبان به 8 میلیارد نفر می‌رسد و در 2023 هند پرجمعیت‌ترین کشور دنیا می‌شود.

امتیاز:
تعداد بازدید: 315

محققان اسپانیایی: احتمالا قدیمی‌ترین فسیل انسانی اروپا را کشف کرده‌ایم image محققان اسپانیایی: احتمالا قدیمی‌ترین فسیل انسانی اروپا را کشف کرده‌ایم 1401/04/18

محققان می‌گویند فسیلی از استخوان فک یکی از اجداد انسان‌ها که چند هفته پیش در شمال اسپانیا پیدا شده بود، احتمالا قدیمی‌ترین فسیل تاریخ از انسان‌ها در اروپاست.

امتیاز:
تعداد بازدید: 351

آیا ممکن است جهان هیچ آغازی نداشته باشد؟ image آیا ممکن است جهان هیچ آغازی نداشته باشد؟ 1400/07/25

بر اساس نظریه‌ای به نام مجموعه‌ی سببی ممکن است جهان هیچ آغازی نداشته باشد و بیگ‌بنگ تنها یکی از مراحل تکامل جهان باشد.

امتیاز:
تعداد بازدید: 427