پدرخوانده هوش مصنوعی به دریافت جایزه نوبل فیزیک 2024 واکنش نشان داد

روز گذشته «جان جی. هاپفیلد» (John J. Hopfield) و «جفری ای. هینتون» (Geoffrey E. Hinton) که او را «پدرخوانده هوش مصنوعی» می‌نامند، جایزه نوبل فیزیک 2024 را دریافت کردند. هینتون با نیویورک‌تایمز مصاحبه جدیدی کرده و درباره این جایزه و نقشش در توسعه هوش مصنوعی امروزی صحبت کرده است.

نیویورک‌تایمز پس از اینکه پدرخوانده هوش مصنوعی جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد، تلفنی با او مصاحبه‌ کرد. این جایزه برای فناوری با نام «شبکه هاپفیلد» که دکتر هاپفیلد اوایل دهه 1980 توسعه داد و تکنیک مرتبطی با نام «ماشین بولتسمان» که هینتون سال‌های بعد به ساخت آن کمک کرد، به این دو دانشمند اعطا شده است.

مصاحبه دانشمند برنده جایزه نوبل فیزیک با نیویورک‌تایمز

ابتدای این مصاحبه از هینتون پرسیدند واکنشش به برنده‌ شدن جایزه نوبل فیزیک چه بود، او گفت:

    «شوکه و شگفت‌زده و مبهوت شدم. اصلاً انتظارش را نداشتم.»

هینتون در پاسخ به سؤالی درباره ارتباط شبکه‌های عصبی و فیزیک توضیح داد:

    «شبکه‌های هاپفیلد و پیشرفت بیشتر آن با نام ماشین‌های بولتسمان بر پایه‌های فیزیک استوار بوده‌اند. شبکه‌های هاپفیلد از تابع انرژی استفاده می‌کردند و ماشین‌های بولتسمان از ایده‌هایی از فیزیک آماری استفاده می‌کرد؛ بنابراین آن مرحله در توسعه شبکه‌های عصبی تا حد زیادی به فیزیک وابسته بوده.»

او درباره تفاوت تکنیک مورداستفاده برای ساخت هوش مصنوعی گفت:

    «اما برای ساخت هوش مصنوعی از تکنیک کاملاً متفاوتی به نام «پس‌انتشار» (Backpropagation) استفاده شده است که کمتر به فیزیک ارتباط دارد.»

هینتون که طبق گزارش نیویورک‌تایمز شوخ‌طبع است، ابتدای این مصاحبه گفته بود BBC منتظر مصاحبه با اوست؛ به‌ همین‌ دلیل صحبت با خبرنگار این نشریه را عقب انداخته بود. در بخشی از مصاحبه نیز از هینتون خواسته می‌شود توضیحات ساده‌تری درباره ارتباط «ماشین بولتسمان» و تکنیک «پس‌انتشار» بدهد.

او در جواب به این درخواست می‌گوید:

    «یاد حرف «ریچارد فاینمن» [فیزیک‌دان] هنگام دریافت جایزه نوبل افتادم. خبرنگاری از او پرسید: «پروفسور، می‌توانید در عرض چند دقیقه توضیح بدهید برای چه‌ چیزی برنده جایزه نوبل شده‌اید؟» و فاینمن پاسخ داد: «اگر بتوان آن را در چند دقیقه توضیح بدهم، ارزش جایزه نوبل را نداشته».

    متأسفم بی‌بی‌سی دوباره دارد تماس می‌گیرد. خداحافظ!»

پس از چند لحظه، مصاحبه ادامه پیدا می‌کند. در ادامه هینتون درباره اهمیت ماشین بولتسمان در توسعه هوش مصنوعی امروزی صحبت می‌کند و می‌گوید:

    «من مانند آنزیم به آن نگاه می‌کنم. آنزیم حتی اگر بخشی از راه‌حل نهایی نباشد، شما را از موانع عبور می‌دهد. ماشین‌های بولتسمان نیز مانند آنزیم بوده‌اند و ما را از مانع که «چگونه شبکه‌های عصبی عمیق را آموزش دهیم؟» عبور داده‌اند و آموزش آن‌ها را آسان‌تر کردند و زمانی که نحوه آموزش داده به شبکه‌های عصبی را یاد گرفتیم، دیگر به ماشین بولتسمان نیازی نداشتیم.»

انتهای این مصاحبه، از دکتر هینتون پرسیدند دریافت جایزه نوبل فیزیک برای چنین دستاوردی عجیب نیست، او گفت اگر جایزه‌ای برای علوم کامپیوتر وجود داشت، تلاش‌های ما به‌وضوح بهتر دیده می‌شد. او همچنین در پاسخ به این سؤال که به‌عنوان برنده جایزه نوبل برای کمک به ساخت فناوری که «اکنون نگرانید خطر جدی برای بشریت ایجاد کند،» چه احساسی دارید، پاسخ داد:

    «داشتن جایزه نوبل می‌تواند به این معنی باشد که مردم مرا [وقتی درمورد خطرات آینده هشدار می‌دهم،] جدی‌تر بگیرند.»

دکتر هینتون سال 2019 نیز به‌عنوان بخشی از گروهی سه‌نفره توانسته بود جایزه تورینگ را کسب کند که اغلب «جایزه نوبل محاسبات» نامیده می‌شود.