بعد از فردوسی‌پور نوبت به حمیدرضا صدر رسید

«روزی روزگاری فوتبال» نوشته حمیدرضا صدر در ۴۱۱ صفحه و با قیمت 7200 تومان از سوی نشر چشمه روانه بازار نشر شده است. نویسنده در این کتاب نگاهی شخصی به مقوله فوتبال بر مبنای وقایع اجتماعی و سیاسی دارد.

چهارده فصل این مجموعه مطالبی است درباره فوتبال ایران و جهان که هریک از فصل ها به وضعیت ورزش فوتبال در یکی از سرزمین ها یا کشورهای جهان اختصاص یافته است. تاریخچه فوتبال ملی و باشگاهی، قهرمانی ها، جنبه های اجتماعی و سیاسی فوتبال و معرفی برخی از بازیکنان مشهور از جمله موضوعات این کتاب است.

نویسنده در مقدمه این کتاب می نویسد: «شادی‌ و اشک‌ فوتبال برایم بازتابی از زندگی یافت. زندگی سرشار از درگیری و مبارزه در منگنه‌‌ زمان. نود دقیقه یا صد و بیست دقیقه، که به‌هر حال تمام می‌شد تا بازی بعد، تا فصل بعد، تا تورنمنت بعد. فاصله پیروزی و شکست، امید و ناامیدی در ضربه‌های پنالتی گاهی سر سوزنی می‌شد. سرنوشت بازی‌ها گاهی با طرح و نقشه رقم خوردند و گاهی با تصادف و اقبال. گاهی با پشتکار، گاهی با فرصت‌طلبی. گاهی با ریاضت، گاهی با شکیبایی. گاهی با شور نوجوانی، گاهی با تجربه بزرگ‌ترها. فوتبال فقط به مردان قوی تعلق نداشت. فوتبال به عزت ‌نفس چنگ می‌زد، به امید. کوچک‌های بی‌مقدار می‌توانستند گاه‌وبی‌گاه شاخ غول‌های پرتکبر را بشکنند. کاری که کره‌‌ شمالی با ایتالیا در ۱۹۶۶ کرد، ایران با اسکاتلند در ۱۹۷۸، الجزایر با آلمان در ۱۹۸۲، عربستان با بلژیک در ۱۹۹۴، سنگال با فرانسه در ۲۰۰۲ و یونان با همه غول‌های اروپا در ۲۰۰۴. اگر صبور می‌ماندی فرصت ولو ناچیز چنگ زدن به پیروزی در فوتبال مهیا می‌شد. این‌ همان آوردگاهی بود که خوشبختانه قوی‌ترها همیشه برنده نمی‌شدند. این‌ همان آوردگاهی بود که کوچک‌ها و بی‌مقدارها هم شانسی برای پرواز داشتند.»

نویسنده در بخشی از این کتاب درباره نژادپرستی در فوتبال برزیل می نویسد:

«سیاهان راه یافته به {باشگاه} فلومیننس هیچ گاه سیاه بودن و زنگی خوانده شدن را فراموش نکردند. اولین رنگین پوست معروف، کارلوس آلبرتو، سیاه دورگه ای بود که در 1916 به این تیم پیوست. او برای همرنگ شدن با همبازیانش، پیش از آغاز دیدارها، نوعی پودر برنج به صورتش می مالید تا رنگ چهره اش را روشن تر سازد. اما با جاری شدن عرق طی دقایق اولیه دیدارها، سپیدی چهره اش زدوده می شد و تیرگی طبیعی اش برجسته تر. فریاد استهزا آمیز طرفداران تیم های مقابل که یکصدا او را «پودر صورت، پودر صورت» خطاب می کردند، نه فقط لقب او یا باشگاه فلومیننس بلکه طعنه ای به همه سیاهان بود.

فلومیننس آخرین باشگاه برزیلی بود که بازیکنان سیاه را پذیرفت. بعدها هم که سیاهان پرشماری، به ناگزیر، به این تیم رسوخ کردند، به تمسخرگرفتن سیاهان در فرهنگ باشگاه و طرفدارانش باقی ماند. طرفداران فلومیننس هنوز هم با پودر ویژه ای چهره های خود را سپید کرده و روی سکوها به تماشا می نشینند. فلومیننس به عنوان باشگاهی برآمده از بطن آرستوکراسی و سرمایه داری ریودوژانیرو در ابتدای قرن توسط آرتور کاکس انگلیسی تاسیس شد و حضور انگلیسی ها در این تیم، فاصله عمیق آن از اجتماع بزرگتر سیاه را خاطر نشان می کرد...»

حمیدرضا صدر متولد مشهد، استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار و فعالیت روزنامه‌نگاری او در زمینه نقد سینما و فوتبال است. معمولاً به عنوان کارشناس به برنامه‌های صدا و سیما دعوت می‏شود. صدر دانش‎‏آموخته کارشناسی اقتصاد و کارشناسی ارشد شهرسازی از دانشگاه تهران و مقطع دکترا از دانشگاه لیدز است و هم‌اکنون در رشته سینما در دانشکده هنرهای زیبا تدریس می‌کند.

شایان ذکر است عادل فردوسی‌پور سال گذشته با ترجمه کتابی با عنوان «فوتبال علیه دشمن» از سوی نشر چشمه به نمایشگاه کتاب آمده بود.