آیا واقعا bitrate روی کیفیت آهنگ تاثیر می گذارد؟

همیشه یک سوال مهم در مورد کیفیت فایل های موسیقی وجود دارد:

من راجع به کیفیت خوب یا بد آهنگ ها توضیحات و بحث های متفاوت فراوانی شنیده ام. اما بالاخره متوجه نشدم آیا واقعا بیت ریت (bitrate) اهمیت دارد یا نه؟ آیا می شود یک بار و برای همیشه تفاوت بیت ریت بالا و پایین را بفرمایید؟

با تشکر

یک موسیقی دوست عصبانی

در ادامه مطلب به جواب این دوست عزیز می پردازیم.

سلام آقای عصبانی!

ما احساس شما را درک می کنیم. با توجه به اینکه شما اطلاعات اولیه ای در این زمینه دارید، می دانید که بسیار مشکل است از مردم بخواهیم این قدر راجع به احساسی که هنگام شنیدن موسیقی بهشان دست می دهد صحبت نکنند و واقعا، از نظر علمی درباره کیفیت یک آهنگ صحبت کنند. پس بحث در این مورد باشد برای زمانی دیگر، فعلا قصد داریم درباره بیت ریت و اینکه چه تاثیری روی تجربه ما از شنیدن یک موسیقی می گذارد، صحبت کنیم.

بیت ریت چیست؟

همه شما احتمالا قبلا در این مورد چیزهایی شنیده اید و تقریبا می دانید، چیست. اما فقط جهت یاداوری تعریف رسمی آن را می آوریم. بیت ریت به تعداد بیت - واحد اطلاعات - هایی گفته می شود، که در یک واحد زمان پردازش می شود. در موسیقی، معمولا منظور کیلوبیت بر ثانیه است. برای مثال، آهنگ هایی که شما از آیتونز می خرید ۲۵۶ کیلوبیت بر ثانیه هستند. یعنی هر ثانیه از آهنگ به صورت ۲۵۶ کیلوبیت اطلاعات در روی حافظه ذخیره شده و جا گرفته است.

بیت ریت بالاتر یک آهنگ، فضای بیشتری از حافظه کامپیوتر شما را اشغال می کند. معمولا آهنگ ها جز فایل های فضاگیر در کامپیوتر هستند. خیلی خوب است، عادت کنید آنها را به صورت فایل های فشرده در حافظه کامپیوتر، آی پاد، دارپ باکس یا هر جای دیگر نگهداری کنید. در اینجاست که بحث فرمت های «فشرده» که کیفیت را کاهش می دهند (lossy) و «حجیم» که کیفیت را حفظ می کنند (lossless)، مطرح می شود.

فرمت های فشرده و حجیم

زمانی که از فرمت حجیم صحبت می کنیم، منظور این است که این فرمت فایل اصلی را تغییر نمی دهد. مثلا زمانی که ما یک سی دی آهنگ را روی کامپیوترمان کپی می کنیم. در این فرایند هیچ اطلاعاتی از دست نرفته است. آهنگ با همان کیفیت قبل در دسترس است.

اما در اکثر موارد شما آهنگ را به صورت فشرده ذخیره می کنید تا آنها حجم کمی از هارد کامپیوتر را اشغال کند. یک آلبوم موسیقی با فرمت mp3 یا aac معمولا حدود ۱۰۰ مگابایت فضا می گیرد. اما یک آلبوم با یک فرمت حجیم مانند فرمت های flac و alac (که به Apple Lossless Formats مشهور هستند) نزدیک به ۳۰۰ مگابایت فضا می گیرد. پس به خاطر داشته باشید برای دانلود سریع تر بهتر است از فرمت های فشرده استفاده کنید.

مشکل اصلی فشرده سازی آهنگ ها برای اشغال فضای کمتر یا دانلود سریع تر، از دست رفتن مقداری از اطلاعات است. برای مثال به عکس زیر نگاه کنید. در نگاه اول تفاوتی بین دو لوگو حس نمی کنید. اما اگر روی عکس کلیک کنید و در یک پنجره بزرگتر باز کنید می بینید که عکس سمت چپ زیبایی و وضوح بیشتری نسبت به سمت راستی دارد.

پس به خاطر داشته باشید، یک طیف وجود دارد که در یک سر آن کیفیت و حجم بالا قرار دارد و در سوی دیگر کیفیت و حجم پایین. شما نمی توانید تمام خوبی ها (کیفیت بالا و حجم پایین) را با هم داشته باشید. بنابراین انتخاب کنید که کجای طیف می خواهید باشید. متمایل به کیفیت یا کم حجمی. برای مثال اگر بخواهید آهنگ های زیادی روی یک ام پی تری پلیر با حجم ۸ گیگابایت بریزید قطعا باید به سمت کم حجمی بروید.

آیا واقعا اهمیتی دارد؟

با افزایش حجم ابزارهای الکترونیک، گوش دادن با فرمت های حجیم در حال افزایش و شایع شدن است. اما «بالاخره حجم مهم تر است یا کیفیت؟» من واقعا از این گونه جواب دادن متنفرم. اما بدبختانه الان مجبورم این گونه جواب بدهم. جواب این است:‌ «بستگی دارد».

بخشی از این جواب بستگی به ابزار پخش آهنگ شما دارد. اگر از هدفن و اسپیکر (بلندگو) های با کیفیت خوب استفاده کنید، هنگام گوش دادن به فرمت های فشرده ممکن است نقص های کوچکی در آهنگ ایجاد شود، جزییات آهنگ از دست برود، صداهای پس زمینه به سختی شنیده شود، اوج و سکوت های آهنگ شدت خود را از دست بدهد یا تغییراتی جزیی در آهنگ ایجاد شود. اگر موارد بالا بیشتر از مشکل حجم شما را آزار می دهند، پس بهتر است به فرمت های حجیم گوش کنید.

اما اگر با یک هدفن کم کیفیت قصد گوش کردن آهنگ ها را داشته باشید، ممکن است تفاوتی بین ۲۵۶ و ۱۲۰۰ کیلوبیت بر ثانیه حس نکنید. (فرمت های حجیم از ۴۰۰ تا ۱۴۱۱ کیلوبیت بر ثانیه را شامل می شوند.) آن عکس فایرفاکس بالا را دوباره نگاه کنید. توجه کنید در حالت عادی بین هیچ کدام تفاوتی حس نمی شود. اما زمانی که عکس را بزرگ می کنید تفاوت ها نمایان می شود. هدفن های کم کیفیت نیز مانند دیدن عکس در حالت کوچک هستند. شما تفاوتی بین با کیفیت و بی کیفیت حس نمی کنید. اما هنگام استفاده از هدفن های با کیفیت بالا تفاوت آشکار می شود.

بخش دیگر جواب سوال بالا مربوط به «گوش های» شما است. بعضی افراد تفاوتی بین آهنگ های با بیت ریت متفاوت حس نمی کنند. البته می توان قابلیت حس کردن تفاوت بیت ریت های مختلف را در خود پرورش داد، اما اگر اکنون این قابلیت را ندارید آیا واقعا داشتن آن اهمیتی دارد؟ پس به هر چه که گوش تان با آن راحت است گوش کنید و اجازه ندهید کسی درباره گوش های شما و اینکه قابلیت تفاوت گذاری بین بیت ریت ها را ندارند، اظهار نظر کند.

نکته ای که باید به آن توجه کنید

لازم به ذکر است که فرم های فشرده فواید دیگری نیز دارند. برای مثال، بسیاری از ابزارهای پرتابل پخش موسیقی و بعضی کامپیوترها قابلیت اجرای بعضی از فرمت های حجیم را ندارند. آیتونز برای مثال نمی تواند پسوندهای flac را بخواند و گرچه می تواند فرمت alac را بخواند، اما هنگام سینک با آیپاد برای از دست نرفتن فضای خالی در آیپاد، آهنگ را به فرمت های فشرده برای آیپاد می فرستد.

به همین دلیل، بسیاری از فروشگاه های آنلاین موزیک،‌ آهنگ ها را با فرمت های حجیم برای دانلود نمی گذارند. فروشگاه های آیتونز و آمازون آهنگ ها را با فرمت های فشرده mp3 و aac برای دانلود می گذارند. در صورتی که ست کامل و با کیفیتی از آهنگ ها بخواهید باید آنها را از طریق سی دی موسیقی دریافت کنید.

در ضمن نگران این مسئله هم نباشید که «همیشه می توان یک فرمت حجیم را به فرمت های فشرده تبدیل کرد، اما نمی توان فرمت های فشرده را به حجیم برگرداند». این یکی از بحث های اصلی در خریدهای آنلاین است. اگر شما یک آرشیو بزرگ از آهنگ های آیتونز داشته باشید و روزی بخواهید آنها را به یک فرمت با بیت ریت بالاتر تبدیل کنید، شما باید تمام آرشیو را یک بار دیگر، این بار به صورت سی دی، بخرید. زیرا هنگام فشرده سازی یکسری اطلاعات از دست رفته که دیگر برگردانده نمی شود.

هیچ دلیلی ندارد که بیت ریتی که اکنون برای شما خوش آیند است، بعدا شما را آزار دهد و محبور شوید بیت ریت بالاتری گوش کنید.

البته تمام مطالب گفته شده، فقط بخشی از بحث های فنی موسیقی دوستان را تشکیل می دهند و در مسائل دیگری چون variable bitrate و coding efficiency نیز بحث های فراوانی وجود دارد که از حوصله این مقاله خارج است. همان طور که در بالا گفتیم در اینجا قصد داشتیم، اطلاعاتی اولیه درباره بیت ریت بیاوریم.

در آخر، باز هم می گوییم که همه چیز به گوش ها و ابزار پخش موسیقی تان بستگی دارد. پس امتحان کنید. یک آهنگ با فرمت ها و بیت ریت های مختلف دانلود بفرمایید و گوش کنید. به تفاوت های آهنگ در فرمت های متفاوت توجه کنید و ببینید آیا آنها شما را آزار می دهند یا نه. و در نهایت یک بار و برای همیشه تکلیف خودتان را روشن بفرمایید.

قطعا بسیاری از شما در این مورد دیدگاه خودتان را دارید. ممکن است جزو موسیقی دوستان تشنه بیت ریت باشید یا گروهی که به فلسفه «اگر آهنگ در حدی باشد که شنیده شود، همین برایم کافی است» اعتقاد دارند.

پس گوش جان می سپاریم به نظرات زیبای شما که از هر بیت ریتی با کیفیت ترند.