معمای حرف زدن انسان نئاندرتال سرانجام حل شد

انسان نئاندرتال که از نزدیک‌ترین خویشاوندان نسل بشر امروزی به‌شمار می‌رود، پرسش‌های زیادی در مورد زندگی و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر مطرح می‌شود. در واقع علت بیشتر این پرسش‌ها در شباهت بسیار آنان به ما از نظر آناتومی بدنی است که باعث شده دانشمندان در پی یافتن شباهت‌های بیشتر باشند.

یکی از اساسی‌ترین پرسش‌ها این است که آیا انسان نئاندرتال نیز همانند ما می‌توانست تکلم کرده و با بقیه حرف بزند؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از باستان شناسان را مشغول کرده و اخیرا به نتایج جالبی رسیده‌اند که می‌تواند این معما را برای همیشه حل کند.

با توجه به تاریخچه آمیزش انسان نئاندرتال با اجداد انسان امروزی، در نتیجه از ژن‌های آنها هم‌اکنون در بدن ما وجود دارند و گفته می‌شود که حتی برخی از افراد را به قابلیت‌های خاصی مانند مقاومت در برابر کوید ۱۹ مجهز کرده است. در نتیجه پیدا کردن روابط عمیق‌تر آنها با اجداد انسان امروزی می‌تواند به پیدا کردن راه‌حل بسیاری از مشکلات انسان کمک کند. به‌تازگی همچنین قدیمی ترین ویروس روی زمین نیز کشف شده است که متعلق به ۵۰ هزار سال پیش و دوران انسان‌های اولیه است.

کشف راز حرف زدن انسان نئاندرتال
برخی دانشمندان استدلال می‌کنند که انسان‌های نئاندرتال هم همانند بشر امروزی زبان ارتباطی داشته‌اند اما نه به این سطح پیشرفته‌ای که امروزه انسان‌های مدرن برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند.

شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند انسان‌های نئاندرتال توانایی صحبت کردن داشته‌اند اما در ابتدا باید بین گفتار و زبان تمایز قائل شویم.

ماهیت گفتار و زبان نئاندرتال‌ها
از لحاظ فنی در گفتار به توانایی گفتن شفاهی صداها و کلمات اشاره می‌شود اما زبان تا حد بسیاری از گفتار پیچیده‌تر بوده و به معنای استفاده از صداها برای اشتراک‌گذاری ایده‌ها و اطلاعات است.

نتایج برخی تحقیقات باستان شناسی نشان می‌دهد که گفتار قبل از جدا شدن گونه انسان مدرن از نئاندرتال در ۴۰۰ هزار تا ۸۰۰ هزار سال پیش وجود داشته است. آندری ویشدسکی، عصب‌شناس دانشگاه بوستون نیز در مصاحبه‌ای به این مورد اشاره کرد که آخرین جد مشترک انسان مدرن و نئاندرتال‌ها دارای گفتار نسبتا واضح بوده است.

یکی از قانع‌ کننده‌ترین شواهد برای تایید این نظریه در یک جهش تکاملی ژنی به نام FOXP2 بوده که هم در نئاندرتال‌ها و هم در هوموساپینس‌ها رخ داده است. این ژن با کنترل ماهیچه‌های دهان و صورت که در تولید گفتار موثر هستند، مرتبط بوده و جهش در آن می‌تواند باعث نقص زبان شود.

حالت‌های مختلف تکلم در انسان نئاندرتال
آندری ویشدسکی گفت که این جهش نشان می‌دهد که ژن FOXP2 در نئاندرتال‌ها هم وجود داشته و این یعنی آنها می‌توانستند حرکات مرتبط با گفتار را انجام دهند. ویشدسکی و همکارانش با مطالعه انسان‌های مدرن مبتلا به اختلالات زبانی به این نتیجه رسیده‌اند که زبان در انسان‌ها از طریق سه فنوتیپ مختلف تکامل یافته است.

پیشرفته‌ترین فنوتیپ که با نام زبان نحوی معرفی شده، در بیشتر مردم وجود داشته و کاربرد آن در منتقل کردن روایات پیچیده است. این زبان از انواع ضمایر و دستورالعمل‌های مختلف استفاده می‌کند. فنوتیپ دیگر که کمترین پیچیدگی را دارد، زبان اصلاح‌کننده است که برای درک رنگ‌ها، اندازه‌ها، اعداد و دستورات به‌کار می‌رود.

فنوتیپ بعدی، زبان فرمان بوده که طبق گفته دانشمندان احتمالا اولین موردی بوده که بعد از تاریخ تکامل زبان در شش میلیون سال پیش با جدا شدن گونه انسان از شامپانزه به‌وجود آمده است. آندری ویشدسکی گفت که زبان اصلاح‌کننده به تدریج در ۳ میلیون سال بعد تکامل یافته و پس از با اختراع شدن ابزارهای سنگی، زبان نحوی در ۷۰ هزار سال پیش به‌وجود آمد.

نتیجه کلی دانشمندان از یافته‌های خود در مورد حرف زدن انسان نئاندرتال

در واقع نتیجه کلی یافته دانشمندان این است که انسان‌های نئاندرتال همانند ما بشر امروزی امروزه صحبت می‌کرده‌اند اما تنها با استفاده از زبان اصلاح‌کننده؛ به‌عبارتی دیگر انسان‌های نئاندرتال تنها می‌توانستند در حد یک کودک سه ساله که گفتار خوبی دارد اما درکی از زبان نحوی ندارد، تکلم کنند.

برخی از تحقیقات باستان شناسی نیز این ایده را تایید می‌کنند که نئاندرتال‌ها دارای زبان گفتاری بودند. به‌عنوان مثال، در یک مطالعه در سال ۲۰۲۱، محققان با بررسی سی‌تی اسکن وضوح بالا از استخوان‌های مربوط به توانایی‌های شنوایی در نئاندرتال‌ها به این نتیجه رسیدند که آنها و انسان‌های مدرن نسبت به سایر نخستی‌ها حساسیت بیشتری در برابر برخی صداها مخصوصا در محدوده فرکانس زبان گفتاری دارند.

رولف کوام از دانشگاه بینگهمتون نیویورک و یکی از نویسندگان این مطالعه در توضیحات تکمیلی به این موضوع اشاره کرد که حفظ اندام‌های حسی از لحاظ انرژی پرهزینه است و اکثر موجودات توانایی‌های حسی غیرقابل کاربرد خود را تکامل نمی‌دهند. بنابراین اگر نئاندرتال‌ها هم فاقد توانایی گفتار و مکالمه بودند، بنابراین باید اندام‌های شنوایی بسیار ابتدایی‌تری داشتند اما ما می‌بینیم که سیستم‌های گفتاری و شنوایی مشابه انسان خردمند را داشته‌اند.

البته این محقق به تردیدهایی در مورد توانایی‌های زبانی نئاندرتال‌ها هم اشاره کرده و می‌گوید که فعلا اطلاعات بیشتری از لحن و نحوه بیان در نئاندرتال‌ها وجود ندارد. او همچنین در ادامه گفت:

    زبان و تکلم در نئاندرتال‌ها از قدیمی‌ترین سوالات تکاملی بشر است

کوام با اشاره به تحقیقات بی‌نتیجه دیگر دانشمندان این موضوع را به‌عنوان نتیجه اعلام کرد که حداقل، نئاندرتال‌ها دارای یک سیستم ارتباطی بسیار پیچیده‌تر از هر سیستم دیگری در میمون‌ها و یا دیگر گونه‌های نخستی بوده‌اند.