رابطه مستقیم دنیای تکنولوژی با افزایش استرس و اضطراب

نقش تکنولوژی در زندگی امروزه حیاتی است؛ اما با این حال فناوری موجب افزایش اضطراب ما می‌شود؛ پرسش این است که دقیقا چطور؟ دکتر الن هندریکسن از دانشگاه بوستون در این باره توضیح داده است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

پنج ارتباط بین تکنولوژی و افزایش اضطراب

• تکنولوژی موجب جداسازی انسان می‌‌شود
• تکنولوژی موجب کناره‌گیری می‌شود
• ارتباط مبتنی بر صفحه‌ی نمایش با ارتباط رودررو متفاوت است
• مورد قضاوت قرار گرفتن در رسانه‌های اجتماعی
• مقایسه کردن و ناامید شدن

بیایید هر کدام از این موارد را بیشتر بررسی کنیم.

دلیل اول: تکنولوژی موجب انزوا یا ایزوله شدن انسان می‌‌شود

تکنولوژی ما را از عدم قطعیت‌های کوچک جدا می‌کند؛ ولی نسبت به تردیدهای بزرگ‌تر آسیب پذیرتر می‌کند. این تردید ریشه‌ی اضطراب است: چه چیزی قرار است اتفاق بیفتد؟ آن‌ها در مورد من چه فکری می‌کنند؟ اگر این اتفاق بد بیفتد، چه خواهد شد؟

تکنولوژی این تردیدها را از ما دور می‌کند. با گوشی‌های هوشمند می توانیم دنیای خودمان را کنترل کنیم. ما می‌توانیم از نقشه‌های گوگل استفاده کنیم، فعالیت‌های خود، محصولات یا مقصدها را بررسی کنیم، زودتر از زمان به منوها نگاه کنیم و ببینیم دقیقا چه کسی در لیست مهمان‌ها است. خلاصه این‌که ما زمان و فعالیت‌ کمتری صرف موقعیت‌یابی در یک دنیای نا‌مطمئن می‌کنیم. شاید تصور کنید دور ریختن تردیدها موجب اضطراب کمتر ما خواهد شد. اما در واقع تکنولوژی با دادن این قطعیت‌های کوچک، فرصت تجربه کردن موقعیت‌های شک و تردید را از ما گرفته است.

در همین حال دنیا از جنبه‌هایی همچون یافتن شغل و همسر، نامطمئن‌تر شده است. در دنیای اقتصادی کنونی شغل مطمئن دیگر وجود خارجی ندارد و موقعیت‌های بی‌شماری که در سرویس‌های خدمات همسریابی آنلاین وجود دارد ما را در مورد اینکه‌ آیا واقعا می‌توانیم فرد مکمل خود را پیدا کنیم یا نه تحت اضطراب قرار داده است. بنابراین نداشتن تجربه در برخورد با عدم اطمینان‌های کوچک و مواجهه با عدم قطعیت‌های بزرگ موجب احساس اضطراب شده است.

علت دوم: تکنولوژی امکان دوری از مردم را فراهم می‌کند

فناوری، زندگی ما را ساده‌تر و راحت‌تر می‌کند؛ اما روی دیگر این سکه این است که تکنولوژی به ما امکان اجتناب از مردم نیز می‌دهد. آگهی جالبی برای خدمات تحویل غذا در مترو (در آمریکا) وجود دارد: برطرف کردن گرسنگی شما بدون هیچگونه تماس انسانی. (یعنی بدون هیچ برخوردی با انسان این غذا به شما تحویل می‌شود).

البته همه‌ی ما لحظاتی داریم که در آن‌ها از دیگران متنفریم؛ بسیاری از این موقعیت‌ها توجیه دارد؛ اما زمانی که اجتناب از مردم، حالت پیشفرض ما باشد، تجربیات زیادی را از دست می‌دهیم.

ما اطلاعات زیادی در مورد آنچه ممکن است اتفاق بیفتد، نداریم؛ بنابراین به ناچار تصور می‌کنیم همه چیز بدتر از آنچه واقعا هست، خواهد بود. همچنین زمانی که از مردم دوری می‌کنیم، اعتمادبه‌نفس ما پایین می‌آید. ما مطمئن نیستیم که از پس کارها بربیاییم، مطمئن نیستیم که توانایی داشته باشیم و بنابراین این موجب دوری گزیدن بیشتر ما خواهد شد. اما این فقط اجتناب از مردم نیست؛ این اجتناب از احساسات ناراحت‌کننده‌ای است که در اثر تعامل با دیگران پیش می‌آید: خجالت، اضطراب و خودآگاهی. عمل کردن همچون یک شبح، نتیجه‌ی رفتار نامناسب و اجتناب از درگیر شدن است.

علت سوم: ارتباط مبتنی بر صفحه‌ی نمایش واقعا با ارتباط رو در رو فرق دارد

کارشناسان با معرفی پست الکترونیک در اوایل ۱۹۹۰ پیش‌بینی کرده بودند که از طریق صرفه‌جویی زمان با استفاده از این تکنولوژی جدید، ما می‌توانیم وقت زیادی برای گذراندن در سواحل و تفریح کردن پیدا کنیم. اما آنچه واقعا در عمل اتفاق افتاد این بود که تمام روش‌های ارتباط برقرار کردن از طریق صفحه‌ی نمایش (ایمیل، نوشتن و ارسال از طریق رسانه‌های اجتماعی) در واقع برای ما زمان می‌خرد.

منظور این است: ارتباط روی صفحه‌ی نمایش به ما امکان نوشتن و ویرایش کردن و کامل کردن متن می‌دهد؛ درحالی‌که ارتباط رودررو (یا حتی برقراری تماس تلفنی) در زمان واقعی اتفاق می‌افتد. وقتی ما عادت کرده‌ایم زمانی بگیریم برای اینکه فکر کنیم چه می‌خواهیم بگوییم، انجام این کار به‌صورت رودررو سخت‌تر خواهد شد و البته چون تجربه‌ی کمی در این زمینه خواهیم داشت، دچار حالت نامطمئنی و اضطراب خواهیم شد.

علت چهارم: مورد قضاوت قرار گرفتن در رسانه‌های اجتماعی

بدون توجه به اینکه کدام پلتفرم باشد، لایک‌ها و دنبال‌کننده‌ها شمارش می‌شوند و هر کس می‌تواند کامنت‌ها را ببیند. ستایش یا سرزنش عمومی در برابر چشم هر کسی اتفاق می‌افتد و برای نوجوانان و افراد جوان که هویتشان در حال شکل‌گیری است، مدیریت رسانه‌ی اجتماعی همچون یک بحران اجتماعی است. اضطراب اجتماعی ترس از نشان داده شدن و یا قضاوت شدن به‌عنوان فردی دارای کمبود است. توانایی مدیریت و کنترل آنچه روی صفحات اجتماعی نمایش داده می‌شود، موجب کاهش اضطراب در کوتاه‌مدت می‌شود. اما در طولانی‌مدت تمام این مدیریت احساسات که در فیلتر کردن و برنامه‌ریزی کردن خود به کار برده‌ایم باعث می‌شود بیش از آنچه یک انسان حقیقی باشیم، یک برند تجاری شویم. نتیجه اینکه، فاصله‌ی بین آنچه ما در مورد وجود خودمان برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم و آنچه واقعا هستیم، زیاد می‌شود و ما از ترس آشکار شدن اضطراب می‌گیریم.

علت پنجم: مقایسه و ناامیدی

همه‌ی ما می‌دانیم که رسانه‌های اجتماعی نقش برجسته‌ای در زندگی ما دارند و هیچ کس نمی‌تواند از پرداخت صورت‌حساب یا دادن پاسخ به نامه‌ی مافوق خود از طریق این تکنولوژی‌ها، چشم‌پوشی کند. اما این تکنولوژی جنبه‌ی دیگری هم دارد. ما می‌دانیم نمایش گسترده‌ی تصاویر تعطیلات در مکان‌های جذاب و خانواده‌های کامل، نمایشی است که به‌دقت در مورد آن انتخاب می‌شود. اما در عمل ما نمی‌توانیم خود را با آن‌ها مقایسه نکنیم؛ مقایسه‌ای که در نهایت به ما احساس کمبود خواهد داد و این نارضایتی دوباره ما را به سمت اضطراب می‌برد.

در کل می‌توان گفت تکنولوژی علت و راه حل فعلی تمامی مشکلات زندگی ما است. رسانه‌های اجتماعی ما را گرد هم می‌آورند؛ اما در همان زمان می‌توانند موجب شوند که از درون از هم جدا شویم. تکنولوژی موجب می‌شود زندگی ما راحت‌تر، مشخص‌تر و سرگرم‌کننده‌تر شود؛ اما از طرف دیگر ما فرصت یادگیری نحوه‌ی مقابله با سختی‌ها، تردیدها و ناراحتی‌ها را از دست می‌دهیم.

راه حل چیست

برنامه‌هایی برای مبارزه با اضطراب اجتماعی به‌صورت آنلاین در دسترس قرار دارند که به‌ گفته‌ی پژوهشگران، مؤثرند. مردم مایل به رابطه‌ی رو در رو هستند؛ لازم نیست تلفن خود را دور بیندازید؛ بلکه فرصتی برای ارتباط رو در رو به‌وجود آورید. علاوه بر این با استفاده از امکانات خوبی که تکنولوژی فراهم کرده است اطمینان حاصل کنید که هنوز دارای ارتباط واقعی با همنوعان خود هستید.