نوبل پزشکی برای پدرخوانده 4 میلیون کودک آزمایشگاهی

ابرت جی.ادورادز، استاد بازنشسته دانشگاه کمبریج موفق شد جایزه نوبل پزشکی 2010 را برای بارورسازی در محیط مصنوعی یا به اختصار آی.وی.اف به خود اختصاص دهد. روش وی به درمان جمعیت زیادی از مردم دنیا که از ناباروری هستند،‌ کمک می‌کند.

ادواردز از اوائل دهه 1950 این دید را داشت که روش آی.وی.اف ممکن است در درمان ناباروری مفید باشد. وی برای رسیدن به این هدف، به مطالعات منظمی پرداخت و پس از کشف اصول فراوانی در مورد باروری انسان، بالاخره موفق شد سلول‌های تخمک انسان را درون لوله‌های آزمایش بارور سازد. اوج موفقیت وی به تولد اولین نوزاد پرورش یافته در لوله آزمایش در تابستان 1978 / 1356 برمی‌گردد. طی سال‌های بعد، ادواردز و همکارانش آی.وی.اف را اصلاح کردند و آن را در اختیار همکارانشان در سراسر دنیا قرار دادند.

تا به حال نزدیک به 4 میلیون نفر با این روش متولد شده‌اند. بسیاری از آنان هم‌اکنون بزرگسال‌اند و خودشان خانواده تشکیل داده‌اند. تلاش‌هایش ادواردز نه‌تنها به پیدایش زمینه جدیدی در علم پزشکی منجر شد، که نقطه عطفی در تحول پزشکی محسوب می‌شود.

ناباروری، مشکل پزشکی و روان‌شناختی

بیش از 10 درصد انسان‌های روی زمین، نابارور هستند. ناباروری برای بسیاری از آن‌ها یک ناامیدی بزرگ و برای برخی عامل ضربه روحی و روانی سنگینی است که تا آخر عمر با آن‌ها می‌ماند. در گذشته علم پزشکی در کمک به این افراد موفقیت چندانی به دست نیاورده بود، اما امروز شرایط به کلی عوض شده است. روش آی.وی.اف که مخفف عبارت باروری در محیط مصنوعی است،‌ برای مواردی که اسپرم و تخمک نتوانند درون بدن با هم آمیخته شوند، گزینه کارآمدی است.

رابرت ادواردز مطالعات بنیادی خود در زمینه زیست‌شناسی باروری را در دهه 1950 آغاز کرد. وی خیلی زود به این نتیجه رسید که باروری خارج از بدن انسان می‌تواند درمان این مشکل باشد. دانشمندان دیگر در آن زمان توانسته بودند سلول‌های تخمک خرگوش را با افزودن اسپرم در لوله آزمایش بارور کنند و به نوزاد خرگوش برسند. بنابراین ادواردز تصمیم گرفت مطالعات خود را برای اجرای این روش روی نمونه‌های انسانی آغاز کند.

خیلی زود مشخص شد که سلول‌های تخمک انسان در مقایسه با خرگوش چرخه حیاتی کاملا متفاوتی دارند. ادواردز به کمک همکاران متعدد و طی آزمایش‌های مختلفی به کشف‌های بنیادی جدیدی در این مورد رسید. وی نشان داد که تخمک انسان چه‌طور به رسش می‌رسد، چه‌طور هورمون‌های مختلف این رسش را تنظیم می‌کنند و چه زمانی تخمک‌های رسیده برای باروری توسط اسپرم آماده می‌شوند. همچنین وی مشخص کرد که اسپرم‌ها در چه شرایطی فعال می‌شوند و توانایی بارور کردن تخمک را پیدا می‌کنند. در سال 1969،‌ وقتی ادواردز موفق شد برای اولین بار یک تخمک انسانی را در لوله آزمایش بارور کند،‌ آن همه تلاش بالاخره به نتیجه رسید.

اما با وجود این موفقیت، هنوز یک مشکل بزرگ باقی مانده بود. رشد تخمک بارور شده از یک تقسیم سلولی ساده فراتر نمی‌رفت. ادواردز حدس زد تخمک‌هایی که درون تخمدان و قبل از خارج شدن برای آی.وی.اف می‌رسند، برای این روش مناسب‌تر باشند. برای همین سعی کرد راهی پیدا کند تا به شیوه‌ای کاملا امن، این تخمک‌های رسیده را از بدن خارج کند.

از آزمایش تا پزشکی بالینی

ادواردز با پاتریک استپتو، متخصص بیماری‌های زنان تماس گرفت. وی پزشکی بود که با کمک ادواردز، روش آی.وی.اف را از آزمایشگاه به پزشکی عملی آورد. استپتو یکی از پیشگامان لاپاروسکوپی است، روشی که در آن زمان بسیار جدید و بحث‌بر‌انگیز بود. در این روش می‌توان تخمدان را با استفاده از یک ابزار نوری معاینه و بررسی کرد. استپتو از لاپاروسکوپ برای خارج کردن تخمک‌ها از تخمدان استفاده کرد و ادواردز آن‌ها را در محیط کاشت سلول‌ها قرار داد و به آن‌ها اسپرم اضافه کرد. این بار تخمک بارور شده چندین بار تقسیم شد و جنین ابتدایی با اندازه 8 سلول را به وجود آورد.

این مطالعات اولیه بسیار امیدوارکننده بودند، اما شورازی مطالعات پزشکی تصمیم گرفت که بودجه‌ای به ادامه این مطالعات اختصاص ندهد. با این حال یک فرد خیر به طور محرمانه اجازه داد که این تحقیقات ادامه یابد. این مطالعات در آن زمان تیتر اول بسیاری از بحث‌های اخلاقی بود که اغلب آن‌ها را هم خود ادواردز آغاز می‌کرد. بسیاری از رهبران مذهبی، ‌اخلاق‌گرایان و دانشمندان می‌خواستند که این مطالعات متوقف شوند، در حالی که عده‌ای دیگر از این مطالعات به شدت حمایت می‌کردند.

تولد لوئیز براون، ‌یک اتفاق تاریخی

به کمک حمایت‌های مالی افراد خیر، ادواردز و استپتو موفق شدند مطالعات خود را ادامه دهند. آن‌ها با بررسی سطوح هورمونی بدن افراد، توانستند بهترین زمان باروری و بیشترین شانس موفقیت را پیدا کنند. در سال 1978، ‌لزلی و جان براون بعد از 9 ماه تلاش بی‌ثمر برای بچه‌دار شدن، به سراغ کلینیک ادواردز رفتند. درمان آی.وی.اف انجام شد و وقتی تخمک بارور شده به جنین 8 سلولی تبدیل شد، به بدن خانم براون بازگردانده شد. بعد از یک دوره بارداری کامل، یک نوزاد سالم به نام لوئیز براون در 25 ماه جولای سال 1978متولد شد. این‌چنین شد که آی.وی.اف از یک رویکرد به واقعیت تبدیل شد و شاخه تازه‌ای در علم پزشکی آغاز شد.

اصلاح آی.وی.اف و گسترش آن در سراسر جهان

ادواردز و استپتو، کلینیک بورن‌هال را در کمبریج پایه‌گذاری کردند که اولین مرکز درمان آی.وی‌.اف جهان لقب گرفت. استپتو تا زمان مرگش در سال 1988 / 1367،‌ مدیر پزشکی این کلینیک بود . ادواردز هم تا بازنشستگی خود، سرپرستی بخش تحقیقات آن را برعهده داشت. در حالی که روش آی.وی.اف دائم در حال پیشرفت و بهبود بود، متخصصین بیماری‌های زنان و زیست‌شناسانی از سراسر دنیا در بورن‌هال آموزش می‌دیدند‌. تا سال 1986 / 1365 با استفاده از روش آی.وی.اف هزار کودک در سراسر جهان متولد شده بودند.

امروزه آی.وی.اف در تمام دنیا به عنوان یک روش درمانی مسلم شناخته می‌شود. این روش پیشرفت‌های مهم متعددی داشته، به عنوان مثال، می‌توان یک اسپرم را با استفاده از تزریق میکروسکوپی در محیط مصنوعی وارد تخمک کرد. این روش، درمان ناباروری مردان را با استفاده از آی.وی.اف امکان‌پذیر کرده است. به علاوه تخمک‌های مناسب برای آی.وی.اف امروزه به واسطه روش فراصوت (اولتراسوند) شناسایی می‌شوند و به جای لاپاراسکوپ، با استفاده از یک سرنگ ظریف خارج می‌شوند.

آی.وی.اف همی‌چنین درمان امن و موثری است. 20 تا 30 درصد تخمک‌های بارور شده با این روش به تولد نوزاد می‌انجامند. شرایط بحرانی مانند تولد نوزاد زودرس، بسیار به ندرت اتفاق می‌افتند، به خصوص زمانی که تنها یک تخمک بارور شده در بدن مادر قرار داده شود. پیگیری‌های بلندمدت نیز نشان می‌دهند کودکان متولد شده با روش آی.وی.اف از نظر سلامتی هیچ تفاوتی با سایر کودکان ندارند.

چنان که گفته شد، تخمین زده می‌شود که در حدود چهار میلیون نفر در دنیا با استفاده از آی.وی.اف متولد شده باشند. لوئیز براون و بسیاری دیگر از کودکان آی.وی.اف، خود صاحب فرزند شده‌اند و این شاید بهترین شاهد برای امنیت و موفقیت درمان با آی.وی.اف باشد. امروزه رویای رابرت ادواردز به واقعیت پیوسته و به بسیاری از خانواده‌های نابارور سراسر دنیا امید و شادی بخشیده است.