سوهان با طعم دمپایی؛ از شایعه تا واقعیت!

زمانی که خبر پیشرفت قم را در صادرات دمپایی شنیدم احساس خوشایندی داشتم که قم توانسته‌ است رتبه اول صارات دمپایی را در میان دیگر شهرهای کشور بدست آورد.

تولید دمپایی با حجم بالا و همچنین صادرات به کشور عراق و افغانستان قابل تحسین است اما اخیراً خبری در رابطه با استفاده برخی از سوهان پزی‌های قم از پودر دمپایی بجای زعفران شایع شده است.

با توجه به این شایعه این مسئله به ذهن می‌رسد که قم علاوه بر اینکه رتبه نخست تولید و صادرات دمپایی را دارد، در سوء استفاده از پودر این کالا نیز دارای رتبه باشد و این سوال پیش می‌آید که چرا سوهان قم که در سطح بین المللی نیز می‌تواند مطرح شود اینگونه باید دست خوش سودجویی برخی از متخلفان قرار گیرد.

سوهانی‌های استفاده کننده از پودر دمپایی جریمه می‌شوند

رئیس سازمان تعزیزات حکومتی استان قم با بیان اینکه برخی از سوهانی‌های قم از رنگ‌های مصنوعی از جمله پودر دمپایی به جای زعفران استفاده می‌کنند بر برخورد با اینگونه متخلفان تأکید کرد.

مهدی ریاضی اظهار داشت: برای برخورد با سوهانی‌های متخلف گشت‌های مشترکی بین معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم و سازمان تعزیرات قم در تمام ایام سال صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: در این گشت‌ها از واحدهای تولیدی سوهان بازدید و نمونه‌ای از سوهان تولیدی این واحد‌ها به آزمایشگاه ارسال شده و در صورتی که نتیجه آزمایش حاکی از استفاده رنگ مصنوعی به جای زعفران باشد پرونده‌ای تشکیل و به تعزیرات ارسال می‌شود و پس از طی مراحل قانونی توسط شعبه رسیدگی کننده تعزیرات حکومتی، حکم صادر می‌شود.

رئیس سازمان تعزیزات حکومتی استان قم ادامه داد: بیشتر متخلفین به جریمه نقدی و معدوم شدن کالای تقلبی تولید شده محکوم می‌شوند.

وی در خصوص استفاده رنگ مصنوعی و پودر دمپایی بجای زعفران توسط سوهانی‌های قم اضافه کرد: برخی از تولیدی‌های سوهان از رنگ گیاهی، گل رنگ و رنگ شیمیایی بجای زعفران برای رنگ و لعاب دادن به سوهان‌ها استفاده می‌کنند.

ریاضی افزود: رنگ‌های شیمیایی در تولید مصنوعات غیر خوراکی استفاده می‌شود که متأسفانه برخی از سوهانی‌های قم از این رنگ‌های مصنوعی تقلبی به جای زعفران در تولید سوهان استفاده می‌کنند.

وی در رابطه با تعداد سوهانی‌های جریمه شده در این زمینه اظهار داشت: در سال ۸۹ حدود ۱۰۰ پرونده مربوط به سوهان پزی‌های متخلف در قم رسیدگی شد.

تنها یک سوهانی در قم دارای پروانه استاندارد است

مدیر کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان قم نیز اظهار داشت: تنها یک واحد تولیدی در استان قم دارای پروانه استاندارد است.

فرشاد خوشنویسان گفت: اگر سوهان پزی‌ها دارای پروانه استاندارد باشند، تحت نظارت اداره استاندارد قرار خواهند گرفت.

وی درباره استفاده از رنگ‌های مصنوعی از جمله پودر دمپایی در سوهان‌های قم اظهار داشت: تنها رنگ قابل استفاده در سوهان رنگ زعفران است و استفاده از رنگ‌های غیر طبیعی و مصنوعی غیر مجاز است.

استفاده از رنگ‌های مصنوعی در سوهان سبب آلرژی و حساسیت می‌شود

وی در رابطه با عوارض‌ استفاده از پودرهای مصنوعی به جای زعفران در سوهان اظهار کرد: به طور کلی حرارت و پخته شدن رنگ‌های مصنوعی موجب آلودگی چندین برابر آنها خواهد شد که موجب آلرژی، حساسیت و بیماری‌های غیر قابل درمان و بازگشت می‌شود.

استفاده از هر رنگی به جز زعفران در سوهان تقلب است

حسن صادقی تولیدکننده سوهان بیان داشت: یکی از مواردی که سبب خوش طعمی و زیبایی سوهان می‌شود استفاده از زعفران است.

وی ادامه داد: استفاده از رنگ و پودری به جای زعفران در سوهان تقلب است که معمولا برخی از افراد سودجو برای سود چند برابر از جوهر و رنگ‌های مصنوعی در سوهان استفاده می‌کنند.

صادقی گفت: در گذشته در تهیه سوهان از روغن گوسفند استفاده می‌شد اما امروزه به دلیل قیمت بسیار بالای آن، از روغن گاوی در ساخت سوهان استفاده می‌شود.

برخی از سوهانی‌ها از پودر مکه و رنگ جوهر استفاده می‌کنند

احمد نعمتی یکی دیگر از تولیدکنندگان سوهان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در قم با اشاره به اینکه برخی سوهانی‌ها از پودر مکه و رنگ جوهر استفاده می‌کنند اظهار داشت: یک ظرف شیشه‌ای کوچک پودر مکه هزار تومان است ولی یک کیلو زعفران چندین میلیون تومان هزینه دارد به همین دلیل برخی از سوهانی‌ها قم برای سود بیشتر از این نوع رنگ‌های مصنوعی استفاده می‌کنند.

وی افزود: برخی دیگر نیز در سوهان‌ها از کاکائو و گلاب برای طعم دادن استفاده می‌کنند.

کارگرهای سوهانی حمایت نمی‌شود

نعمتی با بیان اینکه کارگرهای سوهانی و تولیدکننده‌ها حمایت نمی‌شوند اضافه کرد: ‌تولید کننده سوهان آرد، روغن و شکر خود را به صورت آزاد می‌خرد و هر روز مواد اولیه سوهان در حال گران‌تر شدن است، بویژه تخم مرغ دارای یک نرخ ثابت نیست و هر روز دارای نوسان قیمت می‌شود.

وی افزود: آرد، روغن، شکر، کره، پسته، ‌هل، زرده تخم مرغ، گلاب، جوانه گندم و آرد نول درجه یک، مواد اولیه تهیه سوهان است و با توجه به اینکه سوهان دارای کالری و ارزش غذایی بالاست، اگر به جای این مواد از مواد دیگر استفاده شود ارزش غذایی سوهان از بین خواهد رفت.

تنها یک مورد مسمومیت از سوهان در قم گزارش شده است

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی قم، تعداد افراد مسموم شده از سوهان‌هایی که از پودر مکه یا تاترازین به جای زعفران استفاده می‌کنند را یک نفر عنوان کرد.

مجتبی احمدزاده قمی با اشاره به اینکه در قم ۳۰۰ شناسه نظارت سوهان داریم اضافه کرد: معمولا محصولاتی که بومی خاص یک شهر است، با یک شرایط خاص به آنها پروانه داده می‌شود و کارخانه‌ها حتما باید مسئول فنی داشته باشند، ولی سوهانی‌ها به مسئول فنی نیاز ندارند.

وی گفت: در بازدید از سوهانی‌های تولیدی، نمونه برداری می‌شود و سوهان مورد آزمایش قرار می‌گیرد که در صورت وجود هرگونه موادی به غیر از مواد اصلی سوهان، با متخلف برخورد و به دستگاه قضایی ارجاع می‌شود.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم با بیان اینکه بطور کلی در سوهان پزی‌های قم مشکل خاصی وجود ندارد بیان کرد: سوهانی‌های قم اکثرا از زعفران استفاده می‌کنند و تنها تعداد اندکی از سوهان پزی‌ها از پودرهای گیاهی یا مصنوعی استفاده می‌کنند.

تکذیب استفاده از پودر دمپایی

وی با اشاره به اینکه استفاده سوهان پزی‌ها از پودر و رنگ دمپایی در سوهان را تکذیب می‌کنم و چنین چیزی واقعیت ندارد اضافه کرد: استفاده از رنگهای غیر طبیعی، مجاز نبوده و سوهان پزی‌ها نباید از آن استفاده کنند.

احمدزاده در خصوص عوارض استفاده از‌پودر مکه یا تارترازین یا رنگ زرد در سوهان گفت: استفاده از رنگ زرد عوارض متعدد جسمانی را در پی دارد که سوء هاضمه سیستم گوارشی، ناراحتی معده، حساسیت زایی، آسیب جدی مغزی، قلب و عروق از جمله این عوارض جبران ناپذیر است.

وی گفت: خوشبختانه اکثریت سوهان پزی‌ها از زعفران استفاده می‌کنند و تا کنون ۲۷۰ سوهانی از واحد غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم پروانه و شناسه نظارت دریافت کرده‌اند.

معاون غذاو داروی دانشگاه علوم پزشکی قم درخصوص نظارت بر سوهان پزی‌های قم در ایام نوروز اظهار داشت: از ۲۷ اسفندماه سال ۸۹ تا ۱۴ فروردین سال جاری ۳۶۱ مورد بازدید از سوهانی صورت گرفته است.

گزارشی که سبب برخوردن به اتحادیه سوهانی شود را جواب خواهیم داد

رئیس اتحادیه سوهانی و حلوایی قم نیز در پاسخ سوالات خبرنگار مهر در قم در خصوص وضعیت تولید سوهان در قم گفت: اگر گزارشی در رابطه با سوهان‌های قم زده شود و اتحادیه سوهانی را زیر سئوال ببرد، پاسخ خواهیم داد.

حسین سوهانی در ادامه اظهار داشت: در حال حاضر در استان قم حدود ۵۷۴ سوهان پزی و سوهان فروشی در حال فعالیت هستند.

نکته قابل توجه در تهیه گزارش این بود که تمام مسئولان در جواب نخستین تماس خبرنگار مهر در قم و اطلاع از موضوع گزارش، اظهار داشتند که جلسه‌ای دارند و خبرنگار مهر پس چندین تماس مکرر با هر یک از مسئولان سرانجام توانست اطلاعاتی را در رابطه با سوهان قم و شایعات مربوط آن جمع آوری کند.