280 میلیون لیتر تا پایان داستان بنزین صد تومانی/ کارت‌ سوخت 3000 لیتری بنزین 100 تومانی از آن کیست؟

به گفته رییس ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور از 280 میلیون لیتر بنزین 100 تومانی ذخیره شده در کارت‌های سوخت 240 میلیون آن مربوط به خودروهای سواری و 40 میلیون دیگر مربوط به موتورسیکلت سواران است.

* * کارت‌هایی با سه‌هزار لیتر بنزین 100 تومانی از آن کیست؟

محمد رویانیان با بیان این که تعداد کارت‌هایی که بنزین 100 تومانی دارند بسیار کم هستند، گفت: با وجود این در برخی از این کارت‌ها سوخت ذخیره حدود سه‌هزار لیتری بنزین 100 تومانی نیز وجود دارد.

در صورتی که سهمیه بنزین را به طور ثابت 60 لیتر در ماه فرض کینم، سه هزار لیتر معادل سهمیه 50 ماه است، با وجود این، رویانیان در مورد این‌گونه ذخیره‌ بنزین یارانه‌ای در کارت‌های سوخت نیز گفت که بعد از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، استفاده برخی افراد از حمل‌ونقل عمومی و یا خودرو سایر افراد خانواده موجب ذخیره بنزین 100 تومانی در این حجم شده است.

* * با اتمام بنزین 100 تومانی، سهمیه‌ها فصلی می‌شود

پیش از این رویانیان گفته بود که اگر تاکید می‌شود مردم سهمیه بنزین 100 تومانی خود را مصرف کنند، به این علت است که بنزین از سه نرخی خارج شود تا بتوان، سهمیه را به جای ماه به ماه، هر سه ماه اعلام کرد، چرا که به علت سه نرخی بودن قیمت اگر فصلی یا سه ماه یک‌بار سهمیه بنزین شارژ شود، سهمیه 400 تومانی قابلیت ذخیره شدن ندارد.

* * در هیچ اقتصاد سالمی چند نرخی توجیه اقتصادی ندارد

البته برخی از کارشناسان بنزین سوپر را کالایی مجزا از بنزین معمولی می‌دانند و بر این اساس معتقدند که بنزین با سه نرخ در کشور عرضه می‌شود. با وجود این ابراهیم هادیان ـ عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ـ با تاکید بر این که دولت باید برنامه مشخصی در طول پنج سال برای افزایش قیمت بنزین و رساندن آن به فوب خلیج فارس داشته باشد، گفت: در هیچ اقتصاد سالمی چند نرخی بودن یک کالا توجیه اقتصادی ندارد چراکه چند نرخی بودن هر کالایی نشان از ضعف بازار و مشکلات آن است.

او افزود: چه بنزین چه ارز و طلا و چه هر خدمات و کالایی زمانی که به صورت چند نرخی عرضه شود از کارایی لازم برخوردار نخواهد بود چرا که معلوم است که منابع آن بازار به صورت بهینه تخصص داده نشده است.

با وجود این اوصاف هادیان با بیان اینکه قیمت بنزین باید براساس میزان تقاضا و عرضه مشخص شود، یادآور شد: با وجود کارآ‌یی نداشتن چند نرخی بودن بنزین، باید طبق قانون طی پنج سال قیمت بنزین به نرخ خلیج فارس برسد.

* * دست‌فروشان بنزین، یکی از معظلات چند نرخی بودن

هادیان اگرچه بنزین سوپر را یک کالای دیگر دانست و با این رویکرد برای بنزین تنها سه نرخ را قبول دارد، با وجود این باز هم چند نرخی بودن بنزنی را موجب ناکارآیی بازار عنوان کرد و افزود: یکی از معضلات عرضه بنزین چند نرخی، فروش بنزین توسط دست‌فروشان کنار جایگاه‌های سوخت است که نشان‌دهنده شکل نامناسب عرضه است.

* * چند نرخ بودن بنزین مانع افزایش قیمت حمل‌ونقل می‌شود!

در این شرایط حمیدرضا اشرف‌زاده ـ کارشناس اقتصاد انرژی ـ چند نرخی بودن بنزین را کمکی به فرایند حمل و نقل دانست و افزود: وجود نرخ‌های متعدد بنزین در واقع یارانه‌ای است که دولت به حمل و نقل و مردم می‌دهد و نباید از آن به عنوان چند نرخی بودن بنزین یاد کرد.

اشرف‌زاده در پاسخ به این سوال که راه دیگری برای دادن یارانه حمل و نقل به جای چند نرخی کردن بنزین وجود دارد یا خیر؟ گفت: در صورتی که سهمیه‌بندی بنزین که عامل چند نرخی شدن آن شده حذف شود و بنزین با نرخ 700 تومان عرضه شود و یارانه به بخش حمل ونقل تعلق گیرد، به دلیل این که افراد ذاتا سودجود هستند، این کار تاثیر معکوس خواهد گذاشت و قیمت‌ها بی حساب و کتاب افزایش خواهد یافت.

او در مورد افزایش اخیر نرخ حمل و نقل نیز یادآور شد: اگرچه این افزایش قیمت با وجود یارانه‌های سوخت (چند نرخ بودن) صورت گرفت، ‌ولی باز هم در این شرایط بنزین 400 تومانی سهمیه مانع افزایش غیر منطقی قیمت‌ها شد.

* * چه زمانی بنزین چهار نرخی می‌شود؟

در حال حاضر با توجه به وعده مسوولان مبنی بر حفظ بنزین یارانه‌ای 100 و 150 تومان باقی مانده در کارت‌های سوخت و عرضه بنزین معمولی نیمه یارانه‌ای هر لیتر 400 تومان، بنزین معمولی آزاد هر لیتر 700 تومان و بنزین سوپر نیمه یارانه‌ای و آزاد به ترتیب هر لیتر 500 و 800 تومان، بنزین عرضه شده در کشور با شش نرخ عرضه می‌شود.

در این شرایط با اتمام بنزین 100 تومانی ذخیره در کارت‌های سوخت، بنزین عرضه شده در کشور چهار نرخی می‌شود، اما چه زمان بنزین 100 تومانی ذخیره در کارت‌های سوخت تمام می‌شود، مشخص نیست.