جوان‌ترین سیاه‌چاله همسایه کشف شد!

اخترشناسان توانسته‌اند با ترکیب تصاویر تلسکوپ فضایی چاندرا و چند رصدخانه دیگر، جوان‌ترین سیاه‌چاله شناخته شده را که فقط 30 سال از عمرش می‌گذرد، در بقایای انفجار ابرنواختر C1979کشف کنند.

ذوالفقار دانشی: تصویری که می‌بینید، موقعیت جوان‌ترین سیاه‌چاله‌ای را نشان می‌دهد که در فاصله نسبتا نزدیکی از زمین کشف شده است. این تصویر با ترکیب تصاویر پرتوی ایکس تلسکوپ فضایی چاندرا (رنگ طلایی)، تصاویر مریی رصدخانه وی.ال.تی (رنگ‌های زرد، سفید و آبی) و تصاویر فروسرخ تلسکوپ فضایی اسپیتزر (رنگ قرمز) بدست آمده و سیاه‌چاله تازه‌کشف شده را به‌صورت نقطه‌ای بزرگ و طلایی‌رنگ در بازوی مارپیچی پایین تصویر نشان می‌دهد.

[کشف سیاهچاله در بقایای ابرنواختری قدیمی]

به گزارش پایگاه خبری تلسکوپ فضایی چاندرا، سی سال پیش، دانشمندان شاهد انفجار ستاره‌ای 20 برابر سنگین‌تر از خورشید در کهکشان همسایه M100 بودند. این کهکشان 50 میلیون سال‌نوری با زمین فاصله دارد و از آن‌جا که کهکشان آندرومدا با 2.5 میلیون سال نوری نزدیک‌ترین همسایه کیهانی ما محسوب می‌شود، M100 به نوعی هم‌محلی کهکشان راه‌شیری است! انفجار این ستاره که به ابرنواختر مشهور است، با نام 1979C مشهور شد، اما در آن زمان مشخص نشد بقایای این انفجار چه چیزی را به‌وجود آورده‌اند.

اطلاعات فراوانی که طی سال‌های 1995 تا 2007 توسط تلسکوپ‌های فضایی چاندرا و سویفت (متعلق به ناسا)، ایکس‌ام‌ام-نیوتن (متعلق به آژانس فضایی اروپا) و روسات (متعلق به سازمان فضایی آلمان) گردآوری شده، از وجود منبع پرقدرت پرتوهای ایکس در حوالی موقعیت ابرنواختر 1979C حکایت داشت. اکنون پژوهشگران با تحلیل این اطلاعات، حدس می‌زنند که به احتمال بسیار زیاد، جریانی از مواد خام بقایای ابرنواختر یا از ستاره‌ای همدم به‌سوی سیاه‌چاله روان شده و در اطراف آن دوران می‌کند و از آن‌جا که تحت تاثیر جاذبه قوی سیاه‌چاله به سرعت‌های زیادی می‌رسد، آن‌قدر داغ شده که پرتوهای ایکس پرقدرت از خود منتشر می‌کند.

به گفته دانشمندان، سیاه‌چاله باقیمانده از ابرنواختر 1979C نزدیک‌ترین سیاه‌چاله‌ای است که بشر توانسته تولدش را مشاهده کند. البته پدیده دیگری به‌نام فورانگرهای گاما (GRB) نیز وجود دارد که به عقیده دانشمندان با تولد سیاه‌چاله‌های بسیار سنگین مرتبط است، اما فورانگرهای گاما در فواصل بسیار دور اتفاق می‌افتند که متناظر با دوران جوانی عالم است.

اخترشناسان معتقدند سیاه‌چاله‌های معمولی پس از پایان عمر ستارگان بسیار سنگین‌تر از خورشید و رمبش آنها به‌وجود می‌آیند. نیروی گرانش این ستارگان سنگین به‌قدری قوی است که ساختار اتم‌ها را در هم می‌شکند و آن‌ها را به قدری فشرده می‌کند که جرمی چند برابر خورشید در محدوده‌ای بسیار کوچک متمرکز می‌شود. گرانش چنین موجودی به‌قدری افزایش می‌یابد که سرعت لازم برای فرار از آن از سرعت نور هم فراتر می‌رود. از آن‌جا که سرعت نور در خلأ بیشترین سرعت شناخته شده در قوانین فیزیکی است، این جسم همانند حفره‌ای بی‌انتها رفتار می‌کند که هیچ‌چیز از آن نمی‌تواند خارج شود و چون نوری از آن به بیرون نمی‌تابد، تاریک دیده می‌شود. به همین دلیل است که این موجود عجیب و غریب را حفره تاریک یا سیاه‌چاله می‌نامند.