واتساپ سال‌ها است اطلاعات شخصی‌تان را دراختیار فیسبوک می‌گذارد

از زمانی‌که فیسبوک پیام‌رسان واتساپ را در سال ۲۰۱۴ با قراردادی به‌ارزش ۱۹ میلیارد دلار خرید، کاربران همواره نگران بودند چقدر از داده‌های شخصی‌شان قرار است در بین این دو شرکت رد‌و‌بدل شود. هفته‌ی گذشته، بسیاری از کاربران واتساپ با حقیقتی مهم مواجه شدند؛ زیرا فیسبوک فرایند ارسال نوتیفیکیشن درون‌برنامه‌ای را برای کاربران واتساپ آغاز کرد تا آن‌ها را از اقدامی آگاه کند که قدم اصلی‌اش در سال ۲۰۱۶ برداشته شده بود. درواقع در همان سال، واتساپ موافقت کرد داد‌ه‌های کاربرانش را با فیسبوک به‌اشتراک بگذارد.

براساس مقاله‌ی وایرد، دوشنبه‌ی هفته‌ی قبل صفحه‌ی سیاست‌های حریم خصوصی و قوانین استفاده از واتساپ به‌روزرسانی شد. قوانین به‌روزشده‌ی واتساپ نکات متعددی را با تمرکز بر کسب‌و‌کارها شامل می‌شود؛ اما نکته‌ی بسیار مهمی دربر دارد. در چند وقت اخیر، پیغام شناور جدیدی روی واتساپ ظاهر شده است که به کاربران می‌گوید از ۸ فوریه‌ی ۲۰۲۱ (۲۰ بهمن ۱۳۹۹) جدیدترین سیاست‌های حریم خصوصی واتساپ به ‌مرحله‌ی عملیاتی می‌رسد و تمامی کاربران برای ادامه‌ی استفاده از این پیام‌رسان باید قوانین جدید را بپذیرند.

به‌عنوان بخشی از سیاست‌های جدید واتساپ برای حریم خصوصی، واتساپ متنی را حذف کرد که می‌گفت کاربران می‌توانند به‌صورت اختیاری از به‌اشتراک‌ گذاشته‌شدن داده‌هایشان با فیسبوک جلوگیری کنند. در این متن آمده بود: «اگر جزو کاربران فعلی هستید، می‌توانید انتخاب کنید اطلاعات حساب کاربری واتساپتان با فیسبوک به‌اشتراک گذاشته نشود. [به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها] باعث می‌شود تبلیغات به‌نمایش‌درآمده برای شما در فیسبوک و تجربه‌ی محصولات بهبود پیدا کند.».
تغییرات جدید سیاست‌های حریم خصوصی واتساپ اثری روی نحوه‌ی رفتار این شرکت با داده‌های خصوصی کاربران نمی‌گذارد

برخی از خبرگزاری‌ها و البته تعداد زیادی از کاربران سردرگم‌شده‌ی واتساپ در حرکتی ‌درک‌کردنی فرض کردند حذف‌شدن متن بالا بدین‌معنی است که واتساپ سرانجام از خط‌قرمز عبور کرده است و قصد دارد کاربران را مجبور کند داده‌هایشان را با فیسبوک به‌اشتراک بگذارند. بااین‌همه، این شرکت می‌گوید متن مذکور در صفحه‌ی سیاست‌های حریم خصوصی، نحوه‌ی به‌اشتراک‌گذاری داده‌های واتساپ با فیسبوک را برای بیش از دو‌میلیارد کاربرش از سال ۲۰۱۶ منعکس می‌کند.

آگوست ۲۰۱۶ (مرداد و شهریور ۱۳۹۵)، واتساپ از اعمال تغییراتی عمده در سیاست‌های حریم خصوصی‌اش خبر داد و گفت فرایند به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و متادیتای کاربران با فیسبوک را آغاز کرده است. هنگام وضع سیاست‌های جدید، واتساپ به یک‌میلیارد کاربر آن زمان سی روز مهلت داد با انتخاب گزینه‌ای خاص، از دسترسی فیسبوک به برخی از اطلاعات مشخص جلوگیری کنند، نه همه‌ی اطلاعات.

اگر در آن زمان گزینه‌ی یادشده را انتخاب کرده باشید، واتساپ همچنان به تصمیم شما احترام می‌گذارد. این قابلیت مدت‌ها است که از تنظیمات اپلیکیشن واتساپ حذف شده است؛ اما می‌توانید ازطریق بخش Request account info در منو تنظیمات واتساپ، بررسی کنید که آیا در سال ۲۰۱۶ گزینه‌ی مذکور را انتخاب کرده‌اید یا خیر.


از سال ۲۰۱۶، واتساپ میزبان بیش از یک‌میلیارد کاربر دیگر شده است. این کاربران پرشمار به‌همراه کاربران قدیمی که در سال ۲۰۱۶ نتوانستند گزینه‌ی مربوط به خروج از پروژه‌ی به‌اشتراک‌گذاری داده‌های واتساپ با فیسبوک را انتخاب کنند، در تمام این سال‌ها داده‌هایشان را دراختیار فیسبوک قرار داده‌اند، بدون اینکه خودشان بدانند.



فردی به نمایندگی از واتساپ در گفت‌و‌گو با رسانه‌ی وایرد تأکید کرده است تغییرات اعمال‌شده در هفته‌ی گذشته روی سیاست‌های حریم خصوصی واتساپ، عملا تأثیر خاصی روی نحوه‌ی کارکرد این پیام‌رسان درزمینه‌ی به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها با فیسبوک نمی‌گذارد. دوشنبه‌ی گذشته، واتساپ در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت:

    صفحه‌ی به‌روزشده‌ی سیاست‌های حریم خصوصی و قوانین استفاده از واتساپ اطلاعات بیشتری درباره‌ی چگونگی پردازش داده‌های شما و تعهد ما به حریم خصوصی نشان می‌دهد. واتساپ به‌عنوان عضوی از شرکت‌های زیرمجموعه‌ی فیسبوک، با این شرکت همکاری می‌کند تا تجارب و یکپارچگی [مشابهی] در سراسر اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های این شرکت ارائه دهد.

هیچ‌یک از تغییرات یادشده در هیچ زمانی روی قابلیت برجسته‌ی واتساپ، یعنی رمزنگاری سرتاسری (End-to-End Encryption) اثر نگذاشته‌اند. پیغام‌ها و تصویرها و دیگر محتوایی که بر بستر واتساپ می‌فرستید و دریافت می‌کنید، صرفا روی گوشی هوشمند و دستگاه افرادی مشاهده‌شدنی هستند که به آن‌ها پیام فرستاده‌اید و فیسبوک نمی‌تواند به محتوای چت دسترسی پیدا کند.
به‌دلیل وجود رمزنگاری سرتاسری، فیسبوک هرگز به محتوای چت‌ها در واتساپ دسترسی پیدا نمی‌کند

مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک، بارها گفته است خودش را به گسترش هرچه‌بیشتر سیستم رمزنگاری سرتاسری در سرویس‌های شرکت زیرمجموعه‌اش متعهد می‌داند. فیسبوک می‌کوشد پلتفرم‌های پیام‌رسانی خود را با یکدیگر ادغام کند و یکی از اقدامات این شرکت در این زمینه، گسترده‌ترکردن استفاده از رمزنگاری سرتاسری است.

البته هنوزهم مجموعه‌ی عظیمی از داده‌ها درباره‌ی نحوه‌ی استفاده‌ی شما از این اپلیکیشن وجود دارند که واتساپ می‌تواند آن‌ها را جمع‌آوری کند و دراختیار فیسبوک قرار دهد. واتساپ می‌گوید اطلاعات کاربران را به‌منظور انجام عملیات‌های کاری و ارائه‌، بهبود، درک، شخصی‌سازی، حمایت و بازاریابی خدماتش جمع‌آوری می‌کند. درعمل، این گفته یعنی واتساپ اطلاعات بسیار زیادی از کاربرانش با فیسبوک به‌اشتراک می‌گذارد که از بین آن‌ها، می‌توانیم به اطلاعات حساب‌های کاربری، نظیر شماره‌موبایل اشاره کنیم.



افزون‌براین، واتساپ مدت‌زمان حضور شما در این پیام‌رسان را می‌داند و از این موضوع نیز آگاه است که شما به‌عنوان کاربر، هر چند وقت یک ‌بار وارد واتساپ می‌شوید. واتساپ اطلاعات دیگری همچون نحوه‌ی ارتباطتان با دیگر کاربران، شناسه‌های منحصربه‌فرد دستگاه‌ها، آدرس IP، سیستم‌عامل، جزئیات مرورگر، اطلاعات سلامت باتری، نسخه‌ی اپلیکیشن، جزئیات شبکه‌ی موبایل و حتی زبان و منطقه‌ی زمانی شما را جمع‌آوری می‌کند و در‌اختیار فیسبوک قرار می‌دهد.

اگر فکر می‌کردید داد‌ه‌های جمع‌آوری‌شده به همین‌جا خلاصه می‌شود، سخت در اشتباه بوده‌اید. تحلیلگران می‌گویند داده‌های معاملات و اطلاعات مالی و کوکی‌ها و اطلاعات مکان شما بسته ‌به مجوزهای قرارگرفته دراختیار واتساپ جزو اطلاعاتی هستند که فیسبوک دسترسی به آن‌‌ها را حق خود می‌داند. متیو گرین، متخصص رمزنگاری دانشگاه جانز هاپکینز می‌گوید: «واتساپ برای محافظت از حریم خصوصی محتوای پیغام‌های شما عالی است؛ بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد اطلاعات تمامی کارهای دیگرتان دست‌یافتنی است.»

سال ۲۰۱۴، فیسبوک واتساپ را خرید و در آن زمان، اعلام کرد واتساپ و پیام‌رسان اختصاصی‌اش، یعنی فیسبوک مسنجر (Facebook Messenger) قرار است به‌عنوان اپلیکیشن‌هایی مستقل فعالیت کنند. بااین‌حال، فیسبوک به‌مرور‌زمان اقداماتی برای ادغام سرویس‌هایش انجام داد که بسیار بحث‌برانگیز بوده‌اند. برخی تحلیلگران می‌گویند همین اقدامات فیسبوک بود که باعث شد در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ هم‌بنیان‌گذاران واتساپ، یعنی برایان اکتون و جان کوم، تصمیم ‌بگیرند فیسبوک را ترک کنند.

چند ماه پس از خروج از فیسبوک، اکتون بنیاد سیگنال (Signal Foundation)‌ را به‌همراه فردی دیگر بنیان‌گذاری کرد. این بنیاد غیرانتفاعی مسئول حفظ و توسعه‌ی پروتکل امنیتی متن‌باز سیگنال (Signal Protocol) است. واتساپ و سیگنال و چند اپلیکیشن پیام‌رسان دیگر به‌منظور ارائه‌ی قابلیت رمزنگاری سرتاسری به پروتکل سیگنال متکی هستند. اکتون در کنفرانس WIRED25 در سال ۲۰۱۹ گفت: «امروزه، بحث درباره‌ی حریم خصوصی بسیار بیشتر از قبل شده است. مردم مشغول سؤال‌کردن درباره‌ی حریم خصوصی هستند و می‌خواهند امنیت و حریم خصوصی به درون قوانین استفاده از سرویس‌های مختلف وارد شوند.»

تغییرات هفته‌ی گذشته اثر خاصی روی نحوه‌ی رفتار واتساپ با داده‌های کاربران نمی‌گذارد؛ اما ناآگاهی کاربران از نحوه‌ی رفتار واتساپ در سال‌های گذشته در نوع خود بسیار عجیب است. اکثر کاربران در تمامی این‌ سال‌ها تصور می‌کردند واتساپ به آن‌ها امکان می‌دهد از تحویل داده‌هایشان به فیسبوک جلوگیری کنند و پس از مواجهه با حقیقت‌، عصبانی و ناراحت شدند. ایوان گریر، قائم‌مقام Fight for the Future، گروهی فعال در حوزه‌ی حقوق دیجیتال می‌گوید: «به هیچ‌یک از سرویس‌های فیسبوک اعتماد ندارم. مدل کسب‌و‌کار فیسبوک مدل نظارتی است. هیچ‌وقت این موضوع را فراموش نکید!»