فال قهوه‌اش ردخور ندارد !

هنگامی که فرد به شوق دیدن و فهمیدن آینده نامعلوم خود و با باور درونی، سراغ فالگیر و کف بین می رود، مطمئنا گام اول باور پذیری این مساله را با حس "تلقین پذیری" خود برداشته است.

احتمالات و پیش بینی های عوامانه، کلیشه یی و بی اساس فالگیران را جدی می گیرد و به مرور زمان آرام، خاموش و ناخودآگاه ، تبدیل به مشتری ثابت بساط رنگارنگ خرافات می شود. واین شروع مشکلاتی تازه در فضایی گسترده تر است...

نگاهی اجمالی به پرونده های موجود در شعب مختلف دادگستری و دادگاه های خانواده نشان می دهد که درصد بالایی از معضلات به وجود آمده برای خانواده ها ناشی از فعالیت شیادانی است که به عنوان فالگیر و رمال در جامعه شناخته می شوند.

فالگیری یک عمل مجرمانه

از آنجایی که فالگیری و کف بینی فعالیت های مجرمانه ای هستند، خود به اعمال مجرمانه دیگری از قبیل رابطه نامشروع، طلاق، قتل، ضرب و جرح و... دامن می زنند، اما برای تعیین معیار جرم افرادی که در این حیطه فعالیت می کنند باید پیامد و نتیجه نهایی فعالیتهای آنان را با مصادیق جرم در قانون مطابقت داد تا این تبعات به فراخور نوع جرم ارتکابی مستوجب کیفر و مجازات افراد خاطی شود.

بنا بر گفته مسوولان امراین افراد که به فالگیری خیابانی می پردازند، به امور واهی پرداخته و مردم را می ترسانند و یا به امور غیرواقعی امیدوار می کنند می توانند به عنوان کلاهبردار تحت تعقیب قرار گیرند حتی اگر کارشان در سطح گسترده ای باشد باعث اخلال در امنیت روحی و روانی خانواده ها خواهدشد.

قانون و پدیده فالگیری و رمالی

در برخورد با افراد رمال و فالگیر که اغلب کلاهبردار هستند، قانون چه تعریفی دارد و مقامات قضایی چه تدابیری در برخورد با این شیادان در نظر دارند؟

مطابق قانون مصوب سال 1324 هرگونه اقدام به رمالی، جن گیری و فالگیری جرم محسوب می شود.

در سال ۱۳۵۲ با تغییرات و اصلاحاتی در ماده سوم آیین نامه امور خلافی برای آنها که مبادرت به رمالی و فالگیری و امور مشابه می کنند جریمه نقدی تعیین شد. علاوه براین از آنجا که خرافه پروری و رمالی مصداق کلاهبرداری است، بنابر ماده ۱ قانون تشدید مجازات جرم محسوب شده و مرتکب به آن به حبس از دو تا ۱۰ سال و انفصال ابد از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده، محکوم می شود. اما حتی با وجود این تصریح قانونی هم هنوز شهر پر است از خریداران خدمات خرافی؛ خریدارانی که حاضرند به قیمت های گزاف خرافه بخرند؛ خریدارانی که فراموش کرده اند که از زندگی نباید ترسید، از دروغ باید ترسید.

ریشه علمی فالگیری و کف بینی

دکتر "مرتضی آقایی" جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با "دی نا" با اشاره به عواقب ناخوشایند و پیامدهای منفی اعتماد برخی افراد به فالگیران گفت: متأسفانه بعضی افراد به مسائل فالگیری و کف بینی اعتقاد دارند و سخن فالگیران را مبنای شناخت و تصمیم گیری خود در زندگی می کنند، که این مساله باعث بروزعواقب ناخوشایندی برای خانواده ها خواهد شد.

فالگیری و کف بینی به خودی خود یک معضل در جامعه امروز است که بخاطر اشتیاق و میل افراد به اینگونه خرافات، باعث دامن زدن به معضلات دیگری در سطح جامعه می شود، معضلاتی که به راحتی بنیان بسیاری از خانواده ها را متزلزل می کند و ناامنی روحی و روانی را برای جامعه به ارمغان می آورد.

دکتر آقایی با اشاره به عدم وجود ریشه علمی برای فالگیری و کف بینی، خاطر نشان کرد: فالگیری، رمالی، کف بینی و طالع بینی در مجامع علمی مورد تأیید قرار نگرفته است و مبنای واقعی و علمی ندارد، این مساله امروزه بسیاری از افراد جامعه را تحت تصرف خود قرار داده و می بایست از طریق فرهنگ سازی و بالابردن سطح آگاهی های مردم ریشه واهی و بی اساس بودن کار فالگیران برای جامعه به خوبی بیان کرد.

این جامعه شناس، قشر جوان جامعه را به عنوان طعمه فالگیران معرفی کرد و یادآور شد: اگر جوانان کشورمان بدانند که آینده در دست خودشان است و با کوشش و تلاش می توانند زندگی ایده آلی را برای خود فراهم کنند و با توکل به خداوند متعال و اعتقاد عمیق به باورهای دینی و اسلامی به آرزوها و نیازهای شان می رسند، قطعا هیچگاه فالگیر و رمال را تکیه گاه خود نخواهند کرد، از این رو در گام اول باید عرصه فعالیت جوانان را هموار کرد.

فالگیری خرافه پرستی است

برخی از کارشناسان اجتماعی معتقدند اعتقاد به فالگیری یک نوع خرافه پرستی است که باید با ابزارهای فرهنگی و اعتقادی به مبارزه با آن پرداخت.

"منظر محمدی" استاد دانشگاه و مدرس مردم شناسی در تحلیل کارشناسی خود درباره معضل فالگیری معتقد است: به عقیده من، اعتقاد به فالگیری را نباید از منظر بیماری های روانی بنگریم بلکه این موضوع یک مسئله پیچیده فرهنگی است و فقط با ابزارهای فرهنگی می توانیم به مقابله با آن بپردازیم، یعنی اگر به علمی شدن فکر و ذهن مردم کمک کنیم به خودی خود توانسته ایم با این معضل و معضلات مشابه آن مبارزه کنیم.

محمدی می گوید: متأسفانه امروز بسیاری از فالگیران در نقش مشاوره خانوادگی ظاهر شده و برای برخی افراد ساده دل خط و ربط آینده زندگی را -به غلط- ترسیم می کنند، حتی برخی از خانم ها با ماشین آخرین سیستم و آخرین مدل های لباس مشتری پروپا قرص فالگیران هستند، یعنی اینطور نیست که بگوییم فلان شخص چون وسایل مجهز دنیای مدرنیته را در اختیار دارد، مدرن هم فکر می کند، بلکه آگاهی فرهنگی او به حدی نرسیده که تشخیص دهد چگونه می تواند بر مشکلاتش غلبه کند.

این استاد دانشگاه با خرافی خواندن اعمال فالگیران می گوید: اگر فرد تحصیل کرده ذهن علمی و مدرنی داشته باشد کمتر به سمت فالگیری می رود، اگر چه همه ما به ماورالطبیعت اعتقاد داریم اما یکی از بهترین راه های حل مشکلات راز و نیاز و عبادت به درگاه خالق یکتاست.

وی به فالگیری در سطح دنیای مجازی اشاره می کند و می گوید: امروز فالگیری های اینترنتی هم در سطح جهانی گسترش یافته و حتی مثلا می بینیم صدها هزار نفر در روز به فلان سایت مراجعه می کنند تا فالشان را بگیرند، گرچه اغلب کاربران اینترنتی از جنبه سرگرمی به این کار مبادرت می ورزند اما با افزایش سطح آگاهی مردم می توانیم راه صحیح را به جامعه رو به رشد کنونی نشان دهیم.

راهکارهای فرهنگی

اگر فالگیری و رمالی را به عنوان یک معضل اجتماعی درون جامعه امروز بنگریم، قطعا فرهنگ سازی و ارتقای سطح آگاهی های مردم می تواند تنها راه مبارزه ریشه ای با این معضل باشد.

"کاظم عسگری" جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با "دی نا" تکیه بر فالگیری و کف بینی به جای تکیه بر کلام خداوند متعال را تاسف بار خواند و گفت: به عقیده من بهبود و ارتقاء فضای اعتقادی جامعه و ایجاد راهکارهای فرهنگی عاملی موثر در گرایش مردم به سمت تعالی روحی و روانی و معنوی خواهد بود، چرا که اگر انسان در تمام لحظات و در همه امور خداوند متعال را حاضر و ناظر بر اعمال و فعالیت های خود ببیند قطعا به سمت مسائلی تحت عنوان فالگیری نخواهد رفت.

بسیار تأسف بار است که به جای تکیه به کلام خداوند متعال و بهره مندی از مفاهیم و معجزه های قرآنی و تمسک به ائمه اطهار علیهم السلام، به افراد سودجویی تکیه کنیم که نه تنها ادعای آنها در هیچ منبع علمی تأیید نشده، بلکه سبب خلل های غیرقابل جبرانی نیز در زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه می شوند.

عسگری درباره راهکارهای فرهنگی مقابله با فعالیت خرافه پرستان فالگیر گفت: مهمترین راهکارهای فرهنگی در مقابله با این معضل، آگاهی بخشی به مردم از طریق برنامه های صدا و سیما، بهره مندی از رسانه های مکتوب و نشریات کثیرالانتشار و استفاده از فضاهای آموزشی در مدارس و دانشگاه هاست.

دیدگاه شرعی و اسلامی درباره فالگیری

آیت الله مکارم شیرازی، از مراجع تقلید در پاسخ به استفتایی در این باره اعلام کردند: کسانی که به ادعای خود غیبگو بوده و رازهای پنهانی مردم را فاش می سازند از آیین اسلام دور می باشند. البته هم افراد غیبگو و هم کسانی که به آنها مراجعه می کنند گناهکار محسوب می شوند. هرگونه غیبگویی و خبر از آینده دادن در زمان غیبت معصوم حرام است. با این حال غیب گویی و رمالی و فالگیری علاوه بر حرمت شرعی، به عنوان کلاهبرداری از طریق قانونی نیز قابل پیگیری است.

دنیای فالگیران عجیب و گسترده است، آنها به راحتی به پستوهای زندگی فردی و اجتماعی افراد سرک می کشند و هر آنچه را از ذهن و ضمیرشان می تراود به عنوان آینده بینی و راه حل مشکلات پیش روی مخاطب قرار می دهند. امروز فالگیران و رمالان با ادعای پیش گویی و آینده بینی کارو کاسبی مفصلی راه انداخته و افراد ساده دل فراوانی را نیز مجذوب خود کرده و به کلاهبرداری و شیادی از این طریق می پردازند.